fbpx “...Гахай илүү эрхтэй” хэмээх гажиг буюу журмуудыг “журамлах” сураг
 
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2023/12/01-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.
Ангилал
Нийгэм Дэд онцлох
Огноо
Унших
6 минут 19 секунд

“...Гахай илүү эрхтэй” хэмээх гажиг буюу журмуудыг “журамлах” сураг

Английн зохиолч Жорж Орвеллийн “Амьтны ферм” гэдэг тууж бий. Улс төрийг гадарладаг, доторлодог бүгд мэднэ. Учир нь бараг 80 жилийн өмнө анх хэвлэгдэж байсан ч өнөө хэр нь дэлхийн улс төрийн “ширээний ном” хэвээр байгаа юм. Үйл явдал нь фермерээ эсэргүүцэж бослого гаргасан амьтдын тухай өгүүлдэг. Харин ялалтын дараа бослогыг удирдсан гахайнууд илүү эрх мэдлийг эдэлдэг. Тодруулбал, амьтад ялалтаа байгуулсны дараа долоон дүрэм баталж, түүнийгээ хонь, үхэр, оготно гэлтгүй бүгд цээжилцгээн мөрдөнө. Гэвч удалгүй эрх мэдэлд умбасан гахайнууд “долоон дүрмээ” гуйвуулан “...Бүх амьтан тэгш эрхтэй, гэхдээ гахай давуу эрхтэй” болгож өөрчилдөг. Санаа нь эрх баригчдыг гахайтай, ард иргэдийг хонь малтай зүйрлэж хошин байдлаар бичсэн гэдэг. Тэгвэл энэ зохиолын агуулга манай улс төрийн хүрээнийхний бараг бүх “үйлдэл” дээр ямар нэг орчуулгагүйгээр шууд буугаад байдаг юм. Энэ долоо хоногийн Засгийн газрын хуралдааны дараа бас л харагдлаа. Юу гэвэл Засгийн газрын хуралдаанаар “Захиргааны хэм хэжээний актын улсын нэгдсэн санд бүртгэлтэй шийдвэрт 2023 онд хийсэн хяналт шинжилгээ, үнэлгээний ажлын тайлан”, “Хуулиар тусгайлан эрх олгосон заалтын судалгаа”-ны нэгдсэн дүгнэлтийг танилцуулжээ. Тэдгээр тайланг үндэслэн зарим эрх бүхий албан тушаалтны нийтээр дагаж мөрдүүлэхээр гаргасан хууль тогтоомжид нийцээгүй шийдвэрийг Ерөнхий сайдын захирамжаар хүчингүй болгохоор болсон байна. Цаашилбал, ингэж хуулиар тусгайлан олгосон заалт, захиргааны хэм хэмжээний актын тоог цөөрүүлэхийг Ерөнхий сайд үүрэг болгосон байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, албан тушаалтан хуулиар олгоогүй эрх мэдлийг журмаар олж авдаг болчихсон. Манайхан “...Хуулиас давсан журам” гээд мөн ч олон жил ярьж бичицгээж байна. Харамсалтай нь өнөөг хүртэл хуулиас давсан, тэр ч байтугай хуулиасаа шал өөр журмууд хэрэгжсээр л ирсэн. Хэн ч хөнддөггүй. Яагаад гэхээр тэр нь “гахай” төрүүлдэг. Бас “гахай”-ны эрх ашгийг хангадаг болохоор тэр л дээ. Ийм журмын жагсаалт гаргавал талийна. Ялангуяа олон нийтээс асуувал “...Цөөрүүлээд 500 дотор болгоно” гэснээс нь ч бууна. Наад захын жишээ гэхэд саяхан Боловсролын багц хууль батлагдлаа. “...Гоё хууль” л гээд байгаа юм. Гэтэл хэрэгжихэд маш хүндрэлтэй. Одоо тэр хуулийг дагасан журмууд буюу захиргааны хэм хэмжээний акт гарах гээд дуншиж байна. Тэр болтол салбарын үйл ажиллагаа дээр дооргүй ойлгомжгүй бөгөөд гацах байдалтай болчихоод байна. Эхнээсээ гарч байгаа журмууд нь хуульдаа хүндрэл учруулж болзошгүй болж байна, бас. Угаасаа Монголын хөрсөн дээр буухад хэцүү хуулийг дахин давуулаад дүрэм журам батлахаар яах нь тодорхой л доо. Ер нь тухайн салбарын хуульд захиргааны хэм хэмжээний акт гаргах бүрэн эрхийг Засгийн газрын гишүүнд олгосон байдаг. Бас захиргааны хэм хэмжээний акт батлан гаргахад нөлөөллийн шинжилгээ хийх, нийтийн санаа бодлыг тусгах зорилгоор хэлэлцүүлэг зохион байгуулах, эрх бүхий байгууллагад хянуулж, бүртгүүлэхээр хүргүүлэх зэрэг ажиллагааг заавал хийсэн байхыг Захиргааны ерөнхий хуулиар журамласан. Хэрэв хуульд заасан хязгаарыг давсан, дээр хэлсэнчлэн “...Гахай илүү эрхтэй” гэсэн журам хийсэн тохиолдолд салбарынх нэр хүнд шалан дээр унана. Мөн албан хаагчдын мэдлэг, боловсрол, мэргэшил хөндөгдөнө. Ингээд нийгмийн шүүмжлэлийн бай болно. Тэгэхээр захиргааны хэм хэмжээний акт буюу дүрэм журмуудаа гаргах бүрэн эрхийг Захиргааны ерөнхий хуульд заасан журмыг баримтлан хуулиар тогтоосон хүрээ, хязгаарт багтаан явуулах ёстой л гэсэн үг. Захиргааны ерөнхий хуульд зааснаар захиргааны хэм хэмжээний акт нь “...Монгол Улсын Үндсэн хууль, энэ хууль болон бусад хуульд нийцсэн байх”, “...Тусгайлан эрх олгосон тухайн хуулийн агуулга, зорилго, хүрээнд нийцсэн байх”, “...Тэмдэглэх хэсэгт үндэслэл болгож байгаа хуулийн заалтыг заасан байх”, “...Шийдвэрийн заалт хоорондоо болон эрх бүхий бусад этгээдийн гаргасан шийдвэрийн заалттай зөрчилдөхгүй байх”, “...Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хуульд хэрэглэсэн нэр томъёог үндсэн болон нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн утгаар хэрэглэх”, “...Хуулиар эрх олгосноос бусад тохиолдолд хуулиар хориглоогүй асуудлаар хориглосон зохицуулалт тогтоохгүй байх”, “...Тухайн шийдвэрээр урьд нь гарсан шийдвэрийг хүчингүй болсонд тооцож байгаа, эсхүл түүнд өөрчлөлт оруулж байгаа бол энэ тухай заалтыг тусгасан байх”, “...Бусад хуулийн заалтыг давхардуулан заалгүйгээр шаардлагатай тохиолдолд эшлэл хийгдсэн байх”, “...Баталсан байгууллага, албан тушаалтны болон захиргааны хэм хэмжээний актын нэр, он, сар, өдөр, дугаарыг тодорхой заасан байх”, “...Хуульд заасан бусад шаардлагыг хангасан байна” гэсэн “шалгуур”-уудтай байдаг. Тиймээс энэ хүрээнд журмуудыг “журамлах” хэрэгтэй. Гэхдээ үүнтэй зэрэгцээд “...Гахай илүү эрхтэй” хэмээх агуулгатай энэ гажгийг засаж чадах уу гэдэг асуулт бас тавигдаж байна.

Б.ГАРЬД

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

“Сонгууль хүртэл тэсчихвэл Л.Оюун-Эрдэнэ зайлж, бүх зүйл сайхан болно гэж оргосон шувууд маань томилсон шүүгч нартаа захиж байгаа“
“Сонгууль хүртэл тэсчихвэл Л.Оюун-Эрдэнэ зайлж, бүх зүйл сайхан болно гэж оргосон шувууд маань томилсон шүүгч нартаа захиж байгаа“
 
Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна
Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2023/12/01-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.

Шинэ мэдээ

Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна

Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна

Хүчирхийлэгчдийг чангалах хууль санаачлаад яаралтай горимоор хэлэлцүүлчих гишүүн алга уу?

Хүчирхийлэгчдийг чангалах хууль санаачлаад яаралтай горимоор хэлэлцүүлчих гишүүн алга уу?

Л.Оюун-Эрдэнийн орлогыг АТГ-аас “тайлбарлах”-д 18 хоног үлдлээ

Л.Оюун-Эрдэнийн орлогыг АТГ-аас “тайлбарлах”-д 18 хоног үлдлээ

“Г.Дамдинням сайд эрдэс баялгийн салбарыг “эх орончид”-ын шантаажаас салгах нь” гэсэн хүлээлт үүсжээ

“Г.Дамдинням сайд эрдэс баялгийн салбарыг “эх орончид”-ын шантаажаас салгах нь” гэсэн хүлээлт үүсжээ

“Монполимет”-ийн дансыг царцааж, үүсгэн байгуулагч Ц.Гарамжавыг нь эрүүгийн хэрэгт шалгаж байна

“Монполимет”-ийн дансыг царцааж, үүсгэн байгуулагч Ц.Гарамжавыг нь эрүүгийн хэрэгт шалгаж байна

Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Д.Лүндээжанцан: Монголчуудыг монгол хүн өөрөө аварна гэх энэ философи Жанлавцогзол номын гол агуулга

Д.Лүндээжанцан: Монголчуудыг монгол хүн өөрөө аварна гэх энэ философи Жанлавцогзол номын гол агуулга

Д.Батлут: Энэ салбарт чадварлаг хүний нөөц, шинэ технологиуд гээд шинэчлэх шаардлагатай зүйл олон бий

Д.Батлут: Энэ салбарт чадварлаг хүний нөөц, шинэ технологиуд гээд шинэчлэх шаардлагатай зүйл олон бий

Арвантавдугаар Далай ламыг албан ёсоор тодруулна гэдгийг мэдэгдлээ

Арвантавдугаар Далай ламыг албан ёсоор тодруулна гэдгийг мэдэгдлээ

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны, төрийн албан хаагчийн үндсэн зарчим болох ёстой

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны, төрийн албан хаагчийн үндсэн зарчим болох ёстой

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн албан хаагчдад мэндчилгээ дэвшүүллээ

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн албан хаагчдад мэндчилгээ дэвшүүллээ

Үндэсний их баяр наадмын соёл, урлагийн арга хэмжээний нэгдсэн хөтөлбөр

Үндэсний их баяр наадмын соёл, урлагийн арга хэмжээний нэгдсэн хөтөлбөр

Энэ жилийн Үндэсний их баяр наадмын хөтөлбөр

Энэ жилийн Үндэсний их баяр наадмын хөтөлбөр

Орос, Хятадыг үзэн ядах нь Монголын эрх ашигт нийцэхгүй

Орос, Хятадыг үзэн ядах нь Монголын эрх ашигт нийцэхгүй

Том төслүүдээ бид зогсоогоод байна уу, тэд зугтаад байгаа юу?

Том төслүүдээ бид зогсоогоод байна уу, тэд зугтаад байгаа юу?

“Ганц очноос ноцсон аюул”

“Ганц очноос ноцсон аюул”

X Богд яагаад Даншиг наадамд морилсонгүй вэ?

X Богд яагаад Даншиг наадамд морилсонгүй вэ?

Эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдиннямын эхний мессэж ба “эртний” байр суурь

Эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдиннямын эхний мессэж ба “эртний” байр суурь

Н.Алгаа: “Алт-3” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд бэлтгэгдсэн нөөц нь хэр вэ гэдэг асуудал тулгарна

Н.Алгаа: “Алт-3” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд бэлтгэгдсэн нөөц нь хэр вэ гэдэг асуудал тулгарна

Харзтайд сорилгод барилдсан говийн бөхчүүдээс Т.Төгсдөлгөөн, Н.Амгаланбаатар, Э.Мөнхбаатар, Б.Бадрал нарын аймгийн арслангууд өнгөтэй байна

Харзтайд сорилгод барилдсан говийн бөхчүүдээс Т.Төгсдөлгөөн, Н.Амгаланбаатар, Э.Мөнхбаатар, Б.Бадрал нарын аймгийн арслангууд өнгөтэй байна

Баабар бол Монголын түүхэнд үзэгдэл болсон шилдэг нийтлэлч

Баабар бол Монголын түүхэнд үзэгдэл болсон шилдэг нийтлэлч

“Оюу толгой” төсөл нууцад орох уу?!

“Оюу толгой” төсөл нууцад орох уу?!

Г.Занданшатар Ерөнхий сайд учраас засаг нь “зодоон”-оос хол байж чадна

Г.Занданшатар Ерөнхий сайд учраас засаг нь “зодоон”-оос хол байж чадна

ОУ-ын Таеквондогийн домогт тамирчин Pak Chong Hyon Монголд үнэ төлбөргүй сургалт семинар орлоо

ОУ-ын Таеквондогийн домогт тамирчин Pak Chong Hyon Монголд үнэ төлбөргүй сургалт семинар орлоо

Г.Тэмүүлэнгийн үзэл санаа МАН дотор илүү их түгээсэй

Г.Тэмүүлэнгийн үзэл санаа МАН дотор илүү их түгээсэй

Эмээлт захад хонь 200.000-300.000 төгрөгийн ханштай байна

Эмээлт захад хонь 200.000-300.000 төгрөгийн ханштай байна

Б.Мөнхсоёл: Зарим улс төрчид энэ Засгийн газрыг Ерөнхийлөгчийн сонгууль хүртэл тэсээсэй гэж хүсч байх шиг байна

Б.Мөнхсоёл: Зарим улс төрчид энэ Засгийн газрыг Ерөнхийлөгчийн сонгууль хүртэл тэсээсэй гэж хүсч байх шиг байна

Г.Лувсанжамц: Төсөв үр дүнтэй зарцуулагдаж байгааг хэмжиж чаддаг байх ёстой

Г.Лувсанжамц: Төсөв үр дүнтэй зарцуулагдаж байгааг хэмжиж чаддаг байх ёстой

Үндэсний “Эхлэл брэнд“ХХК дуудлага худалдаагаар 9,3 тэрбум төгрөгөөр худалдаж авсан газрын гэрчилгээгээ гардаж авлаа

Үндэсний “Эхлэл брэнд“ХХК дуудлага худалдаагаар 9,3 тэрбум төгрөгөөр худалдаж авсан газрын гэрчилгээгээ гардаж авлаа

Г.Занданшатарын зам хүнд ч зарчим нь зөв эхэллээ

Г.Занданшатарын зам хүнд ч зарчим нь зөв эхэллээ

 
 
 



​​​​​​​

Эхлэл · Бидний тухай · Редакцийн бодлого · Холбоо барих
​​​​​​​© 2011 - 2023 Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан Шуурхай.мн

​​​​​​​