НҮБ-ын Ерөнхий ассамблейн тогтоолоор жил бүрийн 11 дүгээр сарын 2-ныг “Сэтгүүлчдийн эсрэг гэмт үйлдэл ял шийтгэлгүй үлдэж байгааг таслан зогсоох олон улсын өдөр” болгон шийдвэрлэсэн байдаг. Энэ өдрийг тохиолдуулан “Глоб интернэшнл төв”-өөс сэтгүүлчдийн аюулгүй байдлын судалгааг хийжээ. Судалгааны талаар тус төвийн хуульч Б.Пүрэвсүрэнтэй ярилцлаа.

-Манай улс сэтгүүлчдийн аюулгүй байдлын хувьд ямар улс юм бол. Судалгаагаар ямар үр дүн гарав?

-Глоб интернэшнл төвөөс өнгөрсөн хавар 233 сэтгүүлчийг хамруулан аюулгүй байдлын судалгааг хийсэн. Судалгааны үр дүнгээс харахад өнгөрсөн 20 жилийн хугацаанд сэтгүүлчдийн аюулгүй байдалд огт ахиц дэвшил гараагүй байна. Тодруулж хэлбэл, гурван сэтгүүлч тутмын нэгийг цагдаа, шүүхээс тогтмол дууддаг. Таван сэтгүүлч тутмын гурвынх нь хэвлэл мэдээллийн техник хэрэгсэл, бие махбодод халддаг. Гурван сэтгүүлч тутмын хоёрыг нь заналхийлж, сүрдүүлдэг үзэгдэл байна.

-Сэтгүүлчдийн эсрэг гэмт хэрэг голчлон гүтгэх, доромжлохтой холбогддог. Цаашлаад эрүүгийн хариуцлага хүлээх хэмжээнд хүндрүүлж хуульчилдаг нь сэтгүүлчийн аюулгүй байдалтай шууд холбоотой гэж үзэж байна. Зөв үү?

-1999-2021 онд нэр төр, алдар хүнд, ажил хэргийн нэр хүнд болон гүтгэлэг, доромжлол, илт худал мэдээлэл тараах гэмт хэрэгтэй холбоотой шүүхээс шийдвэрлэгдсэн нийт 1146 хэрэг байна. Үүний 42 хувь сэтгүүлч, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд холбогддог.

Нээлттэй нийгэм форумын дэмжлэгтэйгээр бид иргэний болон улс төрийн эрхийн зөрчлийг сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд судалсан. Ингэхэд мэдээлэл хайх эрхтэй холбоотой зөрчил 49 хувь, үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөөнд халдсан зөрчил 27 хувь, тайван замаар жагсаал цуглаан хийхтэй холбоотой зөрчил 24 хувьтай байгаа юм.

-Гүтгэх, доромжлох заалтыг хуульд яаж хуульчлах асуудал одоо ч маргаантай байгаа. Хуульчийн зүгээс та энэ тал дээр ямар байр суурьтай байна вэ?

-Доромжлох заалтыг Эрүүгийн хуульд оруулах

шаардлагагүй гэдгийг илтгэх маш олон судалгаа бий. Тиймээс ч дэлхийн бусад улс орнууд гүтгэлэг, доромжлолтой холбоотой зүйл, заалтуудыг тус хуулиас хасаж байна. Тухайлбал, Украин, Гана 2001 онд, Шри-Ланка 2002 онд, Гүрж, Того 2004 онд дээрх заалтыг Эрүүгийн хуулиасаа хассан байдаг.

Монголд үг хэлэх эрх чөлөө бий. Гэвч үг хэлснийхээ дараа эрх чөлөөгүй байж болохгүй. Гэвч өнгөрсөн хоёр жилийн хугацаанд гэхэд л иргэний болон улс төрийн эрхийн нийт 233 зөрчил бүртгэгдсэн байгаа юм. Үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөөтэй холбоотой 64 зөрчил, тайван замаар жагсаал цуглаан хийх эрхийн 55 зөрчил, мэдээлэл олж авах, боловсруулах, түгээх эрхтэй холбоотой 114 зөрчил тус тус гарсан.

Б.ЭНХЗАЯА

Эх сурвалж: Өдрийн сонин