fbpx “...Гахай илүү эрхтэй” хэмээх гажиг буюу журмуудыг “журамлах” сураг
 
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2023/12/01-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.
Ангилал
Нийгэм Дэд онцлох
Огноо
Унших
6 минут 19 секунд

“...Гахай илүү эрхтэй” хэмээх гажиг буюу журмуудыг “журамлах” сураг

Английн зохиолч Жорж Орвеллийн “Амьтны ферм” гэдэг тууж бий. Улс төрийг гадарладаг, доторлодог бүгд мэднэ. Учир нь бараг 80 жилийн өмнө анх хэвлэгдэж байсан ч өнөө хэр нь дэлхийн улс төрийн “ширээний ном” хэвээр байгаа юм. Үйл явдал нь фермерээ эсэргүүцэж бослого гаргасан амьтдын тухай өгүүлдэг. Харин ялалтын дараа бослогыг удирдсан гахайнууд илүү эрх мэдлийг эдэлдэг. Тодруулбал, амьтад ялалтаа байгуулсны дараа долоон дүрэм баталж, түүнийгээ хонь, үхэр, оготно гэлтгүй бүгд цээжилцгээн мөрдөнө. Гэвч удалгүй эрх мэдэлд умбасан гахайнууд “долоон дүрмээ” гуйвуулан “...Бүх амьтан тэгш эрхтэй, гэхдээ гахай давуу эрхтэй” болгож өөрчилдөг. Санаа нь эрх баригчдыг гахайтай, ард иргэдийг хонь малтай зүйрлэж хошин байдлаар бичсэн гэдэг. Тэгвэл энэ зохиолын агуулга манай улс төрийн хүрээнийхний бараг бүх “үйлдэл” дээр ямар нэг орчуулгагүйгээр шууд буугаад байдаг юм. Энэ долоо хоногийн Засгийн газрын хуралдааны дараа бас л харагдлаа. Юу гэвэл Засгийн газрын хуралдаанаар “Захиргааны хэм хэжээний актын улсын нэгдсэн санд бүртгэлтэй шийдвэрт 2023 онд хийсэн хяналт шинжилгээ, үнэлгээний ажлын тайлан”, “Хуулиар тусгайлан эрх олгосон заалтын судалгаа”-ны нэгдсэн дүгнэлтийг танилцуулжээ. Тэдгээр тайланг үндэслэн зарим эрх бүхий албан тушаалтны нийтээр дагаж мөрдүүлэхээр гаргасан хууль тогтоомжид нийцээгүй шийдвэрийг Ерөнхий сайдын захирамжаар хүчингүй болгохоор болсон байна. Цаашилбал, ингэж хуулиар тусгайлан олгосон заалт, захиргааны хэм хэмжээний актын тоог цөөрүүлэхийг Ерөнхий сайд үүрэг болгосон байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, албан тушаалтан хуулиар олгоогүй эрх мэдлийг журмаар олж авдаг болчихсон. Манайхан “...Хуулиас давсан журам” гээд мөн ч олон жил ярьж бичицгээж байна. Харамсалтай нь өнөөг хүртэл хуулиас давсан, тэр ч байтугай хуулиасаа шал өөр журмууд хэрэгжсээр л ирсэн. Хэн ч хөнддөггүй. Яагаад гэхээр тэр нь “гахай” төрүүлдэг. Бас “гахай”-ны эрх ашгийг хангадаг болохоор тэр л дээ. Ийм журмын жагсаалт гаргавал талийна. Ялангуяа олон нийтээс асуувал “...Цөөрүүлээд 500 дотор болгоно” гэснээс нь ч бууна. Наад захын жишээ гэхэд саяхан Боловсролын багц хууль батлагдлаа. “...