Шинжлэх ухаанд шинийг санаачилж, нээлт хийсэн салбар бүрийн манлайлагч эрдэмтэд болон нийгмийн зүтгэлтнүүдийг алдаршуулдаг Нобелийн шагналын эздийг жил бүрийн аравдугаар сарын дунд зарладаг уламжлалтай. Энэ жилийн хүндтэй шагналын эзэд тодорсоор байна. Физик, химийн салбарын эрдэмтдээс энэ жилийн шагналын салхийг хагалж байсан бол Утга зохиолын болон Энх тайвны шагналын эзэд мөн тодорчээ. Хэдхэн хоногийн өмнө Өмнөд Солонгосын зохиолч Хан Кан яруу найраг, утга зохиол хосолсон өвөрмөц бүтээлээрээ Утга зохиолын шагналыг хүртээд байсан бол Энх тайвны шагнал мөн л Ази тивд ирэхээр болжээ. Энхтайвны шагналыг Японы “Nihon Nidankyo” байгууллагад олгох болсноо Норвегийн Нобелийн хороо баасан гарагт зарлалаа.
Тэртээ 1901 оноос эхлэн жил бүр уламжлал болгон олгох болсон энэхүү хүндтэй шагналыг эрдэмтэн Альфред Нобелийн гэрээслэлийн дагуу физик, хими, биологи, физиологи анагаахын шинжлэх ухаан, уран зохиол, энхтайвны үйлст гаргасан ололт амжилт болон үнэтэй хувь нэмрээ оруулсан хүмүүст олгодог.
Сонирхуулахад, Нобелийн физик, хими, эдийн засгийн салбарын шагналыг Шведийн Хатан хааны шинжлэх ухааны академи, биологи-анагаах ухааны салбарын шагналыг Каролинскагийн институт, уран зохиолын шагналыг Шведийн академи шалгаруулдаг. Харин Энх тайвны шагналыг Норвегийн парламент тодруулдаг аж.
Жил бүрийн арванхоёрдугаар сарын 10-нд буюу Альфред Нобелийн нас барсан өдрөөр шагналыг гардуулдаг уламжлалтай.
Энхтайвны салбарын шагналаас бусад таван шагналыг Шведийн нийслэл Стокхольм хотод, Энхтайвны шагналыг Норвегийн нийслэл Ослод гардуулдаг.
Нобелийн шагналыг дагалддаг мөнгөн дүн нь Нобелийн сангийн тухайн жилийн орлогоос хамаардаг байна. Шагналыг нэгээс олон шагналтанд олгосон бол мөнгийг тэдний хооронд тэнцүү хуваадаг ажээ.
“Зууны мэдээ” сонин 2024 оны Нобелийн шагналтнуудыг танилцуулж байна.
Физикийн салбар: