Эх орноо хамгаалахаар эр цэргийн албанд татагдан очсон залуусаас зарим нь эргэж ирсэнгүй. Зэр зэвсэг агссан дайнд мордоогүй ч энх цагт цэргийн албанд дарга нарын дарлал, хал цэргүүдийн дэглэлтийг дааж давахын төлөөх тэмцэлд тэд амиа өгөв.
2017 оноос хойш өнөөдрийг хүртэл хугацаат цэргийн албанд татагдан очсон залуусын 21 нь амиа алджээ. Энэ бол зөвхөн нийтэд ил болсон мэдээллээс нэгтгэсэн тоо юм.
Цэрэг нас баржээ гэх мэдээллийн араас нийтээрээ халаглаад, буруутнуудад хариуцлага тооцохыг шаарддаг ч "Шалгалтын ажиллагаа үргэлжилж байгаа тул дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөх боломжгүй" гэх албаныхны үгэнд аяндаа замхардаг гэхэд буруудахгүй.
Саяхан буюу арваннэгдүгээр сарын 12-13-нд шилжих шөнө Зэвсэгт хүчний 326 дугаар ангид татагдсан төгсөх курсийн оюутан залуу шөнө унтаад сэрсэнгүй харамсалтай явдал болов. Учир шалтгааныг тогтоохоор албаныхан хяналт шалгалт хийж байгаа гэх. Эцэслэн тогтоогдоогүй байхад "Гаднын нөлөөгүй", "Нүдэнд ил харагдах шарх сорвигүй" гэх зэрэг тайлбараар батлан хамгаалах салбарын удирдлагууд өөрсдийгөө хамгаалсаар.
Цэргийн алба нь бүх нийтээрээ заавал хаахаар хуульчлагдаагүй буюу зарим тохиолдолд чөлөөлөгдөж болдог. Гэвч цэргийн жинхэнэ албанд тухайн жилд татах иргэний тоо, татлага явуулах ээлж, хугацааг Засгийн газар батална гэж Цэргийн албаны тухай хуульд заасан. Үүндээ нийцүүлэхээр оюутныг ч татсан нь ийм байдалд хүргэсэн гэх шүүмжлэл байна.
Гарч буй эдгээр хэргээс улбаалан цэргийн албанд шинэчлэл хийхийг иргэд шаардаж байгаа. Мөн цэрэгт татах зорилгыг маш тодорхой болгох шаардлагатай гэж буй. Тухайлбал цэрэгт татагдсанаар юу сурах, ямар төлөвшлийг олж авах вэ гэдэг нь тодорхой байх ёстой. Түүнээс биш хуучирсан буу угсрах, дарга нарын зараалд "гүйх", элдэв ажилд дайчлагдах зэрэг аар саар зүйл нь Монголын арми оршин буйн гол шалтгаан биш байлтай.
Эх оронч сэтгэлгээг хөгжүүлнэ гэдэг ч яг яаж гэдэг нь тодорхойгүй, зорилгодоо хүрдэг эсэх нь ч мэдэгдэхгүй. Ялангуяа дарлал, дэглэлтийг тэсэж үлдэх үү, үгүй юу гэдгээ шалгах бүтэн жилийн хугацаанд залууст эх орноо хайрлах сэтгэл гүн суух нь юу л бол. Улсын хилийн бүрэн бүтэн байдал, тусгаар тогтнолоо хамгаалах сэтгэлгээг ерөнхий боловсролын сургуульд буюу багаас нь төлөвшүүлэх учиртай болохоос нас биед хүрсэн хүмүүст гэнэт суучих зүйл мөн эсэх нь бодох л асуудал.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 17 дугаар зүйлд Монгол Улсын иргэн шударга, хүнлэг ёсыг эрхэмлэн үндсэн үүргийг ёсчлон биелүүлнэ гэсний нэг нь эх орноо хамгаалах, хуулийн дагуу цэргийн алба хаах тухай бий.
Яг энэ дагуу өөрсдөө эс хүссэн ч явсан залуусаас амиа алдсан он цагийн дарааллыг харуулъя.
2017 онд
2017.06.13 Зэвсэгт хүчний Тавантолгойн цэргийн сургалтын төвд марш тактикийн тэмцээний үеэр нэг албан хаагч нас барсан.
2017.08.28 Ховд аймаг дахь Зэвсэгт хүчний 123 ангийн гурван байлдагч Ховд голд живж амиа алдсан.
Зэвсэгт хүчин, батлан хамгаалах салбарт 2017 онд гарсан ослууд.
Дорноговь аймгийн Зүүнбаян сум дахь Зэвсэгт хүчний 336 дугаар цэргийн ангид байлдагч Б харуулын ахлагчийнхаа дэглэлтээс болж хөлийнхөө есөн хурууг тайруулсан.
2019 онд
2019.01.22 Дорноговь, Зүүнбаян. Зэвсэгт хүчний 336 дугаар ангид алба хааж байсан 19 настай цэрэг нас барав.
2019.01.30 Хил давж оргосон цэрэг нас баржээ.
2019.05.26 Дорноговь аймагт хилийн цэрэг амиа алджээ.
2019.06.30 Сүхбаатар, Онгон сумын хилийн цэргийн ангийн хугацаат цэргийн алба хаагч нас барсан хэрэг гарсан.
2019.09.18 Өвс ачсан машин дээр цэргүүдийг суулгаснаас нэг алба хаагч амиа алдсан.
2020 онд
2020.03.13 Дорнод, Халх гол сум. Хилийн цэргийн 0198-р ангийн албан хаагч Г амиа хорлосон байдалтай олджээ.
2021 онд
2021.02.07 Дундговь аймгийн хилийн цэргийн 0129 дүгээр ангид цэргийн алба хааж байсан 21 настай залуу харуулын байрандаа өөрийгөө боомилж, амиа хорлосон.
2021.03.28 Зэвсэгт хүчний 326 дугаар ангид алба хааж байсан байлдагч Б салааны даргадаа зодуулсны улмаас нас барав.
2021.04.24 Дорноговь, Хатанбулаг сум. Сулинхээрийн 0168 дугаар ангийн алба хаагч Х малын хашаанаас хоолойгоо боомилсон
2022 онд
2022.06.16 Дотоодын цэргийн 05 дугаар ангийн хугацаат цэргийн албан хаагч, 18 настай Н ходоод задарч нас барсан.
2022.07.13 Өмнөговь аймагт, Зэвсэгт хүчний 167 дугаар ангид алба хааж байсан, хугацаат цэргийн албан хаагч 19 настай “Н” амиа алдав.
2022.09.28 Увс аймгийн 0245 дугаар ангид алба хаагч байлдагч С амиа алдсан хэрэг гарлаа.
2023 онд
2023.02.27 Төв аймаг, Алтанбулаг сум. ЗХ 311 дүгээр ангид алба хааж байсан хугацаат цэргийн алба хаагч нас барсан.
2023.05.12 Баян-Өлгий аймгийн хилийн цэргийн 0165 дугаар ангид шинээр цэрэгт татагдсан 19 настай хүү амиа алдав.
2023.05.20 Ховд аймгийн төв буюу Зэвсэгт хүчний 123 дугаар ангийн хашаан дотор нэгэн цэрэг өөрийгөө боомилсон байдалтай нас барсан
2023.06.23 Оюутан цэрэг гүйж байхдаа ухаан алдаж унан эмнэлэгт хүргэгдээд нас барсан
2023.11.13 Зэвсэгт хүчний 326 дугаар ангид алба хааж байсан залуу амиа алдсан хэрэг гарлаа