Гоё хууль” л гээд байгаа юм. Гэтэл хэрэгжихэд маш хүндрэлтэй. Одоо тэр хуулийг дагасан журмууд буюу захиргааны хэм хэмжээний акт гарах гээд дуншиж байна. Тэр болтол салбарын үйл ажиллагаа дээр дооргүй ойлгомжгүй бөгөөд гацах байдалтай болчихоод байна. Эхнээсээ гарч байгаа журмууд нь хуульдаа хүндрэл учруулж болзошгүй болж байна, бас. Угаасаа Монголын хөрсөн дээр буухад хэцүү хуулийг дахин давуулаад дүрэм журам батлахаар яах нь тодорхой л доо. Ер нь тухайн салбарын хуульд захиргааны хэм хэмжээний акт гаргах бүрэн эрхийг Засгийн газрын гишүүнд олгосон байдаг. Бас захиргааны хэм хэмжээний акт батлан гаргахад нөлөөллийн шинжилгээ хийх, нийтийн санаа бодлыг тусгах зорилгоор хэлэлцүүлэг зохион байгуулах, эрх бүхий байгууллагад хянуулж, бүртгүүлэхээр хүргүүлэх зэрэг ажиллагааг заавал хийсэн байхыг Захиргааны ерөнхий хуулиар журамласан. Хэрэв хуульд заасан хязгаарыг давсан, дээр хэлсэнчлэн “...Гахай илүү эрхтэй” гэсэн журам хийсэн тохиолдолд салбарынх нэр хүнд шалан дээр унана. Мөн албан хаагчдын мэдлэг, боловсрол, мэргэшил хөндөгдөнө. Ингээд нийгмийн шүүмжлэлийн бай болно. Тэгэхээр захиргааны хэм хэмжээний акт буюу дүрэм журмуудаа гаргах бүрэн эрхийг Захиргааны ерөнхий хуульд заасан журмыг баримтлан хуулиар тогтоосон хүрээ, хязгаарт багтаан явуулах ёстой л гэсэн үг. Захиргааны ерөнхий хуульд зааснаар захиргааны хэм хэмжээний акт нь “...Монгол Улсын Үндсэн хууль, энэ хууль болон бусад хуульд нийцсэн байх”, “...Тусгайлан эрх олгосон тухайн хуулийн агуулга, зорилго, хүрээнд нийцсэн байх”, “...Тэмдэглэх хэсэгт үндэслэл болгож байгаа хуулийн заалтыг заасан байх”, “...Шийдвэрийн заалт хоорондоо болон эрх бүхий бусад этгээдийн гаргасан шийдвэрийн заалттай зөрчилдөхгүй байх”, “...Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хуульд хэрэглэсэн нэр томъёог үндсэн болон нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн утгаар хэрэглэх”, “...Хуулиар эрх олгосноос бусад тохиолдолд хуулиар хориглоогүй асуудлаар хориглосон зохицуулалт тогтоохгүй байх”, “...Тухайн шийдвэрээр урьд нь гарсан шийдвэрийг хүчингүй болсонд тооцож байгаа, эсхүл түүнд өөрчлөлт оруулж байгаа бол энэ тухай заалтыг тусгасан байх”, “...Бусад хуулийн заалтыг давхардуулан заалгүйгээр шаардлагатай тохиолдолд эшлэл хийгдсэн байх”, “...Баталсан байгууллага, албан тушаалтны болон захиргааны хэм хэмжээний актын нэр, он, сар, өдөр, дугаарыг тодорхой заасан байх”, “...Хуульд заасан бусад шаардлагыг хангасан байна” гэсэн “шалгуур”-уудтай байдаг. Тиймээс энэ хүрээнд журмуудыг “журамлах” хэрэгтэй. Гэхдээ үүнтэй зэрэгцээд “...Гахай илүү эрхтэй” хэмээх агуулгатай энэ гажгийг засаж чадах уу гэдэг асуулт бас тавигдаж байна.

Б.ГАРЬД

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

“Сонгууль хүртэл тэсчихвэл Л.Оюун-Эрдэнэ зайлж, бүх зүйл сайхан болно гэж оргосон шувууд маань томилсон шүүгч нартаа захиж байгаа“
“Сонгууль хүртэл тэсчихвэл Л.Оюун-Эрдэнэ зайлж, бүх зүйл сайхан болно гэж оргосон шувууд маань томилсон шүүгч нартаа захиж байгаа“
 
Г.Тэмүүлэнгийн үзэл санаа МАН дотор илүү их түгээсэй
Г.Тэмүүлэнгийн үзэл санаа МАН дотор илүү их түгээсэй
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2023/12/01-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.

Шинэ мэдээ

Г.Тэмүүлэнгийн үзэл санаа МАН дотор илүү их түгээсэй

Г.Тэмүүлэнгийн үзэл санаа МАН дотор илүү их түгээсэй

Эмээлт захад хонь 200.000-300.000 төгрөгийн ханштай байна

Эмээлт захад хонь 200.000-300.000 төгрөгийн ханштай байна

Б.Мөнхсоёл: Зарим улс төрчид энэ Засгийн газрыг Ерөнхийлөгчийн сонгууль хүртэл тэсээсэй гэж хүсч байх шиг байна

Б.Мөнхсоёл: Зарим улс төрчид энэ Засгийн газрыг Ерөнхийлөгчийн сонгууль хүртэл тэсээсэй гэж хүсч байх шиг байна

Г.Лувсанжамц: Төсөв үр дүнтэй зарцуулагдаж байгааг хэмжиж чаддаг байх ёстой

Г.Лувсанжамц: Төсөв үр дүнтэй зарцуулагдаж байгааг хэмжиж чаддаг байх ёстой

Үндэсний “Эхлэл брэнд“ХХК дуудлага худалдаагаар 9,3 тэрбум төгрөгөөр худалдаж авсан газрын гэрчилгээгээ гардаж авлаа

Үндэсний “Эхлэл брэнд“ХХК дуудлага худалдаагаар 9,3 тэрбум төгрөгөөр худалдаж авсан газрын гэрчилгээгээ гардаж авлаа

Г.Занданшатарын зам хүнд ч зарчим нь зөв эхэллээ

Г.Занданшатарын зам хүнд ч зарчим нь зөв эхэллээ

Д.Үүрийнтуяа: Улс орны хөгжлийн бодлого хүндээ суурилсан байх ёстой

Д.Үүрийнтуяа: Улс орны хөгжлийн бодлого хүндээ суурилсан байх ёстой

Улаанбурхан өвчний вакцинд хамрагдаагүй 10 сартайгаас 15 настай хүүхдүүдийг 7 сарын 1-нээс нөхөн дархлаажуулалтад хамруулна

Улаанбурхан өвчний вакцинд хамрагдаагүй 10 сартайгаас 15 настай хүүхдүүдийг 7 сарын 1-нээс нөхөн дархлаажуулалтад хамруулна

Энэ Засгийн газрын эдийн засгийн гол ачааг Эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдинням үүрнэ

Энэ Засгийн газрын эдийн засгийн гол ачааг Эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдинням үүрнэ

Л.Оюун-Эрдэнэ: Ерөнхий сайдтайгаа баг болж ажиллаарай, сүнс чинь засаг дээрээ байх ёстой шүү

Л.Оюун-Эрдэнэ: Ерөнхий сайдтайгаа баг болж ажиллаарай, сүнс чинь засаг дээрээ байх ёстой шүү

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх “Хасын хүлэгүүд” багийнхныг хүлээн авч уулзлаа

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх “Хасын хүлэгүүд” багийнхныг хүлээн авч уулзлаа

Г.Дамдинням сайд Ормузын хоолой болон нефтийн үнийн талаар үндэслэлгүй худал мэдээлэл тараав

Г.Дамдинням сайд Ормузын хоолой болон нефтийн үнийн талаар үндэслэлгүй худал мэдээлэл тараав

Цагдаагийн дэд хурандаа Д.Оюун: Гудамж талбайд дриффт хийсэн жолооч нарт Зөрчлийн тухай хуулиар хариуцлага тооцох тогтолцоог бий болгосон

Цагдаагийн дэд хурандаа Д.Оюун: Гудамж талбайд дриффт хийсэн жолооч нарт Зөрчлийн тухай хуулиар хариуцлага тооцох тогтолцоог бий болгосон

Н.Ганибал: МАН-ын дарга нарын завхралыг АН-ын сайд, Хяналтын менежерүүд шалгаж эхэлсэн нь тэдэнд том цохилт болсон

Н.Ганибал: МАН-ын дарга нарын завхралыг АН-ын сайд, Хяналтын менежерүүд шалгаж эхэлсэн нь тэдэнд том цохилт болсон

Экс сайд Л.Энх-Амгалан Монголын боловсролыг самрахаар шийдэв үү?!

Экс сайд Л.Энх-Амгалан Монголын боловсролыг самрахаар шийдэв үү?!

Улсаа самарсан улс төр удах уу, дуусах уу?

Улсаа самарсан улс төр удах уу, дуусах уу?

Ю.Ариунзаяат: Цахим спортын талаар олон нийтийн сөрөг хандлагыг өөрчлөх цаг болсон

Ю.Ариунзаяат: Цахим спортын талаар олон нийтийн сөрөг хандлагыг өөрчлөх цаг болсон

Хуурамч зар байршуулан иргэдийг залилсан этгээдийг баривчилжээ

Хуурамч зар байршуулан иргэдийг залилсан этгээдийг баривчилжээ

Интерполын шугамаар эрэн сурвалжлагдаж иргэн “А”-г баривчилжээ

Интерполын шугамаар эрэн сурвалжлагдаж иргэн “А”-г баривчилжээ

Л.Оюун-Эрдэнэ оргон зайлчих вий дээ?

Л.Оюун-Эрдэнэ оргон зайлчих вий дээ?

Ах дүүгийн найрамдлын шинэ харилцаагаа эрхэмлэн ажиллая (1)

Ах дүүгийн найрамдлын шинэ харилцаагаа эрхэмлэн ажиллая (1)

Боловсролын сайд П.Наранбаярыг татуулаад оронд нь Л.Энх-Амгалан очих уу?

Боловсролын сайд П.Наранбаярыг татуулаад оронд нь Л.Энх-Амгалан очих уу?

Улаанбаатарт өдөртөө 29 хэм дулаан байна

Улаанбаатарт өдөртөө 29 хэм дулаан байна

Жендэрийн ялгаатай байдлын үзүүлэлтээр Монгол Улс 2025 онд 148 улсаас 65-т эрэмбэлэгдэж 20 байраар урагшиллаа trend

Жендэрийн ялгаатай байдлын үзүүлэлтээр Монгол Улс 2025 онд 148 улсаас 65-т эрэмбэлэгдэж 20 байраар урагшиллаа trend

Улаанбурхан өвчний дэгдэлтийг таслан зогсоох, дархлаажуулалт зохион байгуулах, эмчилгээ, оношилгоонд шаардлагатай таван тэрбум төгрөгийг Засгийн газрын нөөц сангаас гаргана

Улаанбурхан өвчний дэгдэлтийг таслан зогсоох, дархлаажуулалт зохион байгуулах, эмчилгээ, оношилгоонд шаардлагатай таван тэрбум төгрөгийг Засгийн газрын нөөц сангаас гаргана

Монгол Улсын Ерөнхий сайд нар

Монгол Улсын Ерөнхий сайд нар

Урт хугацааны нүүрс тээвэрлэлтийн анхны цуваа хөдөллөө

Урт хугацааны нүүрс тээвэрлэлтийн анхны цуваа хөдөллөө

“Цомхотгол хийхдээ шууд халахгүй, албан тушаалд шилжүүлэх зохицуулалт хийнэ”

“Цомхотгол хийхдээ шууд халахгүй, албан тушаалд шилжүүлэх зохицуулалт хийнэ”

Х.Тэмүүжиний хуулиар УИХ хууль хяналтынхныг “хазаарлах” Тусгай хяналтын хороотой болно

Х.Тэмүүжиний хуулиар УИХ хууль хяналтынхныг “хазаарлах” Тусгай хяналтын хороотой болно

Нүүрсний сонсголоос Ухаахудаг, оффтейк гэрээ хоёр яагаад “хасагдсан”-ыг нэхэн сөхөх үү?!

Нүүрсний сонсголоос Ухаахудаг, оффтейк гэрээ хоёр яагаад “хасагдсан”-ыг нэхэн сөхөх үү?!

 
 
 



​​​​​​​

Эхлэл · Бидний тухай · Редакцийн бодлого · Холбоо барих
​​​​​​​© 2011 - 2023 Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан Шуурхай.мн

​​​​​​​