Хүний хоёр бөөрийг генийг нь хувирган өөрчилсөн гахайн бөөрөөр орлуулах мэс заслыг АНУ-ын Алабамагийн их сургуулийн эрдэмтэд амжилттай хийжээ.Энэхүү мэс заслын талаар анагаах ухааны “JAMA Surgery” сэтгүүлд тодорхой бичжээ.
Тархины үхжилт гэсэн оноштой өвчтөнд түүний гэр бүлийнхний зөвшөөрлөөр гахайн бөөрийг шилжүүлэн суулгажээ. Өвчтөний биемахбодь уг донор эрхтэнээс “татгалзаагүй” төдийгүй гахайн бөөр хэвийн ажиллаж, шээс ялгаруулж, хорт бодисуудыг шүүж буй нь анагаах ухааны түүхэн дэх анхны тохиолдол боллоо.
Энэхүү мэс засал амжилттай болсон нь бөөрний архаг өвчнөөр шаналж, бөөр шилжүүлэн суулгах шаардлагатай болоод буй олон арван мянган өвчнүүдэд итгэл найдвар төрүүлж байна. Дэлхий даяар донор эд эрхтэний эрэлт хэрэгцээ нь нийлүүлэлтээсээ олон дахин давж байна. Статистик судалгаагаар, АНУ-д эрхтэн шилжүүлэн суулгах мэс засал хийлгэхээр хүлээж буй 5 өвчтөн бүрийн 2 нь донорын эрхтэн олдоогүйн улмаас онош тавигдсанаас хойш 5 жилийн дотор нас барж байна.
Өмнө нь, гахайн бөөрийг хүнд шилжүүлэн суулгах мэс заслыг амжилттай хийсэн тохиолдлууд бий. Сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд ийм мэс заслыг хоёр ч удаа гүйцэтгэсэн билээ. Гэхдээ хамгийн гол нь, мэс заслын дараа тухайн өвчтөний бие организм нь донорын эрхтэнийг гадных гэж танихгүйгээр хүлээн авдаг байлгахын тулд гахайн бөөрийг тусгайлан ургуулж, генийн дасан зохицуулалтын аргаар хүнийхтэй адил болгосонд учир бий. Тодруулбал, ДНХ-ийн хэлхээн дэх гахайн дөрвөн генийг /GTKO, CMAH, B4GALNT2, GHR/ олсны дараа тэдгээрийг “салгасан” бөгөөд үүний дараа гахайн ген дээр хүний зургаан ген/ CD46, CD55, CD47, THBD, PROCR, HMOX1/-ийг нэмж суулгажээ.Ингэснээр донорын эрхтэн хэвийн ажиллаж, шээс ялгаруулан бие организмыг хорт бодисуудаас, ялангуяа креатинаас цэвэрлэж шүүж эхэлсэн нь анагаах ухааны түүхэн дэх анхны тохиолдол юм.
Г.АМАРСАНАА
Эх сурвалж: Өдрийн сонин
