Шинэ залуусын давлагаа сонгогчдыг баярлуулж байна

Эртнээсээ л сонгууль бүрээр цөөн бус бие даагчид хүч үзэж, 99 хувь нь тоосонд дунд үлддэг. Хамгийн олон бие даагч тодорч байсан сонгууль бол 2000, 2012 онд тус тус гурван бие даагч тодорч байжээ. Түүнээс бусад сонгуульд дандаа нэг бие даагч л торойж байв. Тэр ч бүү хэл 1996 оны сонгуулиар 35 бие даагч өрсөлдөөд нэг ч суудал аваагүй тохиолдол ч байна. Харин энэ жилийн сонгуулиар хамгийн олон буюу 208 бие даагч нэрээ дэвшүүлэхээр албан ёсоор бүртгүүлээд байгаа.

Томсгосон тойрог дээр бие даагчдын хувьд нөхцөл байдал хүнд явж ирсэн. Харин сүүлийн жилүүдэд иргэд олон нийт ээлжлэн сонгож ирсэн хоёр намаасаа уйдах хандлага илт. Нам гэхээсээ илүүтэй улс төрийн хуучин кадруудаас залхжээ. Мөнхүү гуравдагчдын орон зайд тодорч буй МАХН, ШИНЭН гэх мэт бүлэглэлүүд үүсэн гарч байгаа ч өнгө зүс ижил учраас тэднийг ойшоож байгаа нь ч үгүй. Учир нь тэднийг үүсгэн байгуулагчид нь аанай л МАН, АН-аас гал тасалсан тэдний угшил нэгтнүүд. Энэ нь зөвхөн манай улсад ч бус ерөөсөө дэлхий нийтийн чиг хандлага шинийн эрэлхийлэлд мордсон ч гэж болно.

Тэгэхээр энэ жилийн сонгуульд бие даагчид чамгүй хүчтэй өрсөлдөгчдийн тоонд зүй ёсоор орно. Арга ч үгүй УИХ-д 4-6 удаа сонгогдсон нөхдөөс залхах нь өөрөө  нийгмийн үзэгдэл хийгээд өнөөдрийн нийгмийн бодит байдал, иргэдийн амьдрал ахуй гээд жиших юм бол тэднээс уйдах нь бүү хэл чулуугаар шидээд хөөхөд ч бэлэн байна. Тиймээс айсуй сонгуулиар МАН, АН-аас нэрээ дэвшүүлж байгаа залуус болон бие даан хүч үзэж байгаа залуусын эгнээнд иргэдийн санал давлагаалах хандлага бий. Нийгмийн үзэл санаа, судлаачдын байр суурь зэргээс харахад ч илт байна.

Монгол Улсын сонгуулийн түүхэнд 1992 онд 18 бие даагч нэр дэвшиж, нэг хүн сонгогдсон, 1996 онд 35 бие даагч нэр дэвшсэн ч ялалт байгуулаагүй. Түүнчлэн 2000 онд 15 бие даагч нэр дэвшиж, гурван хүн, 2004 онд 27 бие даагч нэр дэвшиж, нэг хүн, 2008 онд 45 бие даагч нэр дэвшиж, нэг хүн, 2012 он 26 бие даагч нэр дэвшиж, гурван хүн, 2016 онд 69 бие даагч нэр дэвшиж, нэг хүн тус тус сонгогдож байв. Дээрх статистикаас харсан ч 2020 оны сонгуульд энэ давлагаа бүр эрчээ авч байгааг анзаарч болно.

Өнгөрөгч дөрөвдүгээр сард 2020 оны сонгуульд улс орныг зөв чиглүүлж чадах улстөрчдийн судалгааг явуулж, судалгаанд хамрагдсан нийт иргэдийн 30 хувь нь аль нэг намаас дэвшиж байгаа залуу улстөрчийг сонгоно гэсэн бол 50 орчим хувь нь нам бус бие даагчдад санал өгнө гэж хариулсан байдаг. Харин 15 хувь нь МАН болон АН-ын туршлагатай улстөрчийг, дөрвөн хувь нь бусад жижиг намаас нэр дэвшигчийг сонгоно гэсэн байгаагаас харахад яах аргагүй шинийн эрэлхийлэлд морджээ. Өнөөдөр улс төрийн намуудын тойргуудад хийсэн судалгааны дүнг ч намаас хөөстэй мэдээлж байгаа болохоос бус бодит байдал дээр хуучин кадрууд ахихгүй байгааг эх сурвалж хэлсэн. Тийм ч учраас намууд энэ удаад хуучин кадруудаа шахсан байх. Нөгөө талаар нэр дэвшигчээ тодруулсан даруйд олон нийт шинэ тутам залуус руу ханарч байгааг мэдээллийн давлагаа, бодит байдлаас ч харж болно. Тэр ч бүү хэл намууд ийнхүү нэг кнопоо дархан хадгалаад үлдэх кадруудаа шахаж байгаа нь ч нийгмийн салхийг дагаж байна гэж харахаас өөр аргагүй. Бид 1992 оноос хойш найм дахь удаагаа сонгууль өгөх гэж байна. Энэ жил найм дахь удаагаа, долоо, зургаа, тав дахь удаагаа нэрээ дэвшүүлэхээр горилж байгаа хүмүүс байгаа учраас олон нийт залхаж эхэлсэн байна.

Тэр тусмаа сонгогч олон бизнесийн салбарын жаргал зовлонг мэдэх, улсын төсөвт татвар бүрдүүлдэг гол хүчин хувийн хэвшлийн салбарын сайн мууг мэдэх залуусыг ч илүүд үзэж байна. Өнөөдөр бие даан нэрээ дэвшүүлээд байгаа залуусын дунд Тордойн Ганболд тэргүүтэй олон сайхан залуус бий. Тэд л энэ жаргал зовлонг туулж, өнөөдөрт ирсэн учраас Төрийн эрх барих дээд байгууллагад яах аргагүй хэрэгтэй болжээ. Нэг талаасаа Монголын улс төрд шинэ давлагаа үүсэж байгааг эндээс харж болно. Тиймдээ ч энэ удаагийн сонгуульд олон шинэ залуус хүч түрэн ирж байгаад сонгогч олон баяртай байна. 

Шуурхай.мн