МҮХАҮТ-ын Удирдах зөвлөлөөс Засгийн газраас УИХ-д өргөн мэдүүлсэн 2025 оны улсын төсвийн төсөлд тусгасан зардал бизнес эрхлэгчдэд дарамт болох талаар өчигдөр хэвлэлийн хурал хийж, олон нийтэд мэдээлэл хүргэсэн юм. Хэвлэлийн хуралд "Сүү" ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Б.Гантулга, "Наран трейд" ХХК-ийн ерөнхий захирал Д.Удвал, "Урбанек" ХХК-ийн ерөнхий захирал Б.Лхагважав, "Жүр-үр" ХХК-ийн дэд захирал Б.Мөнхзул, "Барс" группийн ерөнхий захирал Ч.Амарбаатар, "Ард даатгал" ХК-ийн ТУЗ-ийн дарга О.Одбаяр, МҮХАҮТ-ын бизнес эрхлэгч эмэгтэйчүүдийн зөвлөлийн дарга Л.Болормаа нарын аж ахуй нэгжүүдийн удирдлагууд оролцсон.

МҮХАҮТ-аас 2024 оны 6 дугаар сарын 21-ний өдөр УИХ-ын ээлжит сонгуульд оролцох нам, эвслүүдийн мөрийн хөтөлбөрт тусгасан эдийн засаг, бизнесийн чиглэлийн амлалтуудыг харьцуулан гаргаж, сонгуулиар ялж эрх барих нам, эвслүүдийн мөрийн хөтөлбөрт тусгасан эдийн засаг, бизнесийн хөтөлбөр, арга хэмжээний биелэлтийн явцыг тогтмол хянаж, шахаж ажиллахаа илэрхийлж байсан.

Тодруулбал, эдийн засгийн өсөлтийг хангах, бизнесийг дэмжих олон сайхан амлалтаар УИХ-д хамгийн олон суудал авсан МАН, АН, ХҮН намууд сонгуульд дэвшүүлсэн мөрийн хөтөлбөрөө хамтран хэрэгжүүлэхээр Хамтарсан засгийн газар байгуулсан.

Харамсалтай нь МАН “Улсын төсвийн зарлагын ДНБ-д эзлэх хувийг 25 хувь хүртэл болгож бууруулах”, АН “Монгол улсын нэгдсэн төсвийн зардлыг 20%-р танах”, ХҮН “Төсвийн зардлыг бодитоор бууруулах бодлого баримтлах” гэсэн амлалтаа орхиж, Монгол Улсын Засгийн Газраас УИХ-д өргөн барьсан Монгол улсын 2025 оны төсвийн төсөлд төсвийн нийт орлого 36.8 их наяд төгрөг, тэнцвэржүүлсэн орлого 33.9 их наяд төгрөг, зарлага 35.8 их наяд төгрөг байхаар тооцож, оруулж иржээ. Энэ нь 2023 оны төсөвтэй харьцуулахад төсвийн орлого 15.0 их наяд төгрөг буюу 68.8 хувиар, төсвийн зарлага 13.4 их наяд төгрөг буюу 60.0 хувиар, урсгал зардал нь 9.1 их наяд төгрөг буюу 53.9 хувиар тус тус нэмэгдсэн үзүүлэлт юм.

Удирдах зөвлөлийн гишүүд хэлэхдээ "Монгол улсын 2025 оны төсвийн төсөлд төсвийн орлогыг эдийн засгийн мөчлөг дагуулан өндөр тооцсон, төсвийн хөрөнгө оруулалтын эрэмбэ дараа, шалгуур, үр ашиг нь тодорхойгүй, төсвийн урсгал зардлыг оновчтой тооцоогүй, зарим урсгал зардлыг хэт өсгөсөн байна.

Төсвийн орлогын 87 хувийг буюу 31.9 их наяд төгрөгийг татвараар бүрдүүлэхээр тооцсон нь аж ахуйн нэгж, иргэд 2023 оноос 49 хувиар илүү буюу 10.5 их наяд төгрөгийн татвар, нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөхөөр байна. Төсвийн хэт тэлэлт нь эдийн засаг дах төрийн оролцоог нэмэгдүүлж, хувийн хэвшлийн орон зайг улам бүр хумих үр дагавартай бөгөөд татвар, нийгмийн даатгалын шимтгэл, зээлийн хүүгийн ихээхэн ачаалал, дарамт дор байгаа бизнес эрхлэгчдийн хувьд 2025 онд ирэх татварын ачааллыг тэсвэрлэхэд маш хүнд болно.

Иймд Монгол улсын төсвийн зарлагыг жилээс жилд нэмэгдүүлэн хэт тэлдэг байдлыг таслан зогсоох, эдийн засгийн өндөр өсөлттэй үед урсгал зардлыг нэмэх биш харин татварын ачааллыг бууруулах, эдийн засагт ач холбогдолтой хөрөнгө оруулалтын төслүүдийг дэмжих, эдийн засаг дах хувийн хэвшлийн оролцоог нэмэгдүүлэх болон нийгмийн халамжийн бодлогыг өөрчлөн халамжаас хөдөлмөрт шилжих чиглэлд эрс шинэчлэл хийх шаардлагатай байгааг мэдэгдэж байна. Мөн Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд заасан хариуцлагыг холбогдох байгууллага, албан тушаалтантай тооцох нөхцөл байдал үүсээд байгааг анхааруулъя" хэмээсэн юм. Улмаар бизнес эрхлэгчдийн төлөөллийн хувьд Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн 2025 оны улсын төсвийн төслийг хэлэлцэн батлах үйл явцыг анхааралтай ажиглаж, үе шаттай арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэхээ илэрхийлсэн билээ.

Энэ үеэр "Урбанек" ХХК-ийн ерөнхий захирал Б.Лхагважав хэлэхдээ: " Өнөөдөр хүртэл Ерөнхий Сайд Ковидынхоо шокноос гараагүй байна. Монгол Улс дэлхийн 2-р дайны үед л төсвийнхөө 70 хувийг дайнд зарцуулж байсан. 10 их наядаар татварын орлого нэмэгдэнэ гэж байна. Татварын тоо хэмжээ нэмээгүй. Татвар нэмэгдэнэ гэдэг чинь биднийг илүү их боолчилно гэсэн үг. Тийм учраас бидний зэвүү хүрч, үүнийг хэлж байгаа юм шүү.

Хэрэв төсөв энэ чигээрээ батлагдвал Ерөнхий Сайдыг огцруулж болно. Бүр болохгүй бол татвараа төлөхгүй байх эрхтэй. Яагаад гэвэл бидний татвар нийгмийн сайн сайхны төлөө л үйлчлэх ёстой болохоос биш хэдэн эрх мэдэлтний дур зоргод үйлчлэх ёсгүй. Та бүхэн Хэнтийд сурвалжлагаар очоод тэр уулын мухарт 70 метрын гүнд байгаа Л.Оюун-Эрдэнийг эрхлүүлэх гэж босгосон хүүхдийн тоглоом шиг юмыг хардаа.

Тэнд хэдэн тэрбумыг уул уурхайн компаниудыг дарамталж авч, босгоод хүүхдийн тоглоом шиг юм босгосон. Энэ мэтчилэн эрх мэдэлтнүүдийг даврааж болохгүй. Ерөнхий сайд битгий хэл хаан ч огцордог юм. Татвар төлөгчдийн мөнгийг хязгааргүй эдэлж байгаа тохиолдолд татвар төлөгч нар, Монгол Улсын иргэд тэр хүнийг авч хаях бүрэн эрхтэй. Ерөнхий Сайд Л.Оюун-Эрдэнийг тэр Андлалын хөшөөг нэг босгоод, нэг нурааж байх үед нь л огцруулах ёстой байсан. Даанч бид дэндүү хүлцэнгүй, үхээнц ард түмэн. Төсвийн 2 тэрбум төгрөгөөр тоглож байхад нь энхрийлээд байлгаад байгаа нь бидний дэндүү дорой, коммунизмаасаа илүү айдастай байгааг харуулж байна" гэсэн юм.

С.Сарнай