2022 оны зун урьд өмнө хэзээ ч байгаагүй халуун болж, давалгаа нь дэлхийг бүхэлд нь хамарсан. Хэт их температурын улмаас өргөн уудам газар нутаг ширгэж, үйлдвэрүүдийг хааж, нутгийн иргэд гүехэн гол мөрөнд орогнохоос өөр аргагүйд хүрчээ. Ирээдүйд тус улс улам халуун болж, зун удаан үргэлжлэх болно. Lenta.ru галерейд зуныг Хятадууд хэрхэн даван туулсан талаар харуулая.

Чунцин хотыхон голын эрэг дээр

Хятадад хэвийн бус цаг агаар 70 гаруй хоног үргэлжилсэн. Халуун маш хүчтэй байсан тул 1961 оны дээд амжилтыг эвджээ. Тус улсын баруун өмнөд хэсэгт орших Сычуань муж өндөр температурт хамгийн их хохирол амссан бөгөөд тэнд агаар Цельсийн 43 хэм хүртэл халсан байна. Чунцин хотод термометр 45 хэм хүртэл өссөн байна. Урин дулааны улмаас газар тариалангийн талбайг эрсдэлд оруулж, ой хээрийн түймэр гарчээ. Олон хотод цахилгаан тасарсан- Чэнду хотын зарим дүүрэгт оршин суугчид өдөрт 10 цаг цахилгаангүй байв.

Цаг агаарын таагүй байдал эдийн засаг, ялангуяа хөдөө аж ахуйд хүндээр туссан. Хятад улс бусад орнуудад импортолдог цагаан будааны тариалалтад аюул заналхийлж байна. Эхний ургацыг хэвийн нөхцөлд хурааж авсан боловч хоёр дахь нь температурын зөрүүтэй үед ургаж эхэлсэн, энэ үе шатанд ургамал өөрчлөлтөд онцгой мэдрэмтгий байдаг. Дулааны улмаас газрын самрын ургац бараг алга болжээ. Үүний зэрэгцээ тус улс дэлхийн самар үйлдвэрлэлийн гуравны нэгийг бүрдүүлдэг. Шандун мужийн нэгэн самрын худалдагч "Өмнөх жилүүдэд би ийм зүйлийг хэзээ ч мэдэрч байгаагүй" гэж нөхцөл байдлыг тайлбарлав.

Чунцин хотын фермийн ойролцоох ширгэсэн усан сан

Хятадын эрх баригчид үр тариагаа хамгаалахын тулд химийн бороо бий болгохоор шийдсэн- тэд тариалангийн дээрх орон зайг үүлээр дүүргэж, чийгийг хадгалж, ууршилтаас сэргийлдэг тусгай уусмал цацахыг хүссэн. Гэсэн хэдий ч Хөдөө аж ахуйн яам ийм технологийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөөгүй байна. CNN агентлагийн мэдээлснээр үүлэнд мөнгөн иодид илгээх бөгөөд энэ нь чийгийн хэмжээг нэмэгдүүлж, бороо ороход хүргэнэ. Уг процедурыг үүлэн тариалалт гэж нэрлэдэг. Дэлхий дээрх хамгийн том ийм хөтөлбөрийг Хятад улс хэрэгжүүлдэг.

Хөх мөрний зүүн цутгалын хуурай ор болох Жялингзян

Хятадын эдийн засаг эрчим хүч их шаарддаг үйлдвэрүүдэд нөлөөлж, цаг агаарын эрс тэс уур амьсгал бусад бүс нутаг, нийлүүлэлтийн сүлжээнд нөлөөлнө гэсэн домино эффектийг таамаглаж эхлэв. Нөхцөл байдал цахилгаан эрчим хүч үйлдвэрлэхэд нөлөөлж байна. Үүний цаана үйлдвэрлэл буурч эхлэв. “Ган, химийн үйлдвэр, бордооны үйлдвэрлэл удааширч байгааг бид аль хэдийн анзаарсан. Барилга, хөдөө аж ахуй, ерөнхийдөө үйлдвэрлэлийн салбарт эдгээр нь маш чухал зүйл юм” гэж Hang Seng Bank China-ийн эдийн засагч Дэн Ван хэлэв.

Чунцин хотын Хөх мөрний гүехэн усанд хүмүүс усанд орж байна

Халуун нь Хятадад гол мөрөнг ширгэхэд хүргэж байна. Тус улсын эдийн засгийн гол усан зам болох Хөх мөрөн дээд хэмжээнд хүртэл гүехэн болж, олон арван цутгал ширгэжээ. Ялангуяа 400 гаруй сая хятадыг ундны усаар хангадаг учраас эдийн засаг төдийгүй хүн амд чухал ач холбогдолтой. Үүний улмаас эрх баригчид 980 сая шоо метр усыг усан сангаас авч голыг дүүргэхээс өөр аргагүйд хүрчээ. Голын нэгэн хэсгээс эртний Буддын шашны гурван баримал гарч иржээ. Тэдний нэг нь завилж суусан лам байв. Эрдэмтэд хөшөөний насыг бараг 600 жил гэж тооцоолжээ.

Чунцин хотын гүүрний баганын ойролцоо хүмүүс Хөх мөрөнд сэлж байна

Цаг агаарын хэвийн бус байдал улс орныг сүйрүүлж байна. Ган гачигт дор хаяж 2.46 сая хүн амд нэрвэгдэж, Сычуань, Хэбэй, Хунань, Жянши, Аньхуй, Чунчигийн 2.2 сая га газар тариалангийн талбай өртжээ. Зарим газарт ундны усны хомсдолд орж, ачааны машинаар авчирч эхлэв. Эдийн засгийн хохирлын хувьд зөвхөн долдугаар сард тус улс хоёр тэрбум 730 сая юанийн алдагдал хүлээсэн байна.

Аюулгүй байдлын ажилтнууд Хөх мөрний зүүн цутгал, ширгэсэн Цялицян голын бүсэд зогсож байна

Хэдэн долоо хоног үргэлжилсэн хэвийн бус халуун цаг агаарын дараа олон арван хотод термометрийн хэм 40 хэмээс дээш өсөхөд Хятадын эрх баригчид 2022 онд анх удаа тус улсад онц байдал зарлаж, аюулын “шар” түвшинг тогтоосон. Сычуань мужид хүн амд хүрэлцэхгүй байсан цахилгааны хэрэглээг багасгахын тулд тэд зургаан өдрийн турш бүх үйлдвэрээ хаахаар шийджээ. Халуунаас болж ой хээрийн түймэр гарч, үүний улмаас тус улсын баруун өмнөд хэсэгт 1.5 мянга гаруй иргэнийг нүүлгэн шилжүүлэв.

Хүмүүс Хөх мөрний зүүн цутгалын ширэгсэн эрэг дагуу алхаж байна

Есдүгээр сард Хятадын баруун өмнөд хэсэгт болсон ган гачиг үерийн аюулаар солигдож, 100 мянга гаруй хүнийг нүүлгэн шилжүүлжээ. Температурын гэнэтийн хэлбэлзэл эрчим хүчний салбарт ноцтой дарамт учруулсан. Мэргэжилтнүүдийн үзэж байгаагаар цаг агаарын хэвийн бус байдлын үед эрх баригчид сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийн найдваргүй байдлын талаар бодож, улмаар манай гарагт хор хөнөөлтэй чулуужсан түлшийг ашиглахыг дэмжих санаа олсон байна. Хятад ган гачигийн үед эрчим хүч үйлдвэрлэх хэрэглээ нэмэгдэж, долдугаар сард нүүрсний хэмжээ зургаан хувиар өссөн байна.

2021 онд Greenpeace-ийн мэргэжилтнүүд Хятадын том хотууд уур амьсгалын өөрчлөлтөд ноцтой өртөнө гэдгийг анхааруулж байсан. Тус байгууллагын мэдээлснээр 2100 он гэхэд тус улсын зарим томоохон хотуудад дулааралт Цельсийн 2.6 хэмд хүрч болзошгүй ба үүний үр дүнд эдгээр бүс нутагт зун нэг сар орчим үргэлжилнэ. Хамгийн эрсдэлтэй газрууд нь Бээжин, Шанхай болон Гуанжоу, Шэньжэнь хотуудын хоорондох бүс нутаг байсан. 2040 онд дэлхийн утаа дээд цэгтээ хүрвэл агаарын температур хамгийн ихээр Бээжинд өснө гэж мэргэжилтнүүд таамаглаж байна. Хятад улс мөн үер зэрэг бусад байгалийн гамшигтай тулгарах болно.

З.БАТЦЭЦЭГ

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин