fbpx Д.Баярхүү: Энэ үнэн үү, Настя?
 
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2025/03/07-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.
Ангилал
Шуурхай онцлов Том онцлох
Огноо
Унших
11 минут 52 секунд

Д.Баярхүү: Энэ үнэн үү, Настя?

“Инвэст Монголиа” гэж нэг хурал дээхнийх санагдана. Тэрхүү чуулга уулзалтад Баабарын хэлсэн үгс голд ортол мэдрүүлснээрээ энэхүү нийтлэлийн шигтгээ эшлэл болно. Хөгжиж буй, хоцрогдонгүй орнуудын нийгмийн сэтгэлгээний нийтлэг зовлонг тоочвол гэж байгаад мань хүн жагсаасан ба тэдгээр дотор миний энэ нийтлэл бичих сэдэл төрүүлсэн мөрүүд ярайж байна.

-Иргэдийн нийтлэг сэтгэлгээ нь дундад зууны ойлголттой.

-Өөрийнхөө улсын сул дорой, хоцронгуй яваагаа мэддэг, үүндээ комплекстой.

-Өнөөдрөөр амьдардаг, өчигдрөөр бахархдаг, маргаашаа боддоггүй.

-Хоцрогдолынхоо шалтгааныг юун түрүүн гаднаас хайдаг, маш амархан олдог. Тэр нь голдуу хөрш орон, эсвэл хэзээ нэг цагт үзэл суртал дайн байлдаанаар зөрчилдөж байсан улс байдаг.

-Дотроосоо дайсан эрэмтгий. Баялаг бүтээгчиддээ илүү дайсагнан ханддаг.

-Худалдаа, зуучлал, банкны үйлчилгээг мөлжлөг гэж хардаг.

Энэ байдлаас болоод бодитоор буй болдог хүндрэл гэвэл гэж байгаад Баабар цааш үргэлжлүүлжээ.

-Хөгжил дэвшилд хандсан шийдвэр гаргаж чаддаггүй.

-Хууль амьдралд хэрэгждэггүй. Хэрэгжих гэхээр маш олон янзын тайлбартай, яаж ч гуйвуулж болохуйц.

-Нийгмийн баялагийн хуваарилалт дэндүү шударга бус. Иймээс баян хоосны ялгаа маш их.

-Байгаль орчинд маш зэрлэг ханддаг. Энэ нь хамгийн хялбар аргаар олз олох гэсэн төрийн болон иргэдийн сонирхолоос үүдэлтэй гэжээ.

Монголчуудад оноосон дээрхи тодорхойлолтуудыг өөрөөр зөвтгөх түүхэн эшлэл бас байнаа. Бүр 80 орчим жилийн өмнөх юм. Энэ онд гэрлэснийх нь 78 жилийн ой тохиох эрхэм удирдагч Ю.Цэдэнбал, Тэргүүн хатагтай А.И.Филатова нарын хайр сэтгэл, эрх мэдлийн тухай өгүүлсэн хоёр боть номд байгаа эшлэлүүдээс сонирхъё. Би бүр онцлоод цээжилчихсэн эшлэлүүд. Чухамдаа бол Филатова хатагтайн гярхай нүдээр олж хараад адтай сэтгээд хурцаар тавьж байсан үнэлэлт дүгнэлт, тодорхойлолт, шаардлага 78 жилийн дараа (багагүй хугацаа шүү!) өнөө цагт монголчууд дээр нотлогдож байгаад хэргийн учир оршино. Тэрээр алсыг мөн айхтар зөв олж харжээ.

сонин mn

Филатова хатагтайн зовинолын үгс Монголд бэр болж дөнгаж ирсэний дараа:

-Засгийн газар яагаад монголчуудыг зэрлэг бүдүүлэг байдлаас нь соёлтой улс түмний зан заншилд шилжүүлэх тухай хууль батлахгүй удаад байгаа юм бэ?

Яг тийм, тэрхүү 1940-1950-аад онд л тэр хуулийг нь гаргаад албадчихсан бол дээр Баабарын тоочсон шиг нийгмийн сэтгэлгээний зовлонг өдийд амсахгүй байсан ч юм бил үү хэмээн гэнэт бодогдов.

Филатова хатагтайн бүр ч хатуудуулсан, гэвч үнэн гэмээр анхааруулга байна:

-Би тэдэнд Та нар залхуу, залхуу гэдгээ ч өөрсдөө мэдэж байгаа. Сэхээрэхгүй бол Та нар хэдэн жилийн дараа хятадуудын хүн-хүлэг болно, эсвэл тэрнээс ч дор юм болно гэж хэлдэг байлаа.

Сэхээрэхгүй явсаар бид XXI зууны эхний 25 жилийг (100-ны 4-ний нэг) алдаж өнгөрөөж байгаа нь худал биш гэж үү? “Хятадуудын хүн-хүлэг” гэж яасан муухайгаар дүрслэн хэлэв ээ, Тэргүүн хатагтай маань? Гол нь үнэнийг яасан үнэнээр нь ёрлож байж вэ?

WeChat хэмээх Хятадад түгээмэл хэрэглэдэг интернэт сүлжээнд монголчуудыг төдөн мянган юанийн цалинтай хар бор ажилд авч ажиллуулна, өдрийн төдөн юанийн цалинтай ногоо хураах ажилд авна гэхчлэн элдэв зар мэр сэр явж харагддаг. Голдуу Өвөр Монголоос тийм зар түгнэ. Манай монголчууд ч олноороо очиж ажилласан, ажиллаж байна. Өвөр Монголд төмс хураах ажилд очсон 30 монгол залууд Монголд хятад барилгачдын эдэлж байсан зовлонг амсуулсан эмгэнэлт явдал мартагдаагүй. Хүнд хүчир ажил хийлгэнэ, нөхцөл муу, мөнгө хөлсөн дээрээ гар татна, наадуул нь хэрүүл хийгээд нэмэргүй өнгөрсөн байх.

Бас нэг хов албаны итгэлтэй хүнээс сонслоо. Манай хөдөөд малчид цөөрсөн, мал маллах хүн олдохгүй гээд байдгийн бас нэг шалтгаан нь манай малчид өндөр цалинд нь болж Хятадад бөөн бөөнөөрөө очиж мал маллаж байгаа гэж, тэр үнэн үү? Үнэн бол тун харамсалтай байна.

Солонгос руу визийн шалгуур давж, онгоцоор нисч очоод хууль бусаар харлаад боолын хөдөлмөр эрхлэхийн оронд өмнөшөө хил даваад хэдэн юань хийгээд ирье гэх нийгмийн сэтгэхүй төлөвшсөн ба тэр нь хүрээгээ тэлж байгаад үнэхээр сэтгэл гонсоймоор. Цалингаа голсон багш, эмч нар удахгүй Өвөр Монголд олуулаа боолын хөдөлмөр эрхлэх вий гэхээс миний яс хавтайх юм. Нөгөө муулаад үзэж чаддаггүй хятадуудынхаа боол болохыг 1947 онд Филатова ёрлож, 78 жилийн дараа өнөөгийн монголчууд амьдрал дээр нотлох нь дутлаа гэж үү?

Мөдхөн манайд барилга барих, зам тавихаар хятад ажилчид бараг ирэхгүй болох нь байна. Хятадад хөдөлмөрийн хөлс нь байнга өсч байдаг, өсгөснийхөө пянг эдийн засаг нь ч дааж байдаг учраас тэр л дээ. Барилга, замынхаа ажлыг яажшүүхэн аялуулахаа одооноос бодохгүй бол болохгүй боллоо. Монголчуудаа хөдөлмөрт, хөдөлмөрийн сахилга батад сургах талаар бид дэндүү хоцорч яваа! Ард түмнээрээ ажил хийлгэж сургасан Засгийн газар, эрх баригчид нэн ихээр үгүйлэгдэж байна!

Эдүгээ нийслэлийн маань өнгө зүс хотын төвөөрөө, ил харагдах хэсгээрээ, өндөр шилэн байшин ярайлгаад гял цал болоод байх боловч дотогшоо сайтар орж ухаж үзвээс Эрээн, Манжуурын зах зээлийн томсгосон хувилбар, зээл–лангууны хот болж хувирсан нь худал биш гэж үү?

Лангуу сахисан хятад охид бүсгүйчүүл, харчуул Эрээн, Манжуурт ярайтлаа сууж байдаг, энд Улаанбаатар ба аймгийн төвүүдэд мөн ярайтлаа сууж байна. Юуны ялгаа байна? Сэхээрэхгүй явсаар бид дахиад 10;15; 20 жилийг алдана, тэр үед Хятад нь “мөрөөдлийнхөө” эхний лут зорилтыг биелүүлээд тэрбум хагас хятадуудаараа чинээлэг дундаж нийгмийг байгуулчихсан, “томсгосон Сингапур” болчихсон, тэдэнд монголчууд очиж зарагдаж, хар бор ажлыг нь хөлсөөр хийж өгдөгтөө тулбал яанаа гэдгийг сэтгээч, монголчууд минь? Сэхээрэгтүн!

Социалист Монголын Тэргүүн хатагтай маань нам-засгийн удирдагч нөхрөө дагалдаад Хятадад айлчилсан анхны сэтгэгдэл нь бүр ч ноцтой:

-Гэвч Бээжин, бас бидний очсон бусад хоёр хот нь гунигтай сэтгэгдэл үлдээсэн. Гудамжинд нь ав адилхан хөх хувцастай хүмүүс, тэгээд тэдний үүрэндээ овооролдсон шоргоолж шиг олныг нь яана аа. Тэд бүгд зүг зүг рүү тарж явдал бид юу болохыг төсөөлөхөд ч аймшигтай байв.

Тэрээр 1959 онд БНХАУ-ын 10 жилийн ойн баярт оролцоод ирэхдээ тийм бодолтой байжээ. Айхтар холыг харсан геополитикийн төсөөлөл байна. Ердөө хэдхэн жилийн дараа эр нөхөр нь харгис маоизмын тухай онол дэвшүүлж, түүнтэйгээ 20 жил цөхрөлтгүй тэмцэл явуулахад гэргий ханийнх нь энэхүү үзэл баримтлал (үүрэндээ овооролдсон шоргоолж шиг) ихээхэн нөлөөлсөн ч байж болохоор юм.

Филатова хатагтайн бас нэг зовинолын үгс:

-Дэлхий яасан ч том, Монгол яасан ч жижигхэн юм.

Цээжээ дэлдэгчид, мөнгөгүй хэрнээ бие тоосон, хоцрогдолынхоо шалтгааныг юун түрүүн гаднаас хайдаг, маш амархан олдог, өнөөдрөөр амьдардаг, өчигдрөөр бахархдаг, маргаашаа боддоггүй, хамгийн хялбар аргаар олз олох гэсэн сонирхолтой нөхдөд Филатова хатагтай энэ үгс нэгийг бодогдуулаасай билээ.

Хэрэв завхруулж гуйвуулж ойлгохгүй бол бас л хэрэгтэй үгсийг Тэргүүн хатагтай маань хэлж байсан байх юм. Дараахи мөрүүд номд бий:

-Та яагаад монгол хэл сурдаггүй юм бэ? Эх хэлээр нь ярьж байгаа аль ч орос хүнд монголчууд хичнээн хүндэтгэлтэй хандаж байгааг Та хараач. Та чинь улсын нэгдүгээр хүний гэргий шүү дээ хэмээн Д.Майдар түүнд хэлдэг байжээ.

Гэтэл Филатова хатагтай хариуд нь тэсгэлгүй уурлаж:

-Тэгснээс монголчууд орос хэл сурсан нь дээр. Арай илүү соёлтой болно.

Энд ухаж ойлговол бас л холыг харсан, сэрэмжлүүлсэн, хоцрогдлыг нь арилгах гэсэн чин бодол харагдаж байх шиг. Сэхээрээч гэх ятгалга тулгалт нь л явж байх шиг. Юу нь буруу байна вэ?

сонин mn

Эзэн Богд Чингис хаан руу орж яриа өрнөхөд Тэргүүн хатагтай орос гэргийн үзэл бодол бүр туйлшраад явчихна. “Анастасия Ивановна Чингис хаанд жигшингүй ханддаг өөрийнхөө төсөөллийг өөрчлөх бодолгүй байв” гэсэн мөрүүд явж байснаа:

-Дэлхийн талыг эзэлсэн мөртлөө ард түмэндээ юу ч үлдээгээгүй, нэг ч хот шиг хот, ядаж ордон үлдээгээгүй. Хүний урманд монголчуудыг хувцсаа угааж сургаагүй шүү дээ.

-Чингис хааны монголчуудад үлдээсэн зүйлийг тэдний төлөө Цэдэнбалын хийсэн зүйлтэй харьцуулж болно гэж үү?

Дэндүү примитив харьцуулалт байна. Нүүдэлчин өв соёл, аж төрлийг тэрээр үзэж чаддаггүй, хөгжил дэвшил рүү монголчуудыг хүчээр үтэр түргэн хөөж оруулахын чин хүслээр өвчилсөн хатагтайгаас цаашаа эшлэбэл мөн ч олон хуудас болохоор буй. Ерөнхийдөө энд юу гэж хэлэх гээд байнав гэхлээр хөгжил дэвшлээрээ XXI зуунд ядаж дундаж улс орны хэмжээнд очихгүй бол болохгүй ээ л гэх гэсэн юм. “Хятадуудын хүн-хүлэг” болохгүйн тулд улс үндэстнээрээ хичээе! Яг одоо сэхээръе, оройтлоо!

Эвлүүлж эшлэсэн дээрхи олон эшлэлийг ой тойндоо түр ч болов хадгалагтун!



Д.Баярхүү

Э.ХҮРЭЛБААТАР: ГЭРЭЛ НЬ УНТАРДАГГҮЙ “АРДЫН ЭРХ”-ИЙН ШАР БАЙШИНД СЭТГҮҮЛ ЗҮЙН САЙН БҮТЭЭЛҮҮД ТӨРДӨГ
Э.ХҮРЭЛБААТАР: ГЭРЭЛ НЬ УНТАРДАГГҮЙ “АРДЫН ЭРХ”-ИЙН ШАР БАЙШИНД СЭТГҮҮЛ ЗҮЙН САЙН БҮТЭЭЛҮҮД ТӨРДӨГ
 
Трамп Крымыг Оросынх гэдгийг хүлээн зөвшөөрөхийг татгалзсан Зеленскийд “Чи бүхэл бүтэн улсаа алдах болно“ гэжээ
Трамп Крымыг Оросынх гэдгийг хүлээн зөвшөөрөхийг татгалзсан Зеленскийд “Чи бүхэл бүтэн улсаа алдах болно“ гэжээ
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2025/03/07-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.

Шинэ мэдээ

Трамп Крымыг Оросынх гэдгийг хүлээн зөвшөөрөхийг татгалзсан Зеленскийд “Чи бүхэл бүтэн улсаа алдах болно“ гэжээ

Трамп Крымыг Оросынх гэдгийг хүлээн зөвшөөрөхийг татгалзсан Зеленскийд “Чи бүхэл бүтэн улсаа алдах болно“ гэжээ

“...Газрын тосоо хайя” гэж ганц ч гишүүн ярихгүй байна

“...Газрын тосоо хайя” гэж ганц ч гишүүн ярихгүй байна

“Ice top” хамтлагийн дуучин Б.Оргил-Эрдэнэ таалал төгсжээ

“Ice top” хамтлагийн дуучин Б.Оргил-Эрдэнэ таалал төгсжээ

Малчид сөрөн тэмцэх, дасан зохицох үйлдэл хийгээд эхэлжээ

Малчид сөрөн тэмцэх, дасан зохицох үйлдэл хийгээд эхэлжээ

Хуулийн сайдын хоёр нүүртэй “ШУДАРГА ЁС”!

Хуулийн сайдын хоёр нүүртэй “ШУДАРГА ЁС”!

Путин зэвсгийн үйлдвэрлэлээ нэмэгдүүлж, ирээдүйн шинэ дайнд бэлтгэхийг тушаажээ

Путин зэвсгийн үйлдвэрлэлээ нэмэгдүүлж, ирээдүйн шинэ дайнд бэлтгэхийг тушаажээ

Истанбулд газар хөдөлсний улмаас олон хүн гэмтэж бэртжээ

Истанбулд газар хөдөлсний улмаас олон хүн гэмтэж бэртжээ

Чингисийн алтан ураг, тайж нар, өнөөдрийн улс төрчид, бизнесменүүд

Чингисийн алтан ураг, тайж нар, өнөөдрийн улс төрчид, бизнесменүүд

“...Үнэнтэйгээ нүүр тулах ёстой” гээд сайд нар хэлээд эхэллээ, энэ зөв!

“...Үнэнтэйгээ нүүр тулах ёстой” гээд сайд нар хэлээд эхэллээ, энэ зөв!

Төмөр замын төсөл 250 сая, Төгрөг нуурын орд ч 250 сая...

Төмөр замын төсөл 250 сая, Төгрөг нуурын орд ч 250 сая...

ЗГ-ын хуралдаанаар Тавантолгой ордын “Бор тээг“-ийн уурхайд түншлэлийн компаниудтай байгуулсан гэрээг хүчингүй болголоо

ЗГ-ын хуралдаанаар Тавантолгой ордын “Бор тээг“-ийн уурхайд түншлэлийн компаниудтай байгуулсан гэрээг хүчингүй болголоо

Л.Месси орлогоороо тавдугаарт бичигджээ

Л.Месси орлогоороо тавдугаарт бичигджээ

Д.Баярхүү: Долгион бид хоёр

Д.Баярхүү: Долгион бид хоёр

В.Зеленскийн мэдэгдлийн дараа М.Рубио айлчлалаа цуцалжээ

В.Зеленскийн мэдэгдлийн дараа М.Рубио айлчлалаа цуцалжээ

Аянгыг “номхруулдаг“ дрон бүтээжээ

Аянгыг “номхруулдаг“ дрон бүтээжээ

О.Батнайрамдал: Оюу толгойг Монголын хөрөнгийн бирж дээр нээлттэй компани болгох шаардлагатай

О.Батнайрамдал: Оюу толгойг Монголын хөрөнгийн бирж дээр нээлттэй компани болгох шаардлагатай

Украинтай шууд хэлэлцээ хийхийг В.Путин үгүйсгэсэнгүй

Украинтай шууд хэлэлцээ хийхийг В.Путин үгүйсгэсэнгүй

Хойд туйлын мөсний хэмжээ багасжээ

Хойд туйлын мөсний хэмжээ багасжээ

“Gogo dance”-ийн сахиусан тэнгэр А.Мөнгөнчимэг

“Gogo dance”-ийн сахиусан тэнгэр А.Мөнгөнчимэг

Дэлхийн түүхэнд ч, Монголын түүхэнд ч, Монголчуудын амьдралд ч худал зүйл олон

Дэлхийн түүхэнд ч, Монголын түүхэнд ч, Монголчуудын амьдралд ч худал зүйл олон

А.Азбаярын аав: Хүүгийн минь толгой xүчтэй өвдөж, томографийн хариугаа хүлээж байна

А.Азбаярын аав: Хүүгийн минь толгой xүчтэй өвдөж, томографийн хариугаа хүлээж байна

Төгрөг нуурын ордын “шинэ” шуугианы хуучраагүй “хуучин” баримтууд

Төгрөг нуурын ордын “шинэ” шуугианы хуучраагүй “хуучин” баримтууд

Америкийн эрдэмтэд “шинэ өнгө“ нээжээ

Америкийн эрдэмтэд “шинэ өнгө“ нээжээ

Бүлгийн хурлын үеэр УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийг “Аятайхан байгаарай, Женко та хоёр хэтрээд байгаа шүү“ гэж шүүмжилжээ

Бүлгийн хурлын үеэр УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийг “Аятайхан байгаарай, Женко та хоёр хэтрээд байгаа шүү“ гэж шүүмжилжээ

Х.Нямбаатар: ТЭЦ-5 дулааны цахилгаан станцын олон улсын нээлттэй тендерийг зарлах бэлтгэл ажлыг хангаад байна

Х.Нямбаатар: ТЭЦ-5 дулааны цахилгаан станцын олон улсын нээлттэй тендерийг зарлах бэлтгэл ажлыг хангаад байна

Видёо: ХУУЛЬ ЗӨРЧИН СОНГОГДСОН ХУУЛЬ ТОГТООГЧ

Видёо: ХУУЛЬ ЗӨРЧИН СОНГОГДСОН ХУУЛЬ ТОГТООГЧ

Зам тээврийн ноцтой ослын улмаас иргэд амь насаа алдлаа

Зам тээврийн ноцтой ослын улмаас иргэд амь насаа алдлаа

Дэлхийн хамгийн өндрөөс гоол хийсэн тохиолдол 🏀

Дэлхийн хамгийн өндрөөс гоол хийсэн тохиолдол 🏀

Украин: Орост тамын шөнө тасрахаа байлаа

Украин: Орост тамын шөнө тасрахаа байлаа

Ө.Шижир: Баялгийн хуулийг хэрэгжүүлэхдээ 55 ордыг багцаар нь авч үзэх ёстой

Ө.Шижир: Баялгийн хуулийг хэрэгжүүлэхдээ 55 ордыг багцаар нь авч үзэх ёстой

 
 
 



​​​​​​​

Эхлэл · Бидний тухай · Редакцийн бодлого · Холбоо барих
​​​​​​​© 2011 - 2023 Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан Шуурхай.мн

​​​​​​​