Мэдлэг, боловсрол хамгийн их үнэ цэнтэйд тооцогдох болсон өнөөгийн нийгэмд үр хүүхдэдээ чанартай боловсрол олгох нь эцэг, эхчүүдийн туйлын хүсэл болсон. Хүүхдээ чанартай сургуульд сургахын тулд хөрөнгө хаяж, хүчээ барж байгаа хүн өнөөгийн нийгэмд олон бий. Тэдгээрийг буруутгах аргагүй. Мэдлэг бол хүч. Тиймээс хүүхдийнхээ ирээдүйд хөрөнгө оруулалт хийхээр мэрийхээс өөрцгүй. Гэхдээ манай улсад чанартай боловсролын хүртээмж хангалтгүйгээс үүдэн чанартай боловсролын төлөөх тэмцэл нь нийгмийн суурь асуудлуудын үүсгэгч болж хувирчээ.
Өнгөрөгч бямба гарагт Засгийн газрын Шуурхай штабын хуралдав. Тус хуралдаанаар Боловсролын сайд П.Наранбаяр “ЕБС-ийн сурагчдын зорчилт хөдөлгөөн”, “Хотхоны бага сургуулийн талаарх танилцуулга” илтгэл тавьж хэлэлцүүлсэн юм.

Түүний илтгэлд өгүүлснээр, өнөөдрийн байдлаар дүүрэг хороо хооронд 168 мянган суралцагч, 7844 багш зорчиж хичээл сургуульдаа явж байна. Эдгээр сурагчдын 90 гаруй мянга нь хотын төвийн сургуулиуд руу зорчдог гэсэн судалгаа гарчээ.

Хүүхдээ гэрээсээ хол, дүүрэг дамжуулан сургуульд зөөх ээж, аавуудын хувьд ч амар ажил биш. Гэсэн ч амьдарч байгаа бүсэд нь сургалтын чанар сул, сургууль дутагдалтайн улмаас нэг ангид хэт олон хүүхэд суралцдаг зэрэг шалтгаан нь хүмүүст өөр сонголт өгдөггүй гэхэд хилсдэхгүй. Өнөөдрийн байдлаар нийслэл хотод хүн амын төвлөрөл ихтэй 11, огт сургуульгүй таван хороо байна. Энэ нь 60 бүлэг нэмж хичээллүүлэх шаардлагатайг харуулжээ.
Боловсролын сайдын өгүүлснээр, дээрх асуудлыг шийдэхийн тулд гэр хорооллын бүсэд 57 ЕБС барих шаардлагатай. Хэрэв ингэж чадвал зорчилт хөдөлгөөн эрс цөөрч, түгжрэл 31.7 хувиар буурна. Мөн зорчилт хөдөлгөөнд оролцож буй сурагчдын 47.7 мянга нь бага бүлгийн хүүхдүүд байгаа нь “Хотхоны бага сургууль” шаардлагатайг илтгэнэ.

Хичээл ч, түгжрэл ч эхэллээ

Сурагчдын бие даалтын долоо хоногтой амралтын долоо хоног залгаж, хичээл сургууль 14 хоног амрав. Уламжлал ёсоор мөн хугацаанд түгжрэл ч эрс сийрсэн. Харин өнөөдрөөс аль, аль нь эхлэв. Ирэх зургаадугаар сар хүртэл ийн хүүхдээ зөөсөн олны хөл, автозамын хэрсэн түгжрэл дунд өдөр, хоног өнгөрнө. Сурагчид хичээлтэй үед Улаанбаатар хотын төв хэсгээр 242 мянган автомашин зорчдог бол амрахад тээврийн хэрэгслийн тоо 132 мянгаар буурдаг гэх судалгаа бий. Мөн одоогийн байдлаар нийслэлийн хэмжээнд ерөнхий боловсролын 303 сургууль бий. Эдгээр сургуульд 380621 сурагч суралцаж байна. Үүний 231 (76 хувь) сургууль нь хотын төвд бөгөөд 294156 (77 хувь) сурагч суралцаж байгаа юм. Харин нэгдүгээр хороолол хэсэгт 15 сургуульд 38 мянган хүүхэд суралцдаг, ачаалал нь 54 хувиар хэтэрсэн байна. Гуравдугаар бүс буюу Офицеруудын ордон-Баянзүрх дүүрэг орчимд 6 сургуульд 20 мянган хүүхэд суралцдаг нь ачаалал 56 хувиар хэтэрсэн статистик гарчээ.

Сургуулийн чанарыг сайжруулж, хүртээмжийг нэмэгдүүлэхгүй л бол нийслэлчүүд түгжрэлээс салахгүй. Энэ шийдлийг эрх баригчид ч илэрхийлээд буй. Засгийн газар 2026 оныг “Боловсролыг дэмжих жил”-ээр зарласан. Боловсролын үйлчилгээг чанартай, хүртээмжтэй болгох, ачааллыг бууруулах зэрэг арга хэмжээ нь нэрэмжит жилийн ажлын чухал хэсэг байх аж. Тиймээс ч Боловсролын жилийн зарим зорилтыг Улаанбаатар хотын замын түгжрэлийг бууруулах зорилготой уялдуулж буйг холбогдох удирдлагууд илэрхийлээд буй.

Сургууль түгжрэлийн гол түгжээ гэдгийг эрх баригчид одоо мэдэж байгаа юм биш. Аль дөрөв, таван жилийн өмнөөс уг асуудлыг хэлэлцэж, гарч шийдэл хайж ирсэн. Тухайлбал, түгжрэлийг бууруулах зорилгоор Засгийн газраас зарим сургуулийн хичээлийн цагт өөрчлөлт хийхээр шийдвэрлэж байв. Улмаар сургуулийн автобусны хүрэлцээг нэмэгдүүлж, боловсролын байгууллагын ажилтныг нийтийн тээврээр үнэгүй зорчуулахыг ч санаачилж байсан удаатай. Ийн хүүхэд зөөж буй машины хөдөлгөөнд ч бус хүүхдээ зөөж буй цагт ч өөрчлөлт оруулахыг хэрэндээ мэрийсэн. Гэвч байдал жил ирэх тусам дордсоор л байна. Үүний учир нь захын сургуулиудын боловсролын чанар, хүртээмжтэй шууд холбоотой. Тиймээс боловсролын чанарыг тэгшитгэж, хүртээмжийг нэмэгдүүлэхгүй бол түгжрэлийн түгжээ арилахгүй.