fbpx Нэг хүнээс хамаарах Хятад улс эмзэг боллоо
 
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2018/03/05-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.
Ангилал
Дэлхий дахинд
Огноо
Унших
7 минут 7 секунд

Нэг хүнээс хамаарах Хятад улс эмзэг боллоо

Ши Жиньпин албан тушаалаасаа буухгүй, бууж чадах ч үгүй гэдэг нь эртнээс илт байсан. Авлигын эсрэг тэмцсэнээсээ үүдэн хэт олон дайсантай болсон энэ хүн өөрөө хүсдэг байлаа ч буух аргагүй.

БНХАУ-ын даргын албыг хоёр удаа хаших хязгаарлалтыг авч хаяхаар болсон нь одоо ч цочирдом мэдээ. Мао Зэдуны үеийн увайгүй хэтрүүлгээс шалтгаалан Хятадын удирдагчдын засаглах эрхийг тогтолцоонд оруулсан Дэн Сяопиний оролдлогыг ноён Ши хөсөр хаялаа. Оронд нь эрх мэдлийг нэг хүний гарт төвлөрүүлэхэд чиглэсэн хүчирхэг засаглал дахин тодрох нь. Одоогийн энэ өөрчлөлт “Хятад маягийн Путинизм”-тэй төстэй.

Шийдвэр гарахаас өмнө ч ноён Ши намын удирдагч, ерөнхий командлагчийн албан тушаалаа хязгааргүй хугацаагаар хаших боломжтой байсан. Энэ хүн бусад албан тушаалаа хадгалж үлдээд БНХАУ-ын даргын албан тушаалаа алдвал хэн нь гол хүн байх эргэлзээ үүсэж болзошгүй.

Ноён Ши үүнд дургүйцсэн, магадгүй эрсдэл хүлээхгүй гэж шийдсэн болов уу. Тэрбээр хязгааргүй, хуваагдмал бус эрх мэдэл эрэлхийлж буй хүн. Цэцэглэж буй их гүрний тодорхойгүй ирээдүйг нэг хүний хяналтад өгөх энэ алхмыг зөвтгөх арга бий юу. Сонирхолтой нь байхгүй. Авторитар People’s Daily сонин Үндсэн хуульд оруулах энэхүү өөрчлөлтийг “Нам, улс орон манлайлдаг институц, механизмыг сайжруулахын тулд нам, улс орны урт удаан хугацааны туршлагаас үүдсэн амин чухал арга хэмжээ” хэмээн цохон тэмдэглэв.

Яагаад амин чухал арга хэмжээ байдаг билээ гэвэл Шинэ “тогтолцоог хэрэгжүүлэх нь ХКН-ын Төв хорооны төвлөрсөн удирдлага, эрх мэдлийг бэхжүүлж, нам улс орон, нийгмээ удирдах чиглэл болно” хэмээн тайлбарлажээ. Тэгэхээр нам улс орныг хянаж, ноён Ши намыг хянах нь. Аль алийнх нь хугацаа хязгааргүй. Тэгэхээр сайн л гэсэн бол сайн.

Нөгөөтэйгүүр хамтын удирдлагаас автократ удирдлагад шилжсэн нь эрчимтэй хөгжиж буй Хятад улс 1980-аад оны Өмнөд Солонгос шиг ардчиллын зүг эргэх нь хэмээн найдагчдын урмыг хугалав. Purchasing power parity буюу тэгшитгэсэн худалдан авах чадварын харьцаагаар нь тооцсон нэг хүнд ноогдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүний хэмжээгээр Хятад улс хэдийнэ тухайн үеийн Өмнөд Солонгосоос үл ялиг илүү гарсан. Өнөөгийн баян чинээлэг автократ улсууд нь газрын тос экспортлогчид юм. Харин Сингапурыг “залж чиглүүлдэг” ардчилалтай улсад тооцож болно.

Олон улсын валютын сангийн судалгаагаар, Хятад улс тэгшитгэсэн худалдан авах чадварын харьцаагаар нь тооцсон нэг хүнд ноогдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүний хэмжээгээр дэлхийд 84 дүгээрт буюу Бразил, Доминика хоёрын дунд ордог. Гэхдээ Хятадын эдийн засаг өссөөр байвал их орлоготой, шинэ төрлийн хүчтэй улс төрөх юм.

Ноён Шигийн өсөн нэмэгдэж буй эрх мэдэл энэ өсөлтөд заналхийлэх магадлал бий юу. Магадгүй юм. Автократ засаглал нь улс орныг нэг хүний хяналтгүй мэдэлд шилжүүлдэг. Он жил өнгөрөх тусам ийм төвлөрсөн эрх мэдэл таагүй болж, засаглагч нь бодит байдлаас улам бүр тасран салдаг.

Эдийн засгийн шинэчлэгч болон гарч ирсэн ноён Путин эдүгээ зогсонги авлигач засаглал үүсгэлээ. Эрх мэдэл авлигад идэгдэх хэрээр үнэмлэхүй эрх мэдэл үнэмлэхүй сүйрнэ. “Их үсрэлт”, “Соёлын хувьсгал”-ыг үзэж туулсан нь Хятадын ард түмэнд жинхэнэ үнэнийг ойлгох сургамж болсон юм.

Гэхдээ ухаалаг, алсын хараатай удирдагчид эрх мэдлээ багахан хязгаарлаж, улс орныхоо хөгжлийг өөд татсан онол, туршлага ч бий. Автократ тогтолцоо болж бүтэж ч магадгүй. Гэхдээ л ийм тогтолцоо нь чанарлаг бюрократ уламжлал бүхий Хятад шиг улсад ч эрсдэлтэй.

Автократ тогтолцоо үр дүнтэй байж болно, бас хэрээс хэтэрсэн үйлдэлд ч хүргэдэг талтай. Автократ тогтолцоо нь хувь хүнийг нийтийн болон хувийн орон зайд эрх эдлэх ёстойг хүлээн зөвшөөрдөг улс төрийн тогтолцоо
- ардчиллын ёс суртахууны чанарыг хөсөрдүүлдэг. Ардчилал тун муудаж буйг олон олон хятад хүн эдүгээ ухамсарлах шаардлагатай боллоо. Сүүлийн 20 жилд тохиосон Иракийн дайн, санхүүгийн хямрал, албан тушаалдаа даанч тохирохооргүй Дональд Трамп зэрэг сүйрлээс шалтгаалан ардчилсан тогтолцооны давуу талыг батлахад бэрхшээлтэй болов.

“Ардчилал төгс, сайн зүйл гэж хэн ч хэлэхгүй. Хэрэг дээрээ ардчилал нь урьд өмнө туршиж үзсэн засаглалын бусад хэлбэрийг үл тооцож үзвэл засаглалын хамгийн муу хэлбэр байж таарна” гэсэн Уинстон Черчиллийн үгийг би одоо ч эргэцүүлж сууна. Эцэст нь чөлөөт, шударга сонгуулиар хамгийн өөдгүй, салж өгдөггүй удирдагчдыг тайван замаар авч хаяж болж л байвал ардчилал ардчилсан хэвээр оршин тогтнох болно. Энэ бол чухал үнэ цэнэтэй зүйл. Хятад орон нэг хүний хязгааргүй засаглал руу буцсанаар та бидний ардчилсан тогтолцоо, хэдий хачирхалтай ч коммунизм капитализм хоёрын хооронд өрнөх тогтолцооны өрсөлдөөний эринд дахиад л буцлаа. Хятадын хувьд уур амьсгалын өөрчлөлт, дэлхийн худалдаа, аюулгүй байдал зэрэг чухал асуудалд оролцогч байх нь чухал. Хэрэг дээрээ ийм асуудалд ноён Трампын “Америк эн тэргүүнд” бодлого баримталж буй АНУ-ын байр суурь илүү түгшүүртэй.

Харин гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт, технологи шилжүүлэлт, Хятадын бизнесийн үүрэг зэрэг асуудлыг шийдвэрлэхэд өрнөдийн удирдагч болгоомжтой хандах ёстой. Энд дурдсан салбарт Хятадын бизнесийн шийдвэр нь ХКН, Хятадын төрийн хатуу заавар дор гарна. Үүнийг анхаарахгүй орхиж болохгүй. Ардчилалд автократ Хятад улс түнш болохоос анд нөхөр биш.

Мартин Вульф

Засгийн газрын мэдээ

Дайчин нөхрөө дурсахуй...
Дайчин нөхрөө дурсахуй...
 
Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна
Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2018/03/05-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.

Шинэ мэдээ

Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна

Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна

Хүчирхийлэгчдийг чангалах хууль санаачлаад яаралтай горимоор хэлэлцүүлчих гишүүн алга уу?

Хүчирхийлэгчдийг чангалах хууль санаачлаад яаралтай горимоор хэлэлцүүлчих гишүүн алга уу?

Л.Оюун-Эрдэнийн орлогыг АТГ-аас “тайлбарлах”-д 18 хоног үлдлээ

Л.Оюун-Эрдэнийн орлогыг АТГ-аас “тайлбарлах”-д 18 хоног үлдлээ

“Г.Дамдинням сайд эрдэс баялгийн салбарыг “эх орончид”-ын шантаажаас салгах нь” гэсэн хүлээлт үүсжээ

“Г.Дамдинням сайд эрдэс баялгийн салбарыг “эх орончид”-ын шантаажаас салгах нь” гэсэн хүлээлт үүсжээ

“Монполимет”-ийн дансыг царцааж, үүсгэн байгуулагч Ц.Гарамжавыг нь эрүүгийн хэрэгт шалгаж байна

“Монполимет”-ийн дансыг царцааж, үүсгэн байгуулагч Ц.Гарамжавыг нь эрүүгийн хэрэгт шалгаж байна

Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Д.Лүндээжанцан: Монголчуудыг монгол хүн өөрөө аварна гэх энэ философи Жанлавцогзол номын гол агуулга

Д.Лүндээжанцан: Монголчуудыг монгол хүн өөрөө аварна гэх энэ философи Жанлавцогзол номын гол агуулга

Д.Батлут: Энэ салбарт чадварлаг хүний нөөц, шинэ технологиуд гээд шинэчлэх шаардлагатай зүйл олон бий

Д.Батлут: Энэ салбарт чадварлаг хүний нөөц, шинэ технологиуд гээд шинэчлэх шаардлагатай зүйл олон бий

Арвантавдугаар Далай ламыг албан ёсоор тодруулна гэдгийг мэдэгдлээ

Арвантавдугаар Далай ламыг албан ёсоор тодруулна гэдгийг мэдэгдлээ

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны, төрийн албан хаагчийн үндсэн зарчим болох ёстой

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны, төрийн албан хаагчийн үндсэн зарчим болох ёстой

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн албан хаагчдад мэндчилгээ дэвшүүллээ

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн албан хаагчдад мэндчилгээ дэвшүүллээ

Үндэсний их баяр наадмын соёл, урлагийн арга хэмжээний нэгдсэн хөтөлбөр

Үндэсний их баяр наадмын соёл, урлагийн арга хэмжээний нэгдсэн хөтөлбөр

Энэ жилийн Үндэсний их баяр наадмын хөтөлбөр

Энэ жилийн Үндэсний их баяр наадмын хөтөлбөр

Орос, Хятадыг үзэн ядах нь Монголын эрх ашигт нийцэхгүй

Орос, Хятадыг үзэн ядах нь Монголын эрх ашигт нийцэхгүй

Том төслүүдээ бид зогсоогоод байна уу, тэд зугтаад байгаа юу?

