С.Зоригийн амийг хороосон хэргээр ял эдэлж буй Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарыг эрүүдэн шүүсэн гэгдэж, Төв аймаг дахь шүүх дээр найман нөхрийн хамт очоод байгаа ТЕГ-ын дарга асан Б.Хурцын өмгөөлөгч О.Санчирбал саяхан УИХ-ын гишүүн Р.Болдтой холбоотой баримтуудыг дэлгэсэн нь олны анхаарлыг ихээхэн татаж байна. Тэдгээр баримтын нэг нь 2017 оны 6 дугаар сарын 12-ны өдөр Солонгос хэл дээр бичигдсэн БНАСАУ-ын Төв прокурорын газрын албан бичиг, Монгол хэл дээр хийгдсэн орчуулгын хамт байгаа ажээ. Харин нөгөөдөх нь Авлигатай тэмцэх газрын дарга асан Х.Энхжаргалын гарын үсэг бүхий 2018 оны 6 дугаар 8-ны өдрийн “Мэдээлэл хүргүүлэх тухай” гэсэн бичиг юм байна. Эдгээрээс харахад төр, засгийн өндөр алба хашиж байгаа хүмүүстэй холбогдох цэргийн зэвсэг техникийг гадаад улс оронд хууль бусаар худалдаалах, мөнгө угаах зэрэг ноцтой хэргүүдийг шалгаж шийдэх ёстой газрууд нь маш хайхрамжгүй, бүр санаатай гэмээр дарж үлдээгээд, шалгалтын явцаж олж авсан зарим баримтуудаа сүүлд нь шантаажийн хэрэгсэл маягаар ашиглаж ирсэн юм биш биз гэсэн хардлага төрүүлж байна.
Иргэд бид хардах эрхтэй. Тэгээд ч Х.Энхжаргал уг албан бичигтээ тун сэжиг бүхий нэг зүйлийг хөнджээ. Юув гэвэл, тэрээр “Монгол улсын Авлигатай тэмцэх газрын даргад Тагнуулын Ерөнхий Газрын даргаар ажиллаж байсан Б.Хурц та 2017 оны 6 дугаар сарын 23-ны өдөр 2017 оны 6 дугаар сарын 12-ны өдрийн огноотой Солонгос хэл дээр бичигдсэн А4 хэмжээтэй 1 хуудас улаан хүрээтэй бичгийг тодорхой нэр хаяггүй, дугтуйгүйгээр өгсөн...” гэжээ. Үүнийг нь бичиг үсэг тайлагдсан хэн ч гэсэн уншиж үзээд тэрхүү Хойд Солонгосоос ирүүлсэн бичгийг өөрийн шугамаар хүлээж авсан тагнуулч Б.Хурц нь Авлигатай тэмцэх газарт хүргүүлсэн юм байна гэдгийг төвөггүй ойлгоно. Тэгэхдээ Б.Хурц тухайн үед хэн нэгнээс айж болгоомжилсон уу, эсвэл зориуд өөр ямар нэгэн санаа зорилготойгоор тодорхой нэр хаяг тавилгүй, дугтуйнд хийлгүй, зүгээр л ил задгайгаар өнөөх бичгийг нь АТГ-т өгсөн болж таараад байна. Уг нь АТГ-т иргэд, байгууллагуудаас албан ёсны хаяг, нэр усгүй ямар ч бичиг хүлээж авдаггүй юм билээ.
Тэгвэл нэр хаяггүй өгсөн гээд байгаа тэр бичгийг нь АТГ-ынхан мэргэжлийн орчуулагчаар эх хэл дээрээ хөрвүүлэхэд дараах бас нэг ноцтой асуудал хөндөгдсөн байна. Тодруулбал, онгоцны сэлбэг нийлүүлэх явцад Хойд Солонгосын талд манайхаас авах 1.5 сая ам.долларын авлага үүссэн байжээ. Тэгээд энэ асуудлыг Хойд Солонгосын Төв прокурорын газраас шалгахад Батлан хамгаалахын сайд асан, одоогийн УИХ-ын гишүүн Л.Болдтой холбоотой 300 000 ам.долларын залилангийн хэрэг сөхөгдөөд гараад ирсэн юм байна. Гэхдээ энд хамгийн хачирхалтай нь БНАСАУ-ын Төв проурорын газраас ирүүлсэн тэрхүү бичиг нь БНАСАУ-аас Монгол улсад суугаа Элчин сайдын яамаар дамжиж ирээгүй юм уу гэмээр байгаа аж. Энэ талаар Х.Энхжаргал нь “...Консул Чой-той Авлигатай тэмцэх газрын гадаад харилцааны асуудал хариуцсан ажилтан Х.Билгүүнээр уламжлан утсаар холбогдож, ирүүлсэн мэдэгдэлийн талаар тодруулахад ямар нэгэн мэдээлэлгүй байв” гэсэн байна. Бас л эргэлзээтэй зүйл. Яагаад гэвэл, тийм ноцтой хэргийг сөхөж ирүүлсэн бичгийг гадаад харилцааны нэг ажилтан нь зүгээр л утсаар асуугаад, цаадах нь учрыг ойлгохгүй мунгиад ч юм уу, эсвэл дипломат ёс горимгүй ийм үйлдлийг нь сэжиглээд тоймтой хариу өгөөгүй юм шиг байна. Авлигатай тэмцэх газрын удирдлагууд арай ч ингэж балайрч болохгүй л дээ. Яагаад консултай нь албан ёсны бичгээр харилцсангүй вэ.
Л.Болдын хувьд одоо болохоор өөрийгөө Хойд Солонгост цэргийн байлдааны онгоц болон байлдааны онгоцны мотор хууль бусаар худалдах арилжаа наймаанд огт оролцоогүй, харин ийм гэмт хэргийг илрүүлж, таслан зогсоох арга хэмжээ авсан гээд байгаа. Тэрээр саяхан “Худлаа хэлсэн, хулгай хийсэн ганц баримтыг минь олоод ир. Тэгвэл би шууд огцорлоо” хэмээн мэдэгдсэн. Ер нь мань хүн сүүлийн үед их л сандарч байх шиг байна. Хэдэн жилийн өмнө Зэвсэгт хүчний Агаарын довтолгооноос хамгаалах цэргийн командлагчаар ажиллаж байсан бригадын генерал Т.Дашдэлэг Хойд Солонгост байлдааны нисэх онгоцны моторуудыг хууль бусаар нийлүүлсэн хэргээр ял эдэлсэн юм. Мөн түүнтэй хамт Ж.Бямбаноров, М.Сэргэлэнбаатар нар шийтгүүлснийг зарим нь мартаагүй байгаа байх. Т.Дашдэлэг нарыг анх сэжиглэгдэн шалгагдаж эхлэх үед Л.Болд нь Батлан хамгаалахын сайдаар ажиллаж байлаа. Хожим нь генерал Т.Дашдэлэг шоронгоос гарч ирснийхээ дараа “Би бол үндсэндээ хилсээр шийтгэгдсэн хүн. Энэ хэргийн жинхэнэ учрыг олж, хэргээ цагаатгах өдөр ирнэ гэж найдаж байна” хэмээн ярьж байв. Эдгээрээс анзаарахад манай хууль хяналтынхан, ялангуяа тагнуул, авлигатай тэмцэхийнхэн Л.Болдын байлдааны онгоцтой холбоотой хэргийг дараад өнгөрсөн юм биш үү. Саяхан манай улсыг Олон улсын санхүүгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх байгууллагаас саарал жагсаалтанд оруулах үеэр Хууль зүйн сайд асан Х.Тэмүүжин “Байлдааны онгоц, зэвсгийн наймааны асуудал саарал жагсаалтанд нөлөөлсөн” гэх утгатай зүйл ярьсан байна лээ. Магадгүй л юм. Гэхдээ хэрэг хуучирдаггүй гэдэг дээ.
О.Баяр
Шуурхай.мн