Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх өнөөдөр /2018.11.23/ цаг үеийн асуудлаар мэдэгдэл хийлээ. Мэдэгдлийг бүрэн эхээр нь хүргэж байна.
“Улсын Засгийн газар байгуулагдаад жил болж байна. Би Ерөнхий сайдаар томилогдохдоо УИХ-ын эрхэм индэр дээрээс үг хэлж байсныг та бүхэн мэдэж байгаа. Хэлсэн үгэндээ өнөөдрийг хүртэл үнэнч яваа. Гадуур нийгмийн уур амьсгал бухимдуу байна. Би өнгөрсөн хугацаанд нийт 13 аймгаар явж ажиллалаа, ард түмэнтэйгээ уулзлаа, ахуй амьдралтай нь танилцлаа. Цэцэрлэг, сургуулиар орлоо. Багш эмч нар, өвгөд хөгшид, хүүхдүүдтэй уулзлаа. Ард түмэн надаас хоёр зүйлийг хүсч байгаа. Нэгд, нийгэмд шудархга ёсыг бэрхжүүлэх чиглэлээр ажиллаж өгөөч. Төрийн албаны бүх шатанд сахилга, хариуцлагыг тогтоож өгөөч. Хоёрт, унаж байгаа эдийн засгийг зогсоож сэргээж өгөөч. Цалин мөнгө нэмж, ажлын байртай болгож ядуурлаас ангижруулж өгөөч гэж хүсч байгаа. Сүүлийн үед судалгаанаас үзэхэд ард түмний хамгийн их хүсч байгаа зүйл бол шударга ёсыг маш ихээр ихээр хүсэмжилж байна. Манай ард түмэн эхлээд сахилга хариуцлага ярьдаг, дараа нь ахуй амьдралаа ярьдаг болсон байна. Тиймээс ядуу зүдүүгээ ярихаас илүү нийгэмд шударга ёсыг бэхжүүлэхэд улам анхаарч, улам их шаардлага тавьдаг болжээ.
Надад хоёр л зам байна. Нэгдүгээрт, ард түмнийхээ хүсэн хүлээж байгаа шударга ёсыг бэхжүүлэхийн төлөө амь насаа алдахаас айхгүйгээр эр зориг гарган ажиллах. Эсвэл өөрийн сандал ширээ, зарим хүний ажилтай албан тушаалтай байхын төлөө буулт хийж амьдрах. Би нэгдүгээрхийг нь сонгосон. Би Ерөнхий сайд болохдоо ч хэлж байсан “Би амь насаа алдахаас айхгүй байна. Ганц зүйлээс айж байна, энэ бол ард түмнийхээ итгэл найдварыг алдах вий гэдгээс айж байна” гэж. Би энэ үгийг олон удаа хэлж байгаа. Өөрийн намын бүлгийн хурал дээр хэлсэн. Намын удирдах албан тушаалтнууд ч хэлж байгаа. Та нөхдөд, энэ төр засагт ард түмэн чинь итгэл алдарч байгаа шүү. Одоо хөдлөх цаг болсон. Шударга ёс тогтоохын төлөө ажиллах цаг болсон. Хариуцлага тооцох цаг болсон. Зарим албан тушаалтнууд ажлаа өг гэж. МАНАН гэдэг бүлэглэлийг зайлуулах цаг болныг би өөрийн биеэр өнгөрсөн нэг жилд мэдэрлээ. МАНАН гэж бүлэглэл байгааг хүмүүс ярьдаг. МАНАН гэж үнэхээр байдаг юм байна. Нам намыг дамжсан, олигархиуд нэгдэн нийлсэн, Монголын ард түмний өмч хөрөнгөөр цадсан, таргалсан сүүлдээ үр хүүхэд нь хүртэл Монголын төрд шургалсан ийм олигарх бүлэглэлтэй Ерөнхий сайд нь тэмцэж байна. Заримдаа миний хүч хүрэхгүй байна. Хуулийн хүч, эрх мэдлийн хүч хүрэхгүй байна. Сэтгэл санааны хүч бол надад байна. Надад айх юм алга.
