fbpx Г.Амартүвшин: 1072 хувьцааг эзэмшиж байгаа хоёр сая иргэнд 1-2 сая төгрөгийн ногдол ашиг тараах боломжгүй
 
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2023/02/08-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.
Ангилал
Улс төр Манай 76 Редакцийн сонголт
Огноо
Унших
10 минут 26 секунд

Г.Амартүвшин: 1072 хувьцааг эзэмшиж байгаа хоёр сая иргэнд 1-2 сая төгрөгийн ногдол ашиг тараах боломжгүй

УИХ-ын гишүүн Г.Амартүвшинтэй ярилцлаа.

-Өнгөрөгч намрын чуулганы үр дүнг хэрхэн дүгнэж байна гэдгээс ярилцлагаа эхэлье?

-Олон хуулийн төслийг хэлэлцлээ. Үүнээс хамгийн чухал нь 2023 оны төсвийг аль болох алдагдал багатай батлах зорилготой ажилласан. 2022 оны эдийн засгийн нөхцөл байдал амаргүй, хүндхэн байлаа. Оны төгсгөлд экспортын гол бүтээгдэхүүнүүд эдийн засаг нийтдээ өссөн дүнтэй гарсан. Валютын нөөц ч хомсдолтой байсан бол 3.5 тэрбум ам.доллар болж өссөн. Энэ нь төгрөгийн ханшны уналтыг тодорхой хэмжээгээр тогтворжуулсан гэж харж байгаа. Хүүхдийн мөнгийг олгохтой холбоотой асуудал нэлээн маргаан дагуулсан. Хүүхдийн мөнгө бол халамж. Тиймээс ярилцаад 91 хувьд нь олгоё гэж тогтсон. Үүнээс гадна намрын чуулганаар Зөвшөөрлийн тухай хуулийг баталсан. Энэхүү хууль нь бизнес орчныг сайжруулсан хуулийн төсөл болсон. 1400 гаруй зөвшөөрлийн жагсаалттай нэг бүрчлэн танилцаж 385 болгож бууруулсан. Түүнчлэн зөвшөөрөл олгох процессыг маш ойлгомжтой болгосон. Аль болох цахимжуулж хүнд суртлыг багасгаж, авлига хээл хахууль нэхэж шаарддаг байсныг эрс бууруулсан гэж бодож байна.

Зөвшөөрлийг хуульд заасан хугацаанд олгоогүй бол олгосноор тооцно гэсэн гол зохицуулалт шинэ хуульд орсон. Гэх мэтээр чухал заалтууд орсон. Одоо хуулийн хэрэгжилт чухал байна. Үүнд хяналт тавьж ажиллах хэрэгтэй.

-Та тойргийн иргэдтэйгээ уулзалтууд зохион байгуулж байгаа харагдсан. Иргэд ер нь ямар асуудлуудыг тавьж байна. Үндсэн хуулийг өөрчлөх асуудалд ямар хандлагатай байна вэ?

-Нэн тэргүүнд үнийн өсөлт иргэдийн худалдан авах чадварт сөргөөр нөлөөлж байгааг хэлж байна. Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах эсэх асуудлыг иргэд төдийлөн ярихгүй байна. Ярихдаа өөрчлөх нь зөв гэсэн ерөнхий чиг хандлага байна. Юуг өөрчлөх вэ гэдэг тодорхой тайлбарыг иргэдэд өгч байна. Миний зүгээс Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж УИХ-ын гишүүдийн тоог нэмэх, сонгуулийн тогтолцоог өөрчлөх нь зөв гэж бодож байна.

-Иргэд үнийн өсөлт дарамт болж байгааг хэлж байна гэлээ. Ер нь ам.долларын ханшийг буулгахаа байг гэхэд яаж тогтвортой барих вэ?

-Хоёр л арга бий. Нэгдүгээрт, валютын нөөцөө нэмэгдүүлэх. Энэ нь шууд экспорттой холбоотой. Өөрөөр хэлбэл, манай улсын эдийн засаг өсч экспортын хэмжээ нэмэгдэх тусам валютын нөөц нэмэгдэнэ. Тэр хэмжээгээр төгрөгийн ханшны сулрал саарна шүү дээ. Хоёрдугаарт, жилээс жилд цагаан сарын өмнө төгрөгийн ханш унадаг. Өөрөөр хэлбэл, урд хөршийн болон бусад орны импорт өсөхтэй холбоотойгоор гадаад валютын эрэлт нэмэгддэг. Мөн хаврын улирал эхэлж барилгын салбарын үйл ажиллагаа эхэлдэгтэй холбоотойгоор тухайн салбарын материалын татан авалт их хэмжээгээр явагддаг. Тиймээс ам.долларын болон бусад валютын эрэлт өндөр байгаа. Тэр нь тодорхой хэмжээгээр ханшинд сөргөөр нөлөөлж байна.

-Иргэдийн амьжиргаа сул байгаа энэ үед 1072 хувьцааны ногдол ашиг тараах асуудалд та ямар байр суурьтай байна вэ. 1-2 сая төгрөгийн ногдол ашиг тараах бололцоо байна гэж байгаа шүү дээ?

-Миний харж байгаагаар "Эрдэнэс Таван толгой" 1072 хувьцааг эзэмшиж байгаа хоёр сая иргэнд 1-2 сая төгрөгийн ногдол ашиг тараах боломжгүй. Жишээ нь, нэг сая иргэнд 2 сая төгрөгийн ногдол ашиг тараана гэж тооцвол хоёр их наяд төгрөг болно. Ийм мөнгө "Эрдэнэс Таван толгой"-д байхгүй. Ер нь эдийн засагч, санхүүгийн мэргэжлийн хүний хувьд хэлэхэд ийм хэмжээний мөнгө "Эрдэнэс Таван толгой"-д байсан бол нэмүү өртөг шингээсэн үйл ажиллагаандаа хуваарилвал илүү оновчтой хөрөнгө оруулалт болно. Учир нь ингэж санхүүжүүлснээр ирээдүйд хувьцааны үнэ нь өснө. Энэ нь илүү чухал. Хоёрдугаарт, их хэмжээний ногдол ашиг олгоход хүрвэл тэр мөнгө шууд хэрэглээнд орно гэсэн хүлээлт байна. Хэрэглээнд орно гэдэг нь импортын бараа, валютын эрэлт өснө. Ингээд төгрөгийн ханшны сулрал явагдана гэж харж байна.

-Намрын чуулганаар Хөрөнгө оруулалтын банкны тухай хуулийг баталсан. Энэхүү хуулийн ач холбