fbpx Засаглалын зураглал
 
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2019/02/11-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.
Ангилал
Эдийн засаг
Огноо
Унших
4 минут 28 секунд

Засаглалын зураглал

Судлаач, профессор Д.Баярхүүгийн нийтлэлийг хүргэж байна.

Засаглалын зураглал

  • Манай хошуу ч олон замын уулзвар болоод гамин, барон юм юм л үзлээ.
  • Богд эзэн хааны маань хэмжээт цаазат гэдэг чинь юу гэсэн үг вэ?
  • Эрхгүй хаан гэдэг чинь эвэргүй сэрх гэсэн үг.
  • Инээд ч биш дээ. Хаан нь эрхгүй болохлээр улс нь хаангүй болжээ дээ.
  • Тэгээд энэ шуудайд хийсэн үхрийн эвэр шиг улсыг чинь хэн айлгаж, захирч, зүг чигийг нь болгоoж байх болж байнаа даа?

“Өглөө” хэмээх МУСК-ны хэсгээс авсан энэ эшлэлээс бичих сэдвээ ургуулан гаргая. 1921 оны Ардын хувьсгалын үеийнх шиг л монголчууд засаглалын мананд төөрчихөөд сууж байх шиг.

“Түмний нэг” хэмээх МУСК-ны Жигмэдданзан хэмээх феодалын үгс байдаг. Ардын засгийн албан бичгийг зүхэж буй дүр: Ард олноосоо сонгогдсон үнэхээр итгэлтэй засгийг байгуулах хэрэгтэй. Хэ хэ хэ, тэгээд тэгээд байгуулчихаад байгаа засаг нь аль вэ, алив?

Бичиг үсэг суръя гэсэн Чимидийг занаж байна: Би ч түмэнд нүүрээ бараагүй байнаа. Та нарт тэр зүйл бүрийн эрдэм дэлгэрүүлэх ардын чинь засаг туслах нь яагаав?

Жигмэдданзангийн хорлонтой үгсийг өнөөдөр монголчууд амны уншлага болгох нь холгүй хэлж хэрэглэж байна. Төр-засаг, улс төрчдийг нь хавтгайд нь үзэн ядна.

Монголчууд хаан сонголт, хатан сонголт, мэргэн сонголтоо хэзээ хийх юм, бүү мэд? Лав өнгөрсөн 30 жилийг ажваас сайн нэртэй, сайхан зүстэй ганц ч улс төрчгүй болчихсон, одоо саарал ордонд суугаа төр засгийн бүх удирдагчид, түшмэд хараалгахын дээдээр хараалгаж, чухам яаж тэсдэг юм гэмээр дүр зураг харагдана. Гэм нь өнгөрсөн 30 жилд– Цагаан морин жилийн хувьсгалаас хойш Төрийн ордноо заларсан бүх түшмэдийг бид өөрсдөө сонгосон ба төлөөллийн ардчилал гэж тэдний төр барьсан, барьж байгааг хэлж байгаа юм. Тэднээс төрийн эргэлтээр, хууль бусаар Төрийн ордонд дайрч ороод засагласан ганц ч тохиолдол байхгүй, тийм байхгүйдээ л бид ардчиллын сонгодог үлгэр жишээ гэгдэж яваа.

Moнголчyyд төрөөсөө бодлого нэхээд л, төр л бодлогогүй зоргонд нь хаяад тамын тогооны амьдрал руу түлхчихсэн мэт. Тиймдээ ч Чингис хаанаа учиргүй санагалзах ба тэр их хааны нэрээр аж амьдралаа залгуулж яваа баахан нөхөдтэй болчихсон, дахиад ч нэмэгдэнэ. Энд толилуулах хүснэгтээс Чингис хаанд маань бараадах улс төрч, удирдагч байж үү гэдэгт харьцуулалт хийгээд үз! Нэртэйд нь бүр 1911 оноос жагсаачихъя. Түүхээ болон социализмаа бас нэг санагалзаад ав!

Ингэхэд өнгөрсөн 30 жилд хэн биднийгээ удирдаж захирсан юм бэ? Би хүснэгтээр бүр нарийвчлан жагсаая. ҮАБЗ-ийг хэн хэн гэгч бүрдүүлж байсан юм бэ?

Таньдаг хүн Танд байна уу? Таны тархинд үлдсэн үү? Өөрсдөө шүүгээд дүнгээ тавь. Хэлэлцүүлэг өрнүүлэхдээ, эсвэл улс төрийн баримт бичиг, хурц дайчин нийтлэл тэрлэхдээ ашигла!

Он

 

Төрийн тэргүүн

Засгийн газрын тэргүүн

1911

 

Богд Жавзандамба

Т.Намнансүрэн

1919

 

Богд Жавзандамба

Г.Бадамдорж

(“Нармай Монгол”-ын Засгийн газрыг энд оруулж тооцсонгүй)

1921

 

Богд Жавзандамба

С.Дамдинбазар

Манзшир хутагт Цэрэндорж


АРДЫН ХУВЬСГАЛААС ХОЙШ

 

МАН-ын дарга

(1924 оноос  МАХН)

Төрийн тэргүүн

Ерөнхий сайд

1921

С.Данзан

Ц.Дамбадорж

Богд Жавзандамба

Д.Бодоо

(МАН-ын даргыг хавсарсан)

1922

Ц.Дамбадорж

Богд Жавзандамба

С.Дамдинбазар

1923

А.Данзан

Богд Жавзандамба

С.Дамдинбазар

1924

Ц.Дамбадорж

П.Гэндэн

Б.Цэрэндорж

1927

Ц.Дамбадорж

Ж.Дамдинсүрэн

Б.Цэрэндорж

1928

Ө.Бадрах

Б.Элдэв-Очир

П.Гэндэн

Ж.Дамдинсүрэн

А.Амар

1929

Ө.Бадрах

Б.Элдэв-Очир

П.Гэндэн

Х.Чойбалсан

А.Амар

1930

Ө.Бадрах

З.Шижээ

П.Гэндэн

Л.Лааган

Ц.Жигжиджав

1932

Б.Элдэв-Очир

Ж.Лхүмбэ

Д.Лувсаншарав

А.Амар

П.Гэндэн

1934

Х.Лувсандорж

А.Амар

П.Гэндэн

1936

Б.Баасанжав

Д.Догсом

А.Амар

1939

Д.Дамба

(Oрлoн гүйцэтгэгч)

Д.Лосол

(Үүрэг гүйцэтгэгч)

Х.Чойбалсан


БНМАУ-Д СОЦИАЛИЗМ ЯЛСНЫ ДАРАА

1940

Жолоодогч Маршал

Х.Чойбалсан

Г.Бумцэнд

Ю.Цэдэнбал

(МАХН-ын Төв Хорооны ЕНБД)

1952

Ю.Цэдэнбал

(МАХН-ын удирдагч, Ерөнхий сайд )

Г.Бумцэнд

 

1954

Д.Дамба

Ж.Самбуу

Ю.Цэдэнбал

1959

Ю.Цэдэнбал

Ж.Самбуу

 

1972-

Ю.Цэдэнбал

Ц.Дүгэрсүрэн

(Үүрэг гүйцэтгэгч)

С.Лувсан

(Үүрэг гүйцэтгэгч)

 

1974

Ю.Цэдэнбал

 

Ж.Батмөнх (СнЗ-ийн дарга)

1984

Ж.Батмөнх

Н.Жагварал

(Үүрэг гүйцэтгэгч)

Д.Содном  

(СнЗ-ийн дарга)

1984-1990

Ж.Батмөнх

 

Д.Содном  

(СнЗ-ийн дарга)

1990

Г.Очирбат (МАХН-ын Төв Хорооны дарга)

 

П.Очирбат

(БНМАУ-ын АИХ-ын Тэргүүлэгчдийн дарга)

Ш.Гунгаадорж

(СнЗ-ийн дарга)


АРДЧИЛСАН МОНГОЛ УЛС

1990

П.Очирбат

(БНМАУ-ын Ерөнхийлөгч)

Р.Гончигдорж

(Дэд ерөнхийлөгч,

  УБХ-ын дарга)

Д.Бямбасүрэн

(Ерөнхий сайд)

1992

П.Очирбат

(Moнгол Улсын Ерөнхийлөгч)

Н.Багабанди

П.Жасрай

1996

П.Очирбат

Р.Гончигдорж

М.Энхсайхан

1997-2000

Н.Багабанди

Р.Гончигдорж

М.Энхсайхан

Ц.Элбэгдорж

Ж.Наранцацралт

Р.Амаржаргал

2000-2004

Н.Багабанди

Л.Энэбиш

С.Төмөр-Очир

Н.Энхбаяр

2004

Н.Багабанди

Н.Энхбаяр

Ц.Элбэгдорж

2005

Н.Энхбаяр

Ц.Нямдорж

Ц.Элбэгдорж

2006

Н.Энхбаяр

Ц.Нямдорж

М.Энхболд

2007

Н.Энхбаяр

Д.Лүндээжанцан

С.Баяр

2008

Н.Энхбаяр

Д.Дэмбэрэл

С.Баяр

2009-2012

Ц.Элбэгдорж

Д.Дэмбэрэл

С.Батболд

2012-2016

Ц.Элбэгдорж

З.Энхболд

Н.Алтанхуяг

Ч.Сайханбилэг

2016-

Ц.Элбэгдорж

М.Энхболд

Ж.Эрдэнэбат

2017-

Х.Баттулга

М.Энхболд

Ж.Эрдэнэбат

У.Хүрэлсүх

2019

Х.Баттулга

Л.Энх-Амгалан

(Үүрэг гүйцэтгэгч)

Г.Занданшатар

У.Хүрэлсүх

 

Сайн малчин уу, сайн улстөрч үү
Сайн малчин уу, сайн улстөрч үү
 
Хакүхогийн дэвжээг хааж, бөхчүүдийг нь Исэгахама дэвжээ рүү шилжүүллээ
Хакүхогийн дэвжээг хааж, бөхчүүдийг нь Исэгахама дэвжээ рүү шилжүүллээ
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2019/02/11-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.

Шинэ мэдээ

Хакүхогийн дэвжээг хааж, бөхчүүдийг нь Исэгахама дэвжээ рүү шилжүүллээ

Хакүхогийн дэвжээг хааж, бөхчүүдийг нь Исэгахама дэвжээ рүү шилжүүллээ

Криптовалютын бизнесмэн Сэм Бэнкман-Фрид санхүүгийн луйврын хэргээр 25 жилийн хорих ял сонслоо

Криптовалютын бизнесмэн Сэм Бэнкман-Фрид санхүүгийн луйврын хэргээр 25 жилийн хорих ял сонслоо

Эртний Хятадын нутаг дэвсгэрийг захирч байсан хаан Сяньби гаралтай байсныг генетикийн судалгаагаар тогтоожээ

Эртний Хятадын нутаг дэвсгэрийг захирч байсан хаан Сяньби гаралтай байсныг генетикийн судалгаагаар тогтоожээ

П.Сайнзориг: Шинэ Зуунмод дагуул хотыг байгуулснаар Улаанбаатарын төвлөрөл, түгжрэл бүрэн шийдэгдэхгүй

П.Сайнзориг: Шинэ Зуунмод дагуул хотыг байгуулснаар Улаанбаатарын төвлөрөл, түгжрэл бүрэн шийдэгдэхгүй

Путин: Орос улс НАТО-гийн гишүүн орнуудад халдахгүй, гэхдээ F-16 онгоцтой баазууд руу нь довтолно

Путин: Орос улс НАТО-гийн гишүүн орнуудад халдахгүй, гэхдээ F-16 онгоцтой баазууд руу нь довтолно

Шувуу ажиллагааны хүрээнд Интерполоор эрэн сурвалжлагдаж байсан этгээдийг Серби улсаас авчирчээ

Шувуу ажиллагааны хүрээнд Интерполоор эрэн сурвалжлагдаж байсан этгээдийг Серби улсаас авчирчээ

Гал зогсоох тогтоол, улс орнуудын сэрэмжлүүлэг, экс Ерөнхий сайдын дуулиан өрнөсөн долоо хоног

Гал зогсоох тогтоол, улс орнуудын сэрэмжлүүлэг, экс Ерөнхий сайдын дуулиан өрнөсөн долоо хоног

Газар, лицензийн “наймаа”-ны сонсголд бэлдэх ажлын хэсгүүд хуралдахгүй УИХ-ын дарга ууртай байна

Газар, лицензийн “наймаа”-ны сонсголд бэлдэх ажлын хэсгүүд хуралдахгүй УИХ-ын дарга ууртай байна

Протокол: Төрийн өмчит компани байгуулахгүй гэж хуульчлах нь Үндсэн хуулийн зөрчил болох уу

Протокол: Төрийн өмчит компани байгуулахгүй гэж хуульчлах нь Үндсэн хуулийн зөрчил болох уу

Ц.Даваасүрэн: Эрдэнэс Тавантолгойн $10 тэрбумын орлогоор цалин, тэтгэврээ нэмж байна. Үүнийг хувийн компаниуд хийхгүй

Ц.Даваасүрэн: Эрдэнэс Тавантолгойн $10 тэрбумын орлогоор цалин, тэтгэврээ нэмж байна. Үүнийг хувийн компаниуд хийхгүй

Уран зохиол, дуу хөгжим, технологийн хичээлийг сургалтын хөтөлбөрөөс хассан гэх мэдээллийг БШУ-ны сайд үгүйсгэв

Уран зохиол, дуу хөгжим, технологийн хичээлийг сургалтын хөтөлбөрөөс хассан гэх мэдээллийг БШУ-ны сайд үгүйсгэв

Чех улс нутаг дэвсгэрт нь үйл ажиллагаа явуулдаг Оросын суртал нэвтрүүлгийн сүлжээг илрүүлжээ

Чех улс нутаг дэвсгэрт нь үйл ажиллагаа явуулдаг Оросын суртал нэвтрүүлгийн сүлжээг илрүүлжээ

Зам талбайд тогтсон 92 тонн усыг сорууллаа

Зам талбайд тогтсон 92 тонн усыг сорууллаа

“УБТЗ” ХНН: Төмөр замчдаа нэн таатай нөхцөлөөр орон сууцжуулж байна

“УБТЗ” ХНН: Төмөр замчдаа нэн таатай нөхцөлөөр орон сууцжуулж байна

НҮБ: 2022 онд дэлхий даяар 800 сая хүн өлсөж байхад өдөр бүр нэг тэрбум таваг хоол хаягдаж байжээ

НҮБ: 2022 онд дэлхий даяар 800 сая хүн өлсөж байхад өдөр бүр нэг тэрбум таваг хоол хаягдаж байжээ

“Titanic” киноны гол дүрийн эмэгтэйг аварсан “хаалга“ $718,750-аар зарагджээ

“Titanic” киноны гол дүрийн эмэгтэйг аварсан “хаалга“ $718,750-аар зарагджээ

“Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн ордын нөөц баялгийг 8.1 тэрбум тонноор батлав

“Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн ордын нөөц баялгийг 8.1 тэрбум тонноор батлав

Москвагийн халдлагын дараа 100 гаруй хүн сураггүй алга болоод буйг мэдээллээ

Москвагийн халдлагын дараа 100 гаруй хүн сураггүй алга болоод буйг мэдээллээ

Цөмийн бөмбөг бүтээж, дэлхийг өөрчилсөн Оппенхаймер

Цөмийн бөмбөг бүтээж, дэлхийг өөрчилсөн Оппенхаймер

Тэтгэвэр тогтооход Утсаар ярьж, цахимаар хүсэлт өгдөг болох уу?

Тэтгэвэр тогтооход Утсаар ярьж, цахимаар хүсэлт өгдөг болох уу?

Энэтхэгийн сонгууль хамгийн өндөр өртөгтэй

Энэтхэгийн сонгууль хамгийн өндөр өртөгтэй

Эрүүл мэндийн салбарыг цахимжуулах төсөл хэрэгжүүлсэн компанийг АТГ-т шалгуулна

Эрүүл мэндийн салбарыг цахимжуулах төсөл хэрэгжүүлсэн компанийг АТГ-т шалгуулна

МАН-ын эмэгтэй нэр дэвшигчдийг Х.Булгантуяа, АН-ынхыг С.Одонтуяа өнгөлөх үү?

МАН-ын эмэгтэй нэр дэвшигчдийг Х.Булгантуяа, АН-ынхыг С.Одонтуяа өнгөлөх үү?

Монгол улсын ерөнхий сайд асан “бохир” мөнгөөр Манхэттэн дүүрэгт тансаг сууцнууд худалдаж авсныг тогтоожээ

Монгол улсын ерөнхий сайд асан “бохир” мөнгөөр Манхэттэн дүүрэгт тансаг сууцнууд худалдаж авсныг тогтоожээ

Илон Маскийг худалдаж авснаас хойш АНУ-д Твиттерийн хэрэглэгчийн тоо 20 гаруй хувиар буурчээ

Илон Маскийг худалдаж авснаас хойш АНУ-д Твиттерийн хэрэглэгчийн тоо 20 гаруй хувиар буурчээ

АНУ-ын Вашингтон муж тайчигчдын хөдөлмөрийн эрхийг хамгаалах хуультай болжээ

АНУ-ын Вашингтон муж тайчигчдын хөдөлмөрийн эрхийг хамгаалах хуультай болжээ

ПАРИС 2024: Францад олимп дуустал онц байдал зарлалаа

ПАРИС 2024: Францад олимп дуустал онц байдал зарлалаа

2024:Даатгалаар эмчлүүлэх боломжтой хувийн эмнэлгүүдийн шинэчилсэн жагсаалт

2024:Даатгалаар эмчлүүлэх боломжтой хувийн эмнэлгүүдийн шинэчилсэн жагсаалт

Хятадын Хөлбөмбөгийн Холбооны тэргүүн асан авлигын хэрэгтээ бүх насаар хоригдох ял сонсжээ

Хятадын Хөлбөмбөгийн Холбооны тэргүүн асан авлигын хэрэгтээ бүх насаар хоригдох ял сонсжээ

Эрчим хүчний хараат байдлаас гаргая гэсэн дээр АНУ-ыг түших нь зөв байх

Эрчим хүчний хараат байдлаас гаргая гэсэн дээр АНУ-ыг түших нь зөв байх

 
 
 



​​​​​​​

Эхлэл · Бидний тухай · Редакцийн бодлого · Холбоо барих
​​​​​​​© 2011 - 2023 Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан Шуурхай.мн

​​​​​​​