Би УИХ-ын дарга М.Энхболдыг үүрэгт ажлаа өг гэж шаардсан, огцор гэсэн. Та бол 60 тэрбумын хэрэгт холдбогдсон хүн мөн гэж хэлсэн. Нэг зүйлийг албан ёсоор хэлье, тэр “60 тэрбумын бичлэг” гэдэг үнэн шүү. Тэр яриаг М.Энхболд хийсэн нь ч үнэн.
Монголын төрийн албан тушаалыг хууль бусаар зарж мөнгөжих гэсэн энэ хэргийг хийсэн үү хийсэн, ярьсан уу ярьсан. Харин хэрэгжүүлсэн үү гэдгийг би мэдэхгүй. Хууль хяналтынхан тэрийг шалгаж тогтоох байх. Үүний төлөө тэр хүн огцрох ёстой. М.Энхболдыг газрын наймаачин гэж ярьдаг. Газрын наймаа хийж байсан нь үнэн. Үүнийхээ төлөө тэр хүнийг огцор гэж хэлсэн.
МАН-ын бүлгийн дарга Д.Хаянхярвааг би огцор гэж шаардсан. Тэр хүн санал хураалтаар огцорсон. Бүлгээ удирдаж чадаагүй, шударга ёсын төлөө ажиллаж чадаагүй, 60 тэрбумын хэргийг хамгаалсан. Түүнийхээ төлөө огцор гэсэн. Шударга гишүүд тэр хүнийг огцруулсан.
Улаанбаатар хотын захирагч, Нийслэлийн Засаг дарга Су.Батболдыг би огцор гэж шаардсан.Өнөөдөо хурал нь болж байгаа, огцруулах байх. Хот дээр сэтгэл гаргаж ажиллаж чадаагүй. Утаа, түгжрэлийг шийдэж чадаагүй, сургууль, цэцэрлэгийг хугацаанд нь барьж чадаагүй. Ард түмний тулгамдан олон асуудлыг шийдэж чадаагүй, дороо байгаа хүмүүсийг удирдаж ажиллаж чадаагүй.
Энэ гурван шаардлагыг тавьсны төлөө Засгийн газрыг огцруулах асуудлыг 27 гишүүн гаргаж тавьсныг мэдэж байгаа.
Би ийм спикер Монгол Улсын төрийг удирдах ёсгүй гэж бодож байгаа. М.Энхболд бид хоёр багын найзууд. Олон жил улстөрд хамт явсан. Гэхдээ би найзаа, нөхрөө, намын гишүүнээ бодох уу улс орноо бодох уу. Би улс орноо бодох ёстой гэж бодож байна.
“60 тэрбумын хэрэг”, “Эрдэнэт” үйлдвэр, Стандарт банк, Оюутолгой, Монголбанк, Хөгжлийн банк, бонд крнцесстой холбоотой хэргийг шалгаж хариуцлага тооцох ёстой. Бид ингэж чадахгүй байна. Тиймээс үндсээр нь өөрчлөх ёстой. Өөрчлөлт шинэчлэлтийг ард түмэн шаардаж шахаж байгаа. Түүний илэрхийлэл болгож Засгийн газар, Ерөнхий сайд нь ийм асуудал хөндөж шаардлага тавьж хэлж байгаа.
Тос дотроосооо өтдөг гэдэг шиг төрийн их цэвэрлэгээ эхэлсэн. Би төрөө цэвэрлэх ёстой хүний нэг. Дээр нь намаа цэвэрлэх ёстой гэж бодож байна. Би хийхгүй бол өөр хэн хийж, хэрэгжүүлж чадах вэ. Гэхдээ надад хүч дутагдаж байна. Олон түмэнтэйгээ хамтраад хийж чадна гэж бодож байна.
Засгийн газрыг огцруулахаар 27 хүн бичиг өргөн барьсныг та бүхэн мэднэ. Тэр 27 хүнийг зургийг нь сайн хараарай. Зургийг нь сайн харвал, хэн болох нь танигдана. Хэн төрөөс идсэн уусан, хэн ажил албандаа зууралдаж байгаа нь харагдана. Нөгөө яриад байдаг 30 гэр бүл чинь тэнд байгаа юм шүү дээ. Гэр бүлээрээ, ах дүүсээрээ Монголын төрд орчихсон байна. “Эрдэнэт”-ийн хөрөнгөөр баяжсан байна. Төрийн өмч хөрөнгийг зарж баяжсан гэр бүлүүд тэнд байна. Би үүнийг ард түмэндээ хэлэхийг хүч байна. Монголын төрөөс МАНАН-г арилгахын төлөө би үлдсэн нэг жилд ажиллана. Миний тэмцэл цаашид улам хатуурах болно.
Би улс төр яримааргүй байна. Би аж ахуйн ажил хийж байх ёстой хүн. Гэтэл ярихаас аргагүй болж байна. Байдал ийм байна. Миний хийж хэрэгжүүлж байгаа хоёр дахь ажил гайгүй явж байгаа. Эдийн засаг өссөн. Ирэх жил энэ байдлаа тогтвортой хадгална. Хөрөнгө, мөнгө санхүүгийн боломж нэмэгдэж хөрш хоёр орноос дэмжиж байна.
Бид өөрсдийн бий болгосон ардчилал, шударга ёсыг хамгаалах цаг болсон. Одоо эр зориг гаргаж ажиллах цаг болсон. Зориг эс хүрвэл ухаан үл хүрнэ. Ганц Ерөнхий сайд чадахгүй, бүгдээрээ хамтраад зүтгэе. Би гудамжт талбайд жагсаал, тэмцэл гарахыг хүсэхгүй байгаа. Үймээн самуун дэгдэхийг дэмжихгүй. Би парламентын засаглалыг дэмждэг. Ингэхдээ хоёр танхимтай парламентыг дэмждэг. Үндсэн хуулиа өөрчлөх цаг болжээ. Ард түмэн үүнийг хүсч байна. Үүнийг бүгдээрээ цаг алдалгүй хийе.
ЖДҮ-ийн зээлтэй холбоотой асуудал бий. Хариуцлага ярина. Төрийн албанд ажиллаж байгаа хүмүүсийг би чөлөөлсөн. Тэд шалгуулж байгаа. Бас хүн хэлмэгдүүлэх вий. Шалгуулаад үнэн нь тогтоогдвол цаашдаа ч чөлөөлөх хүн байгаа. Хууль хяналтынхан шалгаж байгаа. Бууртайг нь тогтоовол хариуцлага тооцно. Би хоёр шаардлага тавьсан. Уучлал гуй, авсан мөнгөө төл гэж. Ер нь бол бүгжирсэн, түгжирсэн, идсэн уусан олон асуудал гарч ирж байгаа. Төрийн 22 санг шалгуулж байгаа. Намын даргын хувьд би МАНАН бүлэглэлтэй цаашид хатуу тэмцэнэ. Улс төрийн бусад намууд дотор эерэг бодолтой, зөв үзэлтэй, шударга нийгэм байгуулах сан гэсэн хүсэлтэй хүмүүс бий.Парламент дотор ч гадна ч байгаа. Тэднийг нэгдэж нийлээсэй гэж бодож байна. Эх орон гэсэн нэг туг дор бид тэмцэх цаг болсон. Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуягийн хэлж байсан “Шударга бусын хонгил” гээч зүйл үнэхээр байдаг юм байна, үнэн юм байна. Би өөрөө тэр хонгилоор бас явж байна. Энэ хонгилыг эвдэх цаг болсон гэдгийг хэлье.