Ой мод ямар үнэт баялаг болохыг мэддэг, гадарладаг, ойгүй бол бусад байгалийн баялаг үгүй болохыг ойлгодог хэн бүхэнд Монгол орны ойг энэ хавар л аврахгүй бол оройтож буйг илтгэх 6 баримтыг танилцуулъя.
НЭГ.
Монгол Улс 18.5 сая га ойн сангийн талбайтай. Энэ нь нийт нутаг дэвсгэрийн 11.8 хувийг эзэлдэг. Харин сүүлийн жилүүдэд экологийн тэнцвэрт байдал алдагдан, ой шавжид идүүлэн доройтох аюул нүүрлэж яг одоогийн байдлаар 1.1 тэрбум модоо хөнөөлт шавжид сүйтгүүлэх тооцоолол гараад байна.
ХОЁР.
Манай оронд ойн хөнөөлт шавжийн тоо толгой огцом ихсэж, өнгөрсөн жил 700 мянга орчим га талбайд хөнөөл учруулсан бол энэ жил 1.8 сая га ой идүүлэх хэмжээнд хүрээд байна. Монгол оронд 737 зүйлийн хөнөөлт шавж танигдсаны зарим нь эргэн тойрондоо 100 км нүүдэллэж, хавар нахиалж буй моддын шим шилмүүсээр хооллон, идэж гэмтээсэн модоо дахин сэргэхгүйгээр доройтуулдаг.
Ойг талхилан идсэн байдал
ГУРАВ.
Хамгийн ойрын жишээ бол Улаанбаатар орчмын Богдхан уулын Нүхтийн ам, Баянгол, Санзай, Гүнт зуслангийн ойролцоох ойн нарс Якобсоны төөлүүрч эрвээхэй, Сибирийн хүр эрвээхэйд идэгдсэний улмаас зэвхийрэн, өгөрч хатсан явдал юм.
Якобсоны төөлүүрч эрвээхэй
Ноднин Сибирийн хүр эрвээхэй болоод бусад зарим төрлийн эрвээхэйн хүрэнцэр Улаанбаатар хот, Сэлэнгэ, Архангай, Хэнтийн ой моддыг түлхүү талхалсан. Мөн Хөвсгөл, Булган, Завханы ой модод ч шавжийн улмаас сайнгүй байдалтай болоод буй.
ДӨРӨВ.
Ингэж доройтсон моддыг байгалийнхаа жамаар нөхөн сэргэхийг хүлээх нь бараг л боломжгүй юм. Ой мод нэг удаа эрвээхэй, шавжийн хүрэнцэрт идэгдэхэд байгалийн чадлаараа өөрийгөө нөхөн сэргээх боломжтой бол хоёр буюу түүнээс дээш удаа шавжид бариулбал дахин сэргэхгүйгээр доройтон, үхэждэг аж.
ТАВ.
Ой модыг сүйтгэн хөнөөгч бас нэгэн зүйл бол түймэр. Хүмүүсийн хайхрамж, болгоомжгүйгээс дэгдсэн түймэр хормын төдийд хэмжээлшгүй хохирол дагуулдаг. Шатаж хуйхлагдсан ойн амьдрал эргэн сэргэхэд хэдэн арван жил шаардагддаг нь эдийн засгийн төдийгүй байгаль экологийн тэнцвэр, хүмүүсийн эрүүл мэндэд мөнгөөр үл хэмжигдэх гарз тарина. Ингэж түймэрт идэгдсэн ядруу ойн хожуул туурь, унасан модод хөнөөлт шавж өвөлжих таатай газар ч болдог.
ЗУРГАА.
Хөнөөлт шавж, эрвээхэйн эмэгчин нь нэг удаадаа 250-1000 орчим өндөг гаргадаг бөгөөд богино хугацаанд их талбайг хамарсан голомт үүсгэн, түймэр лугаа түйвээх чадалтай. Өнөөдрийн байдлаар Монгол Улсын 14 аймгийн 109 сум орчмын 740 мянган га талбайд 4-5 зүйлийн хөнөөлт шавжийн голомт үүссэн ба цаг дулаарахыг хүлээн өндөглөж, үржихэд бэлэн байна.
Түгээмэл хөнөөлт шавжуудын нэг Эгэл бийр сүүлт эрвээхэйн өндөг
Хөнөөлт шавжуудын нэг болох Өрөөсгөл хүр эрвээхэйн хүүхэлдэйний бүрхүүл