Том төслүүдээ бид зогсоогоод байна уу, тэд зугтаад байгаа юу?

“Ганц очноос ноцсон аюул”

“Ганц очноос ноцсон аюул”

X Богд яагаад Даншиг наадамд морилсонгүй вэ?

X Богд яагаад Даншиг наадамд морилсонгүй вэ?

Эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдиннямын эхний мессэж ба “эртний” байр суурь

Эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдиннямын эхний мессэж ба “эртний” байр суурь

Н.Алгаа: “Алт-3” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд бэлтгэгдсэн нөөц нь хэр вэ гэдэг асуудал тулгарна

Н.Алгаа: “Алт-3” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд бэлтгэгдсэн нөөц нь хэр вэ гэдэг асуудал тулгарна

Харзтайд сорилгод барилдсан говийн бөхчүүдээс Т.Төгсдөлгөөн, Н.Амгаланбаатар, Э.Мөнхбаатар, Б.Бадрал нарын аймгийн арслангууд өнгөтэй байна

Харзтайд сорилгод барилдсан говийн бөхчүүдээс Т.Төгсдөлгөөн, Н.Амгаланбаатар, Э.Мөнхбаатар, Б.Бадрал нарын аймгийн арслангууд өнгөтэй байна

Баабар бол Монголын түүхэнд үзэгдэл болсон шилдэг нийтлэлч

Баабар бол Монголын түүхэнд үзэгдэл болсон шилдэг нийтлэлч

“Оюу толгой” төсөл нууцад орох уу?!

“Оюу толгой” төсөл нууцад орох уу?!

Г.Занданшатар Ерөнхий сайд учраас засаг нь “зодоон”-оос хол байж чадна

Г.Занданшатар Ерөнхий сайд учраас засаг нь “зодоон”-оос хол байж чадна

ОУ-ын Таеквондогийн домогт тамирчин Pak Chong Hyon Монголд үнэ төлбөргүй сургалт семинар орлоо

ОУ-ын Таеквондогийн домогт тамирчин Pak Chong Hyon Монголд үнэ төлбөргүй сургалт семинар орлоо

Г.Тэмүүлэнгийн үзэл санаа МАН дотор илүү их түгээсэй

Г.Тэмүүлэнгийн үзэл санаа МАН дотор илүү их түгээсэй

Эмээлт захад хонь 200.000-300.000 төгрөгийн ханштай байна

Эмээлт захад хонь 200.000-300.000 төгрөгийн ханштай байна

Б.Мөнхсоёл: Зарим улс төрчид энэ Засгийн газрыг Ерөнхийлөгчийн сонгууль хүртэл тэсээсэй гэж хүсч байх шиг байна

Б.Мөнхсоёл: Зарим улс төрчид энэ Засгийн газрыг Ерөнхийлөгчийн сонгууль хүртэл тэсээсэй гэж хүсч байх шиг байна

Г.Лувсанжамц: Төсөв үр дүнтэй зарцуулагдаж байгааг хэмжиж чаддаг байх ёстой

Г.Лувсанжамц: Төсөв үр дүнтэй зарцуулагдаж байгааг хэмжиж чаддаг байх ёстой

Үндэсний “Эхлэл брэнд“ХХК дуудлага худалдаагаар 9,3 тэрбум төгрөгөөр худалдаж авсан газрын гэрчилгээгээ гардаж авлаа

Үндэсний “Эхлэл брэнд“ХХК дуудлага худалдаагаар 9,3 тэрбум төгрөгөөр худалдаж авсан газрын гэрчилгээгээ гардаж авлаа

Г.Занданшатарын зам хүнд ч зарчим нь зөв эхэллээ

Г.Занданшатарын зам хүнд ч зарчим нь зөв эхэллээ

 
 
 



​​​​​​​

Эхлэл · Бидний тухай · Редакцийн бодлого · Холбоо барих
​​​​​​​© 2011 - 2023 Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан Шуурхай.мн

​​​​​​​