fbpx “Ченж” системээс салахгүйгээр инфляцийг зогсоох боломжгүй
 
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2022/02/17-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.
Ангилал
Эдийн засаг Нийгэм
Огноо
Унших
4 минут 49 секунд

“Ченж” системээс салахгүйгээр инфляцийг зогсоох боломжгүй

Инфляц хаврын тэнгэр шиг аашилсаар 14.6 хувьд хүрлээ. Инфляцийг өрдөж өдөөхөд жин дараад байгаа бүтээгдэхүүн юу, юу байна вэ гэвэл бидний өдөр тутам хүнсэндээ хэрэглэдэг мах, хүнсний ногоо, гурил түүнчлэн өдөр бүр машиндаа хийдэг шатахуун бусад импортын ус, ундааны бүлгийн барааны тээврийн зардал өссөн нь голлон нөлөөлөөд байна. Үүн дотроо мах дангаараа инфляцийг өдөөхөд 20-30 хувийн нөлөөлөл үзүүлээд байгаа юм. Уг нь бид махаа дотоодоосоо хангадаг, энэ утгаар үнийг тогтвортой барих гэж “Үнэ тогтворжуулах” хөтөлбөрөөр орлуулах гэж үзсэн ч чадахгүй байна. Учир нь махны зах зээлийг ченжийн системээр зохицуулдагаас болоод байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, хариуцдаг яам нь ажлаа хийж чадахгүй байгаатай холбоотойг зах зээлийг ажиглагчид болоод эдийн засагч Г.Батзориг хэлж буй юм. Бүр тодруулбал, махны бэлтгэл, нийлүүлэлтийн өртгийн бүтэц нь таван ченжийн оролцоотой байна. Жижиглэнгээс бөөний цэг хүртэлх бүх дамжлага ченжийн оролцоотой. Хамгийн эмгэнэлтэй нь нөөцийн махыг отож байгаад их хэмжээгээр дарчихдаг. Нэг үгээр хэлбэл, манай махны зах зээл эко систем муу, бараг байхгүй гэж хэлж болно. Гэтэл гадаад зах зээлд хот болгон нь “веб хаус”-тай. Тэндээ махны гарал үүсэл, өртгийн бүтцийг тодорхой байдлаар зохион байгуулж эцсийн хэрэглэгчдэд хүргэдэг эко систем сайтай байх жишээтэй. Гэтэл манайд эсрэгээрээ анхны зах зээл нь Хятадын ченжүүдийн мэдэлд байдгаараа мах хэмээх бүтээгдэхүүний үнэд савлагаа үүсэж “мах магнаг” болох эхтэй. Түүнчлэн үнэн, худал нь мэдэгдэхгүй малын халдварт өвчин нэрмээс болсоор. Ковидын үед орж ирээгүй өвчин хил нээх үеэр зэрэгцэж орж ирсэн нь цаанаа хэн нэгний бизнес үү гэх хардлага төрүүлсээр. Энэ мэт хүчин зүйлээс махны үнэ өсөхөд нөлөөлж улмаар инфляцийг услаад байгаа юм. Тэгэхээр инфляцийг бууруулах суурь асуудал нь инфляцид өндөр жин эзэлж буй махны зах зээлийг цэгцлэх асуудал хөндөгдөж байна.

Бартер хэлбэртэй зах зээл инфляцийг өрдсөөр

Махыг бодвол хүнсний ногооны үнийн савалгаа инфляцид үзүүлэх нөлөөлөл арай доогуур. Гэхдээ хувь хүн, аж ахуйн нэгж хүнсний ногоог их хэмжээгээр дарж, нөөцөлж байгаад хавар гаргаж үнэ хүргэдэг байдал инфляцийг улам өрддөг. Ховордох үеэр нь 3-4 дахин нугалж зардаг үзэгдэл нь зах зээлийн тухайд мөн л эко систем муугийнх. Түүнчлэн зах зээлд үнийн савалгаа үүсгэдэг гол бүтээгдэхүүн гурил. Намар нөөцөлж байгаад Цагаан сарын өмнө үнийн нэмэгдэлтэйгээр гаргаж зах зээлд нийлүүлдэг нь тогтсон систем. Нөгөөтэйгүүр, гурилын зах зээл тэр чигтээ бартер хэлбэртэй. Үр тарианы нийлүүлэлтээс эхлээд гурилын том компаниуд жижиглэнгийн үнэ болон бэлтгэн нийлүүлэгчдээ атгачихсан гэж хэлж болно. Нэг үгээр хэлбэл, монофоль зах зээл үүссэн.

Тэгвэл эдгээр асуудлыг зах зээлийнх нь зөв системээр шийдчихвэл инфляцийн өсөлтийн 40 хувийн нөлөөллийг багасгах боломжтой. Энэ асуудлыг олон жил ярьсаар ирсэн хэдий ч аль ч нам, улс төрийн хүчин Засгийн эрх барих хугацаандаа бүрэн шийдвэрлэх боломжтой ч хийж чадахгүй байна, хүсэхгүй байна. Үр тарианы компаниудын инфляцид үзүүлэх нөлөө гурилын үнэ, тээвэр, шатахууны үнийн өсөлттэй шууд хамааралтай. Инфляцийн өсөлтийн 20 орчим хувийг шатахууны үнийн өсөлт эзэлдэг. Харамсалтай нь дэлхийн зах зээлийн үнээс хамааралтай учраас бид удирдах боломжгүй нь ойлгомжтой.

Ц.Мягмарбаяр

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

Камила Валиева: Уран гулгалтад бүхнээ зориулахын тулд бусад спортоо орхисон
Камила Валиева: Уран гулгалтад бүхнээ зориулахын тулд бусад спортоо орхисон
 
ОУ-ын Таеквондогийн домогт тамирчин Pak Chong Hyon Монголд үнэ төлбөргүй сургалт семинар орлоо
ОУ-ын Таеквондогийн домогт тамирчин Pak Chong Hyon Монголд үнэ төлбөргүй сургалт семинар орлоо
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2022/02/17-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.

Шинэ мэдээ

ОУ-ын Таеквондогийн домогт тамирчин Pak Chong Hyon Монголд үнэ төлбөргүй сургалт семинар орлоо

ОУ-ын Таеквондогийн домогт тамирчин Pak Chong Hyon Монголд үнэ төлбөргүй сургалт семинар орлоо

Г.Тэмүүлэнгийн үзэл санаа МАН дотор илүү их түгээсэй

Г.Тэмүүлэнгийн үзэл санаа МАН дотор илүү их түгээсэй

Эмээлт захад хонь 200.000-300.000 төгрөгийн ханштай байна

Эмээлт захад хонь 200.000-300.000 төгрөгийн ханштай байна

Б.Мөнхсоёл: Зарим улс төрчид энэ Засгийн газрыг Ерөнхийлөгчийн сонгууль хүртэл тэсээсэй гэж хүсч байх шиг байна

Б.Мөнхсоёл: Зарим улс төрчид энэ Засгийн газрыг Ерөнхийлөгчийн сонгууль хүртэл тэсээсэй гэж хүсч байх шиг байна

Г.Лувсанжамц: Төсөв үр дүнтэй зарцуулагдаж байгааг хэмжиж чаддаг байх ёстой

Г.Лувсанжамц: Төсөв үр дүнтэй зарцуулагдаж байгааг хэмжиж чаддаг байх ёстой

Үндэсний “Эхлэл брэнд“ХХК дуудлага худалдаагаар 9,3 тэрбум төгрөгөөр худалдаж авсан газрын гэрчилгээгээ гардаж авлаа

Үндэсний “Эхлэл брэнд“ХХК дуудлага худалдаагаар 9,3 тэрбум төгрөгөөр худалдаж авсан газрын гэрчилгээгээ гардаж авлаа

Г.Занданшатарын зам хүнд ч зарчим нь зөв эхэллээ

Г.Занданшатарын зам хүнд ч зарчим нь зөв эхэллээ

Д.Үүрийнтуяа: Улс орны хөгжлийн бодлого хүндээ суурилсан байх ёстой

Д.Үүрийнтуяа: Улс орны хөгжлийн бодлого хүндээ суурилсан байх ёстой

Улаанбурхан өвчний вакцинд хамрагдаагүй 10 сартайгаас 15 настай хүүхдүүдийг 7 сарын 1-нээс нөхөн дархлаажуулалтад хамруулна

Улаанбурхан өвчний вакцинд хамрагдаагүй 10 сартайгаас 15 настай хүүхдүүдийг 7 сарын 1-нээс нөхөн дархлаажуулалтад хамруулна

Энэ Засгийн газрын эдийн засгийн гол ачааг Эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдинням үүрнэ

Энэ Засгийн газрын эдийн засгийн гол ачааг Эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдинням үүрнэ

Л.Оюун-Эрдэнэ: Ерөнхий сайдтайгаа баг болж ажиллаарай, сүнс чинь засаг дээрээ байх ёстой шүү

Л.Оюун-Эрдэнэ: Ерөнхий сайдтайгаа баг болж ажиллаарай, сүнс чинь засаг дээрээ байх ёстой шүү

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх “Хасын хүлэгүүд” багийнхныг хүлээн авч уулзлаа

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх “Хасын хүлэгүүд” багийнхныг хүлээн авч уулзлаа

Г.Дамдинням сайд Ормузын хоолой болон нефтийн үнийн талаар үндэслэлгүй худал мэдээлэл тараав

Г.Дамдинням сайд Ормузын хоолой болон нефтийн үнийн талаар үндэслэлгүй худал мэдээлэл тараав

Цагдаагийн дэд хурандаа Д.Оюун: Гудамж талбайд дриффт хийсэн жолооч нарт Зөрчлийн тухай хуулиар хариуцлага тооцох тогтолцоог бий болгосон

Цагдаагийн дэд хурандаа Д.Оюун: Гудамж талбайд дриффт хийсэн жолооч нарт Зөрчлийн тухай хуулиар хариуцлага тооцох тогтолцоог бий болгосон

Н.Ганибал: МАН-ын дарга нарын завхралыг АН-ын сайд, Хяналтын менежерүүд шалгаж эхэлсэн нь тэдэнд том цохилт болсон

Н.Ганибал: МАН-ын дарга нарын завхралыг АН-ын сайд, Хяналтын менежерүүд шалгаж эхэлсэн нь тэдэнд том цохилт болсон

Экс сайд Л.Энх-Амгалан Монголын боловсролыг самрахаар шийдэв үү?!

Экс сайд Л.Энх-Амгалан Монголын боловсролыг самрахаар шийдэв үү?!

Улсаа самарсан улс төр удах уу, дуусах уу?

Улсаа самарсан улс төр удах уу, дуусах уу?

Ю.Ариунзаяат: Цахим спортын талаар олон нийтийн сөрөг хандлагыг өөрчлөх цаг болсон

Ю.Ариунзаяат: Цахим спортын талаар олон нийтийн сөрөг хандлагыг өөрчлөх цаг болсон

Хуурамч зар байршуулан иргэдийг залилсан этгээдийг баривчилжээ

Хуурамч зар байршуулан иргэдийг залилсан этгээдийг баривчилжээ

Интерполын шугамаар эрэн сурвалжлагдаж иргэн “А”-г баривчилжээ

Интерполын шугамаар эрэн сурвалжлагдаж иргэн “А”-г баривчилжээ

Л.Оюун-Эрдэнэ оргон зайлчих вий дээ?

Л.Оюун-Эрдэнэ оргон зайлчих вий дээ?

Ах дүүгийн найрамдлын шинэ харилцаагаа эрхэмлэн ажиллая (1)

Ах дүүгийн найрамдлын шинэ харилцаагаа эрхэмлэн ажиллая (1)

Боловсролын сайд П.Наранбаярыг татуулаад оронд нь Л.Энх-Амгалан очих уу?

Боловсролын сайд П.Наранбаярыг татуулаад оронд нь Л.Энх-Амгалан очих уу?

Улаанбаатарт өдөртөө 29 хэм дулаан байна

Улаанбаатарт өдөртөө 29 хэм дулаан байна

Жендэрийн ялгаатай байдлын үзүүлэлтээр Монгол Улс 2025 онд 148 улсаас 65-т эрэмбэлэгдэж 20 байраар урагшиллаа trend

Жендэрийн ялгаатай байдлын үзүүлэлтээр Монгол Улс 2025 онд 148 улсаас 65-т эрэмбэлэгдэж 20 байраар урагшиллаа trend

Улаанбурхан өвчний дэгдэлтийг таслан зогсоох, дархлаажуулалт зохион байгуулах, эмчилгээ, оношилгоонд шаардлагатай таван тэрбум төгрөгийг Засгийн газрын нөөц сангаас гаргана

Улаанбурхан өвчний дэгдэлтийг таслан зогсоох, дархлаажуулалт зохион байгуулах, эмчилгээ, оношилгоонд шаардлагатай таван тэрбум төгрөгийг Засгийн газрын нөөц сангаас гаргана

Монгол Улсын Ерөнхий сайд нар

Монгол Улсын Ерөнхий сайд нар

Урт хугацааны нүүрс тээвэрлэлтийн анхны цуваа хөдөллөө

Урт хугацааны нүүрс тээвэрлэлтийн анхны цуваа хөдөллөө

“Цомхотгол хийхдээ шууд халахгүй, албан тушаалд шилжүүлэх зохицуулалт хийнэ”

“Цомхотгол хийхдээ шууд халахгүй, албан тушаалд шилжүүлэх зохицуулалт хийнэ”

Х.Тэмүүжиний хуулиар УИХ хууль хяналтынхныг “хазаарлах” Тусгай хяналтын хороотой болно

Х.Тэмүүжиний хуулиар УИХ хууль хяналтынхныг “хазаарлах” Тусгай хяналтын хороотой болно

 
 
 



​​​​​​​

Эхлэл · Бидний тухай · Редакцийн бодлого · Холбоо барих
​​​​​​​© 2011 - 2023 Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан Шуурхай.мн

​​​​​​​