Олон улсын “Мерси Кор” байгууллага, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамтай хамтран мал аж ахуйн салбарт тогтвортой өрсөлдөхүйц зах зээлийн системийг хөгжүүлэх эрсдэл хүндрэлийг даван туулах чадварыг хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор “Даван туулах, дасан зохицох чадвартай орон нутгийн иргэн” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байна.

Хөтөлбөрийн хүрээнд бичил, жижиг, дунд  бизнес эрхлэгчид малчдын хоршоо болон малчдыг санхүүгийн үйлчилгээнд холбох зорилгоор “Мал аж ахуйн салбарын санхүү, бизнесийн үйлчилгээний хүртээмжийг сайжруулах” сэдвээр  дугуй ширээний уулзалтыг зохион байгуулж байна. Уулзалтад мал аж ахуй, хувийн хэвшил, санхүүгийн байгууллагууд, төрийн болон олон улсын төсөл хөтөлбөрүүдийн төлөөлөл 50 гаруй хүн оролцож мал аж ахуйн салбарын өнөөгийн нөхцөл байдал болон хөтөлбөрийн талаар ярилцлаа.

“Даван туулах, дасан зохицох чадвартай орон нутгийн иргэн” хөтөлбөр  2019 оны 12-р сар хүртэл найман аймагт хэрэгжих бөгөөд мал аж ахуйн салбарын экспортыг нэмэгдүүлэх, орон нутгийн иргэдийг өрсөлдөх чадвар, эрсдэл, гамшгийн үед даван туулах чадавхтай болгох юм.

Уулзалтын үеэр хөтөлбөрийн захирал Г.Эрдэнэцэцэгээс зарим зүйлийг тодрууллаа.

-“Даван туулах, дасан зохицох чадвартай орон нутгийн иргэн” хөтөлбөр бусад хөдөө аж ахуйн салбарт хэрэгжиж буй бусад төслөөс юугаараа ялгаатай вэ?

-“Мерси Кор” олон улсын байгууллагаас хэрэгжүүлж байгаа уг төсөл нь малчид, малчдын хоршоо ард иргэдийн орлогыг нэмэгдүүлэх, малын гаралтай бүтээгдэхүүнийг эргэлтэд оруулах, махны зах зээлийг хөгжүүлэхийг зорьж байна: Хөдөө аж ахуйн салбарт олон төсөл хэрэгжиж орон нутагт их хэмжээний мөнгө эргэлддэг, хөрөнгө оруулалт их хэмжээгээр хийдэг. Гэтэл дээрх төслүүд зөвхөн малын эрүүл мэндийн асуудалд анхаарал хандуулах, зөвхөн үйлдвэржилтэд анхаарлаа хандуулах зэрэг системгүйгээр хэрэгждэг учраас үр дүнгээ өгдөггүй. Тиймээс бид мал аж ахуйн салбарын асуудлуудыг системтэйгээр багцаар нь авч үзэхгүй бол тодорхой үр дүнгээ өгөхгүй гэсэн өнцгөөр зах зээлийн салбарыг хөгжүүлэх арга барилыг хэрэгжүүлж байгаа.

-Хөтөлбөрийн хүрээнд ямар ажлууд хийдэг вэ? хөтөлбөр хэрэгжих хоёр жилийн дараах үр дүнг хэрхэн харж байгаа вэ?

-Хамгийн гол нь тэжээл малын үйлдвэр угсаа, мал бордуулах аж ахуйн тоог нэмэгдүүлэх. Ингэснээр нэг малаас гарах үр шим нь өндөр болж, зах зээлд нийлүүлж байгаа малын мах зөөлөн чанартай эрүүл, ахуйн хувьд баталгаатай махыг нийлүүлэх болно. Мөн малыг 30-45 хоног хашиж зах зээл рүү нийлүүлэх малын эрүүл бүсүүдийг 12 аймагт бий болгохоор зорьж байгаа. Цаашлаад махны үйлдвэрүүдийн стандартыг олон улсын жишигт хүргэх, Махны экспорт, дотоодын зах зээлийг дэмжих, эрүүл ахуй, гарал үүсэл тодорхой эрүүл мах, сүү, цагаан идээгээр иргэдийг хангах зорилготой юм.

-Орон нутгийн иргэдийг даван туулах, дасан зохицох чадвартай болгоход тэдэнд чиглэсэн ямар ажил хийх вэ?

-Иргэдийн хувьд мал аж ахуй, махны зах зээлд илүү оролцож эхэлснээр тэдний орлого нэмэгдэнэ. Мөн малын чанар сайжирна. 2000 малтай байснаас чанартай, өвлийг давах чадвартай 800 малтай байгаад нийт төлийнхөө 50 хувийг намартаа борлуулдаг энэ эргэлтийг тогтмол болгоход малчинд үүн дээр үндэслээд санхүүгийн төлөвлөлтөө хийх, нийлүүлэгчидтэйгээ гэрээтэйгээр тогтмол орлоготой болох зэрэг зохион байгуулалтай ажиллаад эхэлнэ. Ингэснээр орон нутгийн иргэд илүү чадварлаг, санхүүгийн хувьд баталгаатай, малдаа анхаарах анхаарал нь илүү сайжирна.

-Малчид махаа үйлдвэрт өгөх талаарх мэдлэггүйгээс гар дээрээс худалдаалагчдад бага үнээр борлуулдаг. Гэтэл хөтөлбөр маань махны чанарыг сайжруулах, үйлдвэрийг нэмэгдүүлэх зорилготой байгаа. Зорилтот иргэдийг хэрхэн мэдээлэлжүүлэх вэ?

-Малчдад чиглэсэн ямар үйл ажиллагаа бүхий ямар төсөл хөтөлбөр хэрэгжиж байгаа эсэх, санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллагууд, тэдэнтэй хэрхэн холбоо барих талаарх мэдээлэл бүхий хөтчийг бүх малчдад хүргэх зорилгоор “Санхүүгийн хөтөч”-ийг бий болгоно. Өнөөдрийн уулзалтаар түүнийгээ сайжруулж боловсруулна.

-Хөтөлбөр амжилттай хэрэгжвэл бусад аймагт хэрэгжүүлэх үү?

-Дээрх найман аймгийн онцлог, цаг уур, бэлчээрийн онцлогт тохируулан хөтөлбөрөө хэрэгжүүлж байгаа. Дээрх аймгуудаас 3-4 жишиг загварыг амжилттай болгохоор зорьж байгаа. Тэр загвараас үлгэрлээд бусад аймгууд өөрсдөө хэрэгжүүлэх боломжтой.