fbpx Нэрийн учир /хошин өгүүллэг/
 
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2018/04/06-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.
Ангилал
Эдийн засаг
Огноо
Унших
6 минут 15 секунд

Нэрийн учир /хошин өгүүллэг/

Аливаа монгол хүний нэр нарийн учир шүтэлцээтэй байдаг. Монгол нэрийн гүн ухааны академийн академич, доктор профессор миний бие энэ асуудлыг сүүлийн гучин жил судалж байна. Энэ тухай олон долоон үг эс нуршин монгол нэрийн учир начир, гүн ухааны нарийн ширийнийг дор өгүүлсү.

Саран хэмээн эхэлсэн буюу төгссөн нэр эзнээ сартай шөнөөр хүмүүн заяагаа олсныг илтгэн харуулдаг нийтлэг зүй тогтолтой. Тэргэл саран мишээсэн сэр сэр салхитай шөнөөр Хоргын голын хайлааст тохойд залуухан хос сэм учраад, сэтгэлийн үгээ хэлэлцэн суухуй дор янагийн бүлээн сэрэл нь сэр сэр сэвэлзэж хурын үүлийг хуралдуулснаас Тэргэлсаран гэдэг нэртэй арвайн чинээ бүсгүй үр зүүний үзүүр дээр тогтсон байх жишээтэй.

Сарантуяа гэдэг нэр ихээхэн гүнзгий сэтгэлгээг агуулна. Сартай шөнө байсныг дахин нуршаад яах вэ. Сарантуяа бүсгүй олдож байхуйд өрх бин битүү бүтээгдсэн байсан агаад өрхний сэжүүр үл ялиг хошууран нугаларсан өчүүхэн завсраар саран авхайн цацраг мөнгөн жад мэт нэвт сүлбэхүйд ээж бүсгүйн булбарай цээж нь хөхөлбөр туяан тусгал руу орж гаран оволзон чичирхийлж байжээ. 

Саранцэцэг гэдэг нэрийг сонсоод хүмүүс саран дээр ургасан цэцэг гэж мөчидхөн ойлгох нь бий. Тэгтэл энэ нь саран дээр бус сартай шөнө ягчис ягчсаар зүтгэн тэлмүүлсээр хүмүүний халуун хөлснөөс ургасан хүмүүн цэцэг билээ. 

Саранцогт гэх нэрийн ард учир шалтгааны тайлагдашгүй ээдрээт оньсого нуугдаж байсныг миний бие долоон жилийн шаргуу судалгаагаар илрүүлэн нээсэн амой. Саран дээр цог байх шинжлэх ухааны ямар ч үндэслэл байхгүй. Тэрхүү цогийг сар луу Америкийн одон оронч Армстронг авч очоод мартчихаад ирсэн гэвэл дөнгөж их сургууль дүүргэсэн шинэхэн судлаачийн гэнэхэн дүгнэлт болно. Хэрэг дээрээ сартай шөнө монгол үхрийн сайхан аргалын цогны дэргэд учир ургасан нь олон баримтаар нотлогдож байгаа юм. Саранцогт нэртэй хүний дэргэд очоод анзаарагтун. Аргалын утаа баргилах шиг сэтгэл сэргээсэн монгол үнэр анхилна гайгүй. 

Нар орсон нэр бол бүр адармаатай тайлалтай. Өдрийн нарнаар үүлэн борооны ажил амжуулах цаг завтай, нэг бол ойгүй баян үгүй бол эрхэлсэн ажилгүй эмзэг бүлгийн хүний хүүхэд ийм нэртэй байна. Шөнөжингөө бөөрлөх хүн хайж тэнээд үүрээр арайхийн ганц жижиг хүрэн шилтэй найруулсан юм босгосон хоёр аль хэдийнэ дуниартаж амжаад ид ажилдаа орж байхад нь нар гарчээ. Хоёрын хоёр жаргалыг хослуулан манарсан эр “Наран гарав уу, саран ургав уу” хэмээн будилснаас Нарангарвуу гэх сонсголонтой нэртэй хүү төрснийг академийн эрдэмтэд нотолсон байдаг.

Сүүлийн үед Ану гэх нэр ихэд газар аваад байна. Манайхан Америкийн нэгдсэн улсад төрсөн хүүхэд юм байлгүй гэж боддог. Гэтэл хэрэг дээрээ энэ их нарийн. Нэрийг задлаад үзвэл Аа-нуу гэсэн хоёр хэсэг болно. Аливаа юмыг хүн ухаармагц “Аа!” хэмээн дуу алддаг. Тэгэхлээр “Аа!” хэмээн ухаармагцаа бушуухан “Нуу!” гэж чарлаж байна шүү дээ. Ингээд бодохоор энэ нэрийн цаана их ноцтой үйлдлийг нуусан байгаа юм. Ну-А буюу нууц амраг ч байж мэдэх. Энэ тухай судалгаа үргэлжилж бүх ээдрээний гогцоо хариугүй тайлагдах дээрээ тулаад байгаа. 

Гал, Галт гэх их хачирхалтай, логикгүй нэрийг манайхан мэр сэр гаргаад байна. Галан дотроос хэрхэн яаж хүмүүний үр амьд гарч ирэх вэ? Сарвалзаж ч амжилгүй үнс болтлоо шатчихна шүү дээ. Ийм нэртэй хүн байх шинжлэх ухааны үндэслэл байхгүй бөгөөд магадгүй албин чөтгөр ч юм уу, ид шидтэн байж болно. Тамд л хүнийг гал дээр шарж байдаг тухай тэнд өөрийн биеэр очоод нүдээрээ харж, хар тавхайгаараа мэдрээд ирсэн өтгөс хөгшид маань ярьцгаадаг даа.

Тэмүүлэн гэдэг нэрийн учир шалтгааны холбоог гаргаж ирэхийн тулд олон академич нойр хоолгүй ажилласан юм. Хоёр амраг учраад хаашаа ч юм ихэд яарч тэмүүлсэн бололтой. Энерги хувьсан хадгалагдах хуулийн дагуу тэрхүү яарч адгаснаас үүдсэн тэмүүлэл нь үр хүүхдэдээ сурч боловсрох ихийг мэдэхийн тэмүүлэл болон дамжин хадгалагджээ. Тэмүүлэн нэр нь хэт олширч буй тул сүүлдээ юуны тэмүүлэл дээрээ яваа нь мэдэгдэхгүй болтлоо ээдэрч самуураад байна. Судлаачид Америк, Солонгос гэхчлэн гадаад улс руу тэмүүлэл хүчтэй мэдрэгдэж байгаа тухай их шуугих болжээ.

Үгэн дотор үг, үхэр дотор тугал гэж өвөг дээдэс маань хэлсэн нь бий. Судлаад байх тусам л монгол нэрийн чинадаас дэлхийн чихийг дэлдийлгэсэн их нээлтүүд урган гарсаар байна. Нэрийн учир начир гэдэг бол шавхагдашгүй их эрдэнэсийн сан болой. Энэ их эрдэнэсээс хундаганыхаа хэмжээгээр хүртэх л чухал. 

Цаг агаарын урьдчилсан мэдээ
Цаг агаарын урьдчилсан мэдээ
 
Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна
Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2018/04/06-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.

Шинэ мэдээ

Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна

Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна

Хүчирхийлэгчдийг чангалах хууль санаачлаад яаралтай горимоор хэлэлцүүлчих гишүүн алга уу?

Хүчирхийлэгчдийг чангалах хууль санаачлаад яаралтай горимоор хэлэлцүүлчих гишүүн алга уу?

Л.Оюун-Эрдэнийн орлогыг АТГ-аас “тайлбарлах”-д 18 хоног үлдлээ

Л.Оюун-Эрдэнийн орлогыг АТГ-аас “тайлбарлах”-д 18 хоног үлдлээ

“Г.Дамдинням сайд эрдэс баялгийн салбарыг “эх орончид”-ын шантаажаас салгах нь” гэсэн хүлээлт үүсжээ

“Г.Дамдинням сайд эрдэс баялгийн салбарыг “эх орончид”-ын шантаажаас салгах нь” гэсэн хүлээлт үүсжээ

“Монполимет”-ийн дансыг царцааж, үүсгэн байгуулагч Ц.Гарамжавыг нь эрүүгийн хэрэгт шалгаж байна

“Монполимет”-ийн дансыг царцааж, үүсгэн байгуулагч Ц.Гарамжавыг нь эрүүгийн хэрэгт шалгаж байна

Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Д.Лүндээжанцан: Монголчуудыг монгол хүн өөрөө аварна гэх энэ философи Жанлавцогзол номын гол агуулга

Д.Лүндээжанцан: Монголчуудыг монгол хүн өөрөө аварна гэх энэ философи Жанлавцогзол номын гол агуулга

Д.Батлут: Энэ салбарт чадварлаг хүний нөөц, шинэ технологиуд гээд шинэчлэх шаардлагатай зүйл олон бий

Д.Батлут: Энэ салбарт чадварлаг хүний нөөц, шинэ технологиуд гээд шинэчлэх шаардлагатай зүйл олон бий

Арвантавдугаар Далай ламыг албан ёсоор тодруулна гэдгийг мэдэгдлээ

Арвантавдугаар Далай ламыг албан ёсоор тодруулна гэдгийг мэдэгдлээ

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны, төрийн албан хаагчийн үндсэн зарчим болох ёстой

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны, төрийн албан хаагчийн үндсэн зарчим болох ёстой

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн албан хаагчдад мэндчилгээ дэвшүүллээ

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн албан хаагчдад мэндчилгээ дэвшүүллээ

Үндэсний их баяр наадмын соёл, урлагийн арга хэмжээний нэгдсэн хөтөлбөр

Үндэсний их баяр наадмын соёл, урлагийн арга хэмжээний нэгдсэн хөтөлбөр

Энэ жилийн Үндэсний их баяр наадмын хөтөлбөр

Энэ жилийн Үндэсний их баяр наадмын хөтөлбөр

Орос, Хятадыг үзэн ядах нь Монголын эрх ашигт нийцэхгүй

Орос, Хятадыг үзэн ядах нь Монголын эрх ашигт нийцэхгүй

Том төслүүдээ бид зогсоогоод байна уу, тэд зугтаад байгаа юу?

Том төслүүдээ бид зогсоогоод байна уу, тэд зугтаад байгаа юу?

“Ганц очноос ноцсон аюул”

“Ганц очноос ноцсон аюул”

X Богд яагаад Даншиг наадамд морилсонгүй вэ?

X Богд яагаад Даншиг наадамд морилсонгүй вэ?

Эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдиннямын эхний мессэж ба “эртний” байр суурь

Эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдиннямын эхний мессэж ба “эртний” байр суурь

Н.Алгаа: “Алт-3” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд бэлтгэгдсэн нөөц нь хэр вэ гэдэг асуудал тулгарна

Н.Алгаа: “Алт-3” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд бэлтгэгдсэн нөөц нь хэр вэ гэдэг асуудал тулгарна

Харзтайд сорилгод барилдсан говийн бөхчүүдээс Т.Төгсдөлгөөн, Н.Амгаланбаатар, Э.Мөнхбаатар, Б.Бадрал нарын аймгийн арслангууд өнгөтэй байна

Харзтайд сорилгод барилдсан говийн бөхчүүдээс Т.Төгсдөлгөөн, Н.Амгаланбаатар, Э.Мөнхбаатар, Б.Бадрал нарын аймгийн арслангууд өнгөтэй байна

Баабар бол Монголын түүхэнд үзэгдэл болсон шилдэг нийтлэлч

Баабар бол Монголын түүхэнд үзэгдэл болсон шилдэг нийтлэлч

“Оюу толгой” төсөл нууцад орох уу?!

“Оюу толгой” төсөл нууцад орох уу?!

Г.Занданшатар Ерөнхий сайд учраас засаг нь “зодоон”-оос хол байж чадна

Г.Занданшатар Ерөнхий сайд учраас засаг нь “зодоон”-оос хол байж чадна

ОУ-ын Таеквондогийн домогт тамирчин Pak Chong Hyon Монголд үнэ төлбөргүй сургалт семинар орлоо

ОУ-ын Таеквондогийн домогт тамирчин Pak Chong Hyon Монголд үнэ төлбөргүй сургалт семинар орлоо

Г.Тэмүүлэнгийн үзэл санаа МАН дотор илүү их түгээсэй

Г.Тэмүүлэнгийн үзэл санаа МАН дотор илүү их түгээсэй

Эмээлт захад хонь 200.000-300.000 төгрөгийн ханштай байна

Эмээлт захад хонь 200.000-300.000 төгрөгийн ханштай байна

Б.Мөнхсоёл: Зарим улс төрчид энэ Засгийн газрыг Ерөнхийлөгчийн сонгууль хүртэл тэсээсэй гэж хүсч байх шиг байна

Б.Мөнхсоёл: Зарим улс төрчид энэ Засгийн газрыг Ерөнхийлөгчийн сонгууль хүртэл тэсээсэй гэж хүсч байх шиг байна

Г.Лувсанжамц: Төсөв үр дүнтэй зарцуулагдаж байгааг хэмжиж чаддаг байх ёстой

Г.Лувсанжамц: Төсөв үр дүнтэй зарцуулагдаж байгааг хэмжиж чаддаг байх ёстой

Үндэсний “Эхлэл брэнд“ХХК дуудлага худалдаагаар 9,3 тэрбум төгрөгөөр худалдаж авсан газрын гэрчилгээгээ гардаж авлаа

Үндэсний “Эхлэл брэнд“ХХК дуудлага худалдаагаар 9,3 тэрбум төгрөгөөр худалдаж авсан газрын гэрчилгээгээ гардаж авлаа

Г.Занданшатарын зам хүнд ч зарчим нь зөв эхэллээ

Г.Занданшатарын зам хүнд ч зарчим нь зөв эхэллээ

 
 
 



​​​​​​​

Эхлэл · Бидний тухай · Редакцийн бодлого · Холбоо барих
​​​​​​​© 2011 - 2023 Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан Шуурхай.мн

​​​​​​​