Л.Оюун-Эрдэнэ /2023.01.11/
Төрийн ордны гадна талд байгаа өндөр оффист томоохон банкны эзэд цугларч, бусдыгаа дуудаж хурал хийдэг түвшинд очсон байна.
Л.Оюун-Эрдэнэ /2023.03.02/
Сонгуулийн санхүүжилт уул уурхайн болон банкны хэдхэн эздээс хамааралтай болж, сонгуулийн дараа өгсөн хандиваа хэд дахин өсгөн системийн авлига бүрдүүлснээс болж, улс төрийн намууд, түүгээр бүрдсэн төр засаг, шүүхийн байгууллага тэдний мэдэлд шилжиж, Төрийн ордонд хэдхэн хүний дохиураар нууцаар хөдөлдөг үзэгдэл бий боллоо.
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Монголын улс төр цөөн хэдхэн уул уурхайн компани болон банкны эздээс хамааралтай болсон тухай 2023 онд энэ мэтээр хангалттай олон удаа хэлсэн байдаг. Тодруулбал, Эрдэнэтийн 49 хувь, Хөгжлийн банкны чанаргүй зээл, Нүүрсний гэх хэрэг гээд өнгөрсөн өдрүүдэд олон нийтэд ил болсон томоохон хэргүүдэд Монголын тэргүүлэх банкны эзэд холбогдсон гэдгийг монголчууд бүхэлдээ л сонслоо. Гэхдээ тэдэнд хэзээ нэгэн цагт хуулийн хариуцлагын систем үйлчлэх эсэх нь тодорхойгүй байгаа юм. Монголын банкны системд тэргүүлэх гэхээр Худалдаа хөгжлийн банк, Голомт банк, ХААН банк гэдгийг хэн бүхэн ойлгоно.
Худалдаа хөгжлийн банкны “эзэн” Д.Эрдэнэбилэг Эрдэнэтийн 49 хувийг Монголдоо эргүүлэн авчирсан гэх нэрээр Хөгжлийн банк болон төрийн мөнгөөр хэрхэн Эрдэнэт, Хөтөл, Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэрийг өөрийн болгож чадсан тухай Ерөнхий сайдын танилцуулгаас эхлээд бид хангалттай сонссон.
Голомт банкны “эзэн” Д.Баясгалангийн хувьд банк санхүүгээс гадна нүүрс, төмөр замын бизнес эрхэлдэг болсон тухай ч Нүүрсний сонсголын үеэр олон нийтэд тодорхой мэдээлэл өгсөн.
Д.Эрдэнэбилэг, Д.Баясгалан нарын хувьд АН артай бизнесмэнүүд гэж хэлж болно. Харин өнөөдөр Д.Эрдэнэбилэгийг МАНАН-гийн санхүүжүүлэгч нар хэмээн тодорхойлж байгаа.
Тэгвэл ХААН банкны “Монгол эзэн” Ц.Баатарсайхан ч дээрх хэл амнаас хоцроогүй. Д.Эрдэнэбилэг, Д.Баясгалангаас ялгаатай нь тэр аль ч төрд, аль ч намд нүүртэй байж чаддаг хүн. Төрөөс тэр авахаа ч авдаг бас өгөхөө өгч чаддаг гэдэг.
Тухайлбал, УИХ-аас 2015 онд “Ноолуур хөтөлбөр” хэрэгжүүлэх тогтоол гаргасны дагуу Хөгжлийн банкнаас хөнгөлөлттэй зээл олгосон байдаг. Гэтэл тус банкны эзний компани болох “Говь” ХК нь өөрийн хамаарал бүхий компаниараа дамжуулан нийт 5 удаа зээл авчээ. “Тоног төхөөрөмж худалдаж авна” хэмээн авсан зээлээрээ “Таванбогд”-ын өөр компанийн зээлийг хаасан, хадгаламжийн дансандаа хадгалсан гэх зэргээр зээлийн гэрээгээ зөрчсөн байдаг. Үүгээр зогсохгүй “Таван богд групп” түүний хамаарал бүхий компаниуд Хөгжлийн банкнаас жилийн 8-9 хувийн хүүтэй 226 тэрбум төгрөгийн зээл авснаараа хамгийн их хэмжээний зээлтэй гэх жагсаалтын тэргүүн эгнээнд орсон тухай Хөгжлийн банкны нээлттэй сонсголын үеэр шинжээчид онцолсон.
“Таванбогд” группийн хувьд Хөгжлийн банкны зээлээ төлсөн компаниудын нэг гэдэг нь сайшаалтай ч тэдний хадгалж байсан мөнгө хэрвээ яг хэрэгтэй компанидаа очсон бол хэдэн хүний амьжиргаанд нөлөөлж, хэдэн хүн ажлын байраа хадгалж чадах байсан бол... Яг үнэндээ тэд бусдын боломжийг хумсалсан нь үнэн.
Монгол Улс даяар 545 салбар нэгжтэй, хүн амын 82 хувь буюу 2,8 сая харилцагчтай, банкны системийн нийт активын 33 хувийг эзэмшдэг ХААН банкны Монгол эзэн Ц.Баатарсайханы хувьд уг нь, Хөгжлийн банкнаас зээл авахгүй байсан ч ажлаа явуулах “шидтэй” хүн. Өнгөрсөн 4 жилд зөвхөн “Говь”-ийн гадаад сурталчилгаанд 100 тэрбум төгрөг зарцуулсан гэхээр энэ хүнд Хөгжлийн банкны 226 тэрбум төгрөгийн зээл хэрэгтэй байсан гэдэгт ч эргэлзмээр.
Банкир, импортлогч, хүнс үйлдвэрлэгч, үл хөдлөх хөрөнгө, барилга архитектур, фермерийн аж ахуй эрхлэгч, хэвлэлийн үйлдвэрийн эзэн, машин борлуулагч, зочид буудал, аялал жуулчлал эрхлэгч гээд түүнд гар дүрж үзээгүй бизнес Монголдоо лав ховор. Бизнесийн салбар бүрт компанитай шигээ нам бүрт найзтай.
Ховд аймгийн Булган сумын уугуул гэдгээрээ Ховдод төрсөн Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдоржтой бизнесийн болоод хувийн сайн найз явсан гэдгийг нь захын хэн ч хэлнэ. Харин өнөөдөр Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн “сайн найз” болсныг улстөр, бизнесийн хүрээлэлд ярих болж. Тиймээс Засгийн газраас ихээхэн ач холбогдол өгч, багагүй мөнгө зарцуулж буй Аялал жуулчлалын салбарын шинэхэн байгуулагдсан мэргэжлийн холбооны ерөнхийлөгчийн албан тушаалыг хүлээн авсан ч гэх.
Түүгээр зогсохгүй Хэнтий аймагт “Говь” компани анхны орон нутаг дахь үйлдвэрээ байгуулсан. Уг нь ямаа олонтойг нь, бас борлуулалтаа бодвол баруун бүст “Говь” үйлдвэрээ байгуулмаар санагдах. Гэвч Хэнтийг сонгосон нь цаанаа учир жанцантай гэнэ. Өөрөөр хэлбэл, Ц.Баатарсайхан МАН-ын “сайн ах”-аар сонгогдсон гэх болж...