fbpx Жинхэнэ эх орончид, жинхэнэ элитүүдийн суудал хоосон хэвээрээ
 
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2024/05/16-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.
Ангилал
Том онцлох
Огноо
Унших
7 минут 35 секунд

Жинхэнэ эх орончид, жинхэнэ элитүүдийн суудал хоосон хэвээрээ

Монголын ард түмэн, хүн ам өөрийн жинхэнэ элитүүдийг, элит давхрааг төрүүлэн гаргахад онцгойлон анхаарах шаардлагатай болчихлоо. Эс тэгвээс ёстой нөгөө “түрийний бөөс толгойд гарчихдаг” үзэгдэл энэ зууныг дуустал үргэлжлэх бололтой. Түрийний бөөс толгойд гарснаас болж сүйрсэн, мөхсөн улс орон олон шүү дээ.

Дэлхий дахины түүх уншсан, судалсан хүмүүсээс асуугаарай. Азийн жишээ энэ, Европын жишээ тэр, Америкийн жишээ, Африкийн жишээ гээд л тоочиж гарах байх...

Эх орон, ард түмнийхээ төлөө санаа зовдог, сэтгэлээ чилээдэг, өөд нь татах, хөгжүүлэхийн тулд байгаа бүхнээ зориулдаг, хүн ардаа ухааруулах, гэгээрүүлэхийн хүсэлд бүх насаараа хөтлөгдөж амьдардаг, энэ цаг үеийн амьд бурхан гэгдэхээр хүмүүс амьдралын бүх хэсэгт, үйлдвэрлэлийн бүх салбарт хот, хөдөөгүй төрөн гарах аваас энэ дөрвөн сая хүрэхгүй хүний амьдрал дорхноо л “Диваажингийн Монгол хувилбар, биелэл” болчих нь тодорхой юм. Шударга ёс, хүмүүнлэг сэтгэл, чин эрмэлзэл, бүтээлч зүтгэл, хүн бүрийн хөдөлмөр, оролцоо байх аваас Монголд минь өөр дутах юм үгүй шүү дээ. Цэвэр агаар, цэнгэг ус, үржил шимтэй хөрс шороо, зүсэн бүрийн ашигт малтмал, өргөн уудам нутаг дэвсгэр! Юу л бол юу байгаа билээ...

Улс орон нэг бүрийг зөв, тэргүүний хүмүүс нь л манлайлж, удирдаж байх ёстой. Шинжлэх ухааны үнэн мэдлэг, зөв мэдээлэл, амьдралын их туршлага, биетэй бодитой бүтээл, хувийн нэр, төр, өндөр ёс суртахуун, тэвчээр, хатуужил – ийм үзүүлэлтүүдээр салбар нэг бүр манлайлагчдаа үнэлж, тодруулж байх учиртай.

Нийгмийг бүтээдэг жижиг, дунд, том нэгж бүхэн өөрийн гэсэн манлайлагчидтай байх аваас л тэр нэгж байнгад дэвшиж, дээшилж байдаг. Дан ганц хурга, ишигнээс, эсвэл тугал, бяруунаас бүрэлдсэн ямар ч том сүрэг богинохон хугацаанд л сүйрнэ, мөхнө шүү дээ. Тиймээс л амьтан бүхэнд хүртэл сүргийн бүтэц гэж буй, манлайлагч, удирдагч гэж буй. Ийм барилдлага, зохицлын улмаас, мөн амьдрал, оршлын бодит шаардлагаар улс орон бүрд, нийгэм бүрд элитүүд, элит давхраа заавал гарч ирэх, байх учиртай. Гэхдээ элитүүд, элит давхраа нь хуурамч, дүр эсгэсэн, баг өмссөн, жинхэнэ нүүрээ, мөн чанараа нуусан, ам ажил нь зөрсөн, “хүний арьс нөмөрсөн хээрийн зальхай чононууд”, хачиг, хувалзнууд байх аваас тэд юуны нь элитүүд байх билээ.

1990 оноос хойш Монгол оронд, монголын нийгэмд үндэсний жинхэнэ элитүүд, элит давхраа төрөн гарсангүй, манлайлагчдын эгнээ бүрэлдсэнгүй. Цагаан захтангуудын элдэв бүлэглэлүүд буй болсон хэдий ч бүгд л илчлэгдсэн болон илчлэгдээгүй байгаа шуналын микробууд юм.

Ер гаруй жил наслаад өөд болсон нэгэн томоохон сэхээтэн өвгөн 2023 оны хавар намайг дуудаж уулзаад “Монголыгоо хэний гарт үлдээгээд үхэж байгаагаа бодох тусам л харамсал төрөх юм. Зэрлэг капитализмын шатанд эх орон, ард түмнээ гэсэн сэтгэл, зүрхтэй элит давхраа төрдөггүй гэлцэх юм. Тэр үнэн үү?” гэж асуугаад хоолой нь зангирч, нүдэнд нь нулимс цийлэгнэж байж билээ. 30 гаруй жил намынхаа томчуудын булхай, луйврыг харсаар, мэдэрсээр илтэл алдаж цөхөрсөн өвгөн философичийн (үзэл сурталчийн) гунигтай харц зүрхийг минь шимшрүүлсэн юм.

“Эрин үеийнхээ оюун ухаан, нэр төр, нандин чанар” гэгдэж байсан намынхаа өнөөгийн удирдах бүлэглэлд тэр хүн бүр илт өширхсөн үг хэлж, занаж зүхэж байв. Өвгөрсөн бие, доройтсон эрүүл мэнд, цөхөрсөн сэтгэл санааг нь бодоод би “гал дээр тос нэмээгүй” юм. Гэхдээ тэр хүний өгүүлсэн бүхэн нь үнэн байсан билээ.

Дээр, дооргүй л ард түмэн жинхэнэ манлайлагчаа, элит давхраагаа үгүйлсээр, хүлээсээр байдаг ажээ… “Манай үеийн, мөн бидний дараах үеийн том дарга нар (1990 оноос өмнөх) бараг бүгд л хувийн компаниудад нууц, далд зөвлөх болж, бүх хэрэгтэй мэдээллийг өгч, зарж хөрөнгөжлөө шүү дээ. Ийм дээрээ тулна гэж ах нь төсөөлөө ч үгүй явж…” гэхчилэн, бүр арваад хүнийг нэрлэж, шогширч байж билээ… Тэдний дунд сайд байсан, сайд нарын зөвлөлийн орлогч дарга, ерөнхий сайд байсан хүн нэр, хоч, аймагтайгаа дурдагдаж байлаа. Бүх насаараа зарчимч, ёс зүйтэй, шударгадуу явж ирснийг нь би үеийнхний нь үг, ярианаас мэддэг байсан болохоор тэр хүний гомдол, харуусал тун ч ойлгомжтой байв. 1900-1924 оны хооронд, 1924-1990 оны хооронд, 1990-2024 оны хооронд Монголын жинхэнэ эх орончид, элитүүд чухамдаа ямар хүмүүс байв аа?

Энд элдэв зүсмийн нэр төр, ашиг завшаан хөөцөлдөгсөд, гадны гар хөл бологсод, утсан хүүхэлдэйнүүд мэдээжээр нэрлэгдэхгүй нь тодорхой юм. Гэхдээ энэ талаар хийгдсэн баримт нотолгоотой, маргаан үл дагуулахуйц онол, аргазүй, аргачлал бүхий судалгаа одоо хэр алга байна.

Ил ажиллаж, сонгогдож, томилогдож байгуулагдсан төр, засгийн гарт бүх эрх мэдэл байна уу?, эсвээс “гүний төр, засаг” гэгдэгч олигархиудын далд, нууц нөлөө бүгдийг мэдэж, шийдэж байна уу? Монгол орон бүрэн эрхтэй тусгаар улс мөн үү?, эсвэл гадны хүчтэй, далд нөлөөнд боомилогдсон хараат улс юм уу? Эдгээр асуудлаар хийгдсэн судалгаа, тодруулж тогтоосон шинжилгээ, нотолгоо ч мөн алга байна. Дээрх асуудлаарх гадны судлаачид, улстөрчдийн санал, үнэлгээ ч олон янз хэвээрээ, эргэлзээ, тээнэгэлзэл төрүүлдэг байдал ч давтагдсаар байна. 33 жилийн туршид хулгай, луйвар хийсэн, авлига авсан хүмүүсийг төр, засгийн өндөрлөгт үлдээмээргүй байна. Тэдний хамсаатнуудаас ч салмаар байна. Элитүүд мэтээр тэднийг үзмээргүй, үнэлмээргүй байна. “Бурхдын суудалд чөтгөрүүдийг залаад байх юм бол” бид ер өөдлөхгүй, хөгжихгүй шүү дээ!

Судлаач, профессор Д.Чулуунжав

Г.Дөлгөөнийг УИХ-д нэр дэвшүүлвэл Л.Оюун-Эрдэнийн тэмцэл үнэ цэнэгүй болно
Г.Дөлгөөнийг УИХ-д нэр дэвшүүлвэл Л.Оюун-Эрдэнийн тэмцэл үнэ цэнэгүй болно
 
Улаанбурханаар өвчилсөн нэн хүнд нэг иргэн байна
Улаанбурханаар өвчилсөн нэн хүнд нэг иргэн байна
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2024/05/16-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.

Шинэ мэдээ

Улаанбурханаар өвчилсөн нэн хүнд нэг иргэн байна

Улаанбурханаар өвчилсөн нэн хүнд нэг иргэн байна

Үндэсний их баяр наадмын өнөөдрийн хөтөлбөр

Үндэсний их баяр наадмын өнөөдрийн хөтөлбөр

Бөхийн барилдаанд улсын цолтой 102 бөх бүртгүүллээ

Бөхийн барилдаанд улсын цолтой 102 бөх бүртгүүллээ

Ч.Шинэбаяр: Тэмээний бөхөнд өлгөсөн гармон хөгжмөө оролдож явахдаа л хөгжмийн мэдрэмж суусан даа

Ч.Шинэбаяр: Тэмээний бөхөнд өлгөсөн гармон хөгжмөө оролдож явахдаа л хөгжмийн мэдрэмж суусан даа

Өвөрхангай аймгийн Хужирт сумын уяач Б.Гантигийн хүрэн хязаалан түрүүллээ

Өвөрхангай аймгийн Хужирт сумын уяач Б.Гантигийн хүрэн хязаалан түрүүллээ

Наадмын өдрүүдэд 139 чиглэлд, 975 тээврийн хэрэгсэл үйлчилнэ

Наадмын өдрүүдэд 139 чиглэлд, 975 тээврийн хэрэгсэл үйлчилнэ

“Төрийн далбааны өдөр”-т зориулсан цэргийн ёслолын жагсаал эхэллээ

“Төрийн далбааны өдөр”-т зориулсан цэргийн ёслолын жагсаал эхэллээ

Дайны дараах Монгол-Японы харилцааг хэвийн болгох хоёр талын чармайлт

Дайны дараах Монгол-Японы харилцааг хэвийн болгох хоёр талын чармайлт

УИХ-ын намрын ээлжит чуулган 9-р сарын 15-нд НЭЭНЭ

УИХ-ын намрын ээлжит чуулган 9-р сарын 15-нд НЭЭНЭ

Улаанбаатарт өдөртөө 23 хэм дулаан байна

Улаанбаатарт өдөртөө 23 хэм дулаан байна

Ш.Анхтуяа: Улсын хэмжээнд усны ослын 42 тохиолдол бүртгэгдэж 27 иргэн амь насаа алдсан

Ш.Анхтуяа: Улсын хэмжээнд усны ослын 42 тохиолдол бүртгэгдэж 27 иргэн амь насаа алдсан

З. Хүрэлбагана: Нийт бүртгэгдсэн ой хээрийн түймрийн 70 орчим хувь нь хүний буруутай үйлдлээс болж гарсан

З. Хүрэлбагана: Нийт бүртгэгдсэн ой хээрийн түймрийн 70 орчим хувь нь хүний буруутай үйлдлээс болж гарсан

Цемент бол Стратегийн онцгой ач холбогдол бүхий бүтээгдэхүүн, Монголын төр засаг онцгой салбараа дэмждэггүйг гайхаж байна

Цемент бол Стратегийн онцгой ач холбогдол бүхий бүтээгдэхүүн, Монголын төр засаг онцгой салбараа дэмждэггүйг гайхаж байна

Н.Учрал: Зэсийн олборлолтоос эдийн засгийн өсөлт хүлээж байна

Н.Учрал: Зэсийн олборлолтоос эдийн засгийн өсөлт хүлээж байна

Р.Сэддорж: Замын хөдөлгөөний дүрэмд өөрчлөлт оруулж малчдад хатуурхсан заалтаа хасах хэрэгтэй

Р.Сэддорж: Замын хөдөлгөөний дүрэмд өөрчлөлт оруулж малчдад хатуурхсан заалтаа хасах хэрэгтэй

Ухаахудагийн тогтоолын төсөл УИХ дээр “унтчихав” уу?!

Ухаахудагийн тогтоолын төсөл УИХ дээр “унтчихав” уу?!

Япон Улсын цог жавхлант эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?

Япон Улсын цог жавхлант эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?

УИХ-ын хаврын чуулганыг пүрэв гарагт хаана

УИХ-ын хаврын чуулганыг пүрэв гарагт хаана

Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна

Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна

Хүчирхийлэгчдийг чангалах хууль санаачлаад яаралтай горимоор хэлэлцүүлчих гишүүн алга уу?

Хүчирхийлэгчдийг чангалах хууль санаачлаад яаралтай горимоор хэлэлцүүлчих гишүүн алга уу?

Л.Оюун-Эрдэнийн орлогыг АТГ-аас “тайлбарлах”-д 18 хоног үлдлээ

Л.Оюун-Эрдэнийн орлогыг АТГ-аас “тайлбарлах”-д 18 хоног үлдлээ

“Г.Дамдинням сайд эрдэс баялгийн салбарыг “эх орончид”-ын шантаажаас салгах нь” гэсэн хүлээлт үүсжээ

“Г.Дамдинням сайд эрдэс баялгийн салбарыг “эх орончид”-ын шантаажаас салгах нь” гэсэн хүлээлт үүсжээ

“Монполимет”-ийн дансыг царцааж, үүсгэн байгуулагч Ц.Гарамжавыг нь эрүүгийн хэрэгт шалгаж байна

“Монполимет”-ийн дансыг царцааж, үүсгэн байгуулагч Ц.Гарамжавыг нь эрүүгийн хэрэгт шалгаж байна

Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Д.Лүндээжанцан: Монголчуудыг монгол хүн өөрөө аварна гэх энэ философи Жанлавцогзол номын гол агуулга

Д.Лүндээжанцан: Монголчуудыг монгол хүн өөрөө аварна гэх энэ философи Жанлавцогзол номын гол агуулга

Д.Батлут: Энэ салбарт чадварлаг хүний нөөц, шинэ технологиуд гээд шинэчлэх шаардлагатай зүйл олон бий

Д.Батлут: Энэ салбарт чадварлаг хүний нөөц, шинэ технологиуд гээд шинэчлэх шаардлагатай зүйл олон бий

Арвантавдугаар Далай ламыг албан ёсоор тодруулна гэдгийг мэдэгдлээ

Арвантавдугаар Далай ламыг албан ёсоор тодруулна гэдгийг мэдэгдлээ

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны, төрийн албан хаагчийн үндсэн зарчим болох ёстой

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны, төрийн албан хаагчийн үндсэн зарчим болох ёстой

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн албан хаагчдад мэндчилгээ дэвшүүллээ

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн албан хаагчдад мэндчилгээ дэвшүүллээ

Үндэсний их баяр наадмын соёл, урлагийн арга хэмжээний нэгдсэн хөтөлбөр

Үндэсний их баяр наадмын соёл, урлагийн арга хэмжээний нэгдсэн хөтөлбөр

 
 
 



​​​​​​​

Эхлэл · Бидний тухай · Редакцийн бодлого · Холбоо барих
​​​​​​​© 2011 - 2023 Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан Шуурхай.мн

​​​​​​​