Өмнөд Солонгосоос гадаад орнууд руу олон жилийн өмнө үрчлүүлсэн хүүхдүүдийн мэдээллийг саяхан олон нийтэд мэдээлсэн нь багагүй шуугиан тариад байна. Энэ талаар www.abc.net.au мэдээллийн сайтад нийтэлсэн мэдээллийг орчуулан хүргэе. 40 гаруй жилийн өмнө үрчлүүлсэн олон зуун хүүхдийн төлөөлөл өөрсдийн үнэнийг мэдэх эрэлд гарснаар эрэн сурвалжилах ажиллагаа эхэлжээ. Энэ талаар Лариса Диксон Өмнөд Солонгост төрсөн ч 40 гаруй жил Австралийн Перт хотод амьдарч байгаа бөгөөд хэзээ нэгэн цагт өөрийн үнэн түүхийг мэднэ хэмээн итгэсээр ирсэн нэгэн.

Түүний Австралид өргөж авсан ээжийнх нь бие өдөр өдрөөр дордохын хэрээр Ларисса ч үнэн ойртсоор байгааг мэдэрч байгаагаа сурвалжлагчид ярьжээ.

Солонгосын дайны дараах жилүүдэд Өмнөд Солонгос улс нийт 220 мянган хүүхдийг барууны орнуудад үрчлүүлж “дэлхийн хамгийн том хүүхэд экспортлогч” орон хэмээн алдаршжээ. Тэр үед нэр хүндтэй хүүхэд үрчлэх ажлыг хариуцан ажилладаг Зүүний хүүхэд хамгааллын нийгэмлэг гэх нэр хүндтэй байгууллага гэхэд 3600 орчим нярайг Австрали руу илгээжээ. Тэр үед хүүхдүүддээ хоёр дахь боломж олгож байгаа хэмээн итгэсэн эцэг эхчүүд хожим болох хар бараан түүхийг төсөөлөөгүй нь лавтай. Тухайн үед хүүхэд үрчлэх үйл ажиллагааг хуурамч бичиг баримт бүрдүүлэн явуулж байсан нь эрэн сурвалжлагын үр дүнд ил болжээ. Заримыг нь дөнгөж төрснийх нь дараа эмнэлгээс хулгайлж, заримыг нь хашаандаа тоглож байхад нь шууд хулгайлжээ. Ийнхүү гурван жил үргэлжилсэн мөрдөн байцаалтын дараа Өмнөд Солонгосын талаас энэхүү үрчлэлтийн асуудалд хийсэн тайланг нийтэлсэн нь бодит үнэнийг өгүүлж байна. Тайланг нийтэлсэн “Үнэн ба эвлэрлийн хороо” байгуулага тухайн үед эмзэг бүлгийн хүүхдүүдийг хамгаалж чадаагүй үе үеийн Засгийн газар энэ асуудалд буруутай хэмээн мэдэгджээ.

Тэд “Засгийн газар дотоодын хүүхдийн халамжийн бодлогыг бэхжүүлэхийн оронд улс орон даяар үрчлэхийг эдийн засгийн үр ашигтай хувилбар гэж нэн тэргүүнд тавьсан” гэж хэмээн тайланд онцолсон байна. Мөн тус хороо үрчлэлтийн агентлагууд үйл ажиллагаа явуулахдаа хяналт тавьдаггүй улс хоорондын үрчлэлтэд хайнга хандсан” хэмээн шүүмжилжээ.

Мөн тэдний үзэж байгаагаар гадаадад үрчлэгдсэн хүүхдүүдэд хуулийн хамгаалалт үзүүлээгүй, зүгээр л хаячихсан” тухай баримтууд тайланд тэмдэглэгджээ. Энэхүү эрэн сурвалжилах ажлыг явуулахыг эхлүүлсэн Лариса дээрх тайланг шударга ёсны төлөөх тэмцлийн ялалтын нэг хэсэг хэмээн үнэлсэн бөгөөд эцэст нь ийм хэмжээний дүгнэлт гарч, үнэн бодит мэдээллийг олон нийтэд хүргэж байгаад маш их сэтгэл хөдөлж байна хэмээн ярьжээ. Австрали улс руу үрчлэгдсэн олон солонгос хүмүүсийн адил тэр үргэлж яагаад гэдэг асуултыг өөртөө тавьдаг байжээ. Австрали эцэг эх нь өөрт нь маш их хайртайг мэддэг байсан ч 1980-аад онд Перт хотын захад голдуу цагаан арьст хүүхдүүдтэй өссөн Лариса өөрийгөө ялгаатай мэдрэмжийг үргэлж мэдэрсээр байснаа дурсчээ. Ялангуяа арьс өнгөөр ялгаварлах байдал үргэлж л мэдрэгддэг байсан хэмээн тэр онцолсон байна. Хэдийгээр аав ээж нь хайраа мэдрүүлэхийг үргэлж хичээж байгааг нь мэддэг байсан ч тэр бусдаас өөр байгаа мэдрэмжийг ч мөн бяцхан биедээ мэдэрдэг байв. Харин үнэнийг мэдэхийг хүссэн хүсэл нь явсаар үрчлэлтийн талаарх олон таатай таагүй баримтад хөтөлсөн бөгөөд Ларисагийн үрчлэлтийн баримт бичигт түүнийг “зүгээр л хаягдсан” хэмээн бичсэн байжээ. Харин Өмнөд Солонгосын үрчлүүлэх үйл явц зохиомол байж болзошгүй гэсэн таамаг гарч эхлэхтэй зэрэгцэн түүний сэжиг улам лавширчээ. Тэрээр өнгөрсөн жил Сөүл рүү нисч, Зүүний Нийгмийн Хамгааллын Нийгэмлэгийнхэнтэй уулзахаар зориг шулуудсан байлаа. Тэндээс тэр өөрийн төрсөн ээж, эмээ өвөө, нагац эгч нарынныхаа талаар багахан ч болов мэдээлэлтэй болон буцжээ.

Хүүхэд үрчлүүлэх агентлагийн бичиг баримтыг үзэж байхдаа хүүхдийг сонгон шалгаруулсан шалгаруулалт хэдэн сарын зайтай биш, нэг дор, бүр нэг хүний гараар, ижил үзэгний бэх, гар бичмэлтэй байсныг ажиглажээ.

Энэ нь тус агентлаг зохих шалгалт хийгээгүй бөгөөд түүнийг аль болох хурдан үрчилж авахыг хүссэн нотолгоо гэж тэр үзэж байна. Хамгийн гол нь үрчлүүлэх нийгэмлэгийн архивт түүний төрсөн ээжийнх нь охиндоо сайн сайхныг хүсч бичсэн захидал багтсан байжээ. Ингэж тэрээр төрсөн гэр бүлийнхээ сэжүүрийг гаргажээ. Би өөрийгөө хаягдсан хүүхэд гэж боддог байсан бол тэр бүх баримтыг хараад үнэхээр их эргэлзэж бас цочирдсон” хэмээн тэр ярьжээ. Өмнөд Солонгосын “Үнэн ба эвлэрлийн хороо” энэ дуулианыг гурван жил гаруй мөрдөн шалгаж байгаа бөгөөд ялангуяа 1964-1999 оны хооронд гадаадад үрчлэгдсэн 367 хүүхэдтэй холбоотой асуудалд онцгой анхаарлаа хандуулсан байна. Ингэхэд ноцтой хэд хэдэн зөрчил илэрсэн бөгөөд үрчлүүлэх талаарх эцэг эхийн зөвшөөрөл дутуу, хүүхдүүдийн мэдүүлгийг зохиосон, үрчлэн авсан эцэг эхийн үзлэг шалгалтын үйл явц хангалтгүй байсан зэрэг асуудлууд байсныг илрүүлжээ. Тиймээс ч тус хорооноос Өмнөд Солонгосын засгийн газар хүүхдүүдийг хамгаалж чадаагүйнх нь төлөө уучлалт гуйх ёстой хэмээн дүгнэжээ.

Харин үрчлэлтийн асуудлыг анхлан хөндөж гомдол гаргасан хүмүүсийн нэг нь Америкийн иргэн Мэри Бауэрс энэ тайлан нь “зөвхөн эхлэл” бөгөөд засгийн газар үрчлэлтийн бүртгэлийг олон нийтэд ил болгохын тулд илүү их зүйл хийх шаардлагатай байна гэжээ.

“Өнгөрсөн амьдралынхаа үнэнийг илчилж буй хүмүүст хэлэхэд, та ганцаараа биш-бид тантай хамт байгаа бөгөөд бид шударга ёс, хариуцлагын төлөө үргэлжлүүлэн ажиллах болно” хэмээн тэрээр олон нийтэд хандан мэдэгджээ. Бага насандаа гадаадад үрчлэгдсэн хүмүүс энэ асуудалд Өмнөд Солонгос уг тайланд хэрхэн хариу өгөхийг анхааралтай хүлээж байгаа бөгөөд Австралид үрчлэгдсэн хүмүүсийн олонх нь тухайн үеийн засгийн газарт эргэлзэж байгаагаа илэрхийлжээ.

Б.НАНДИН

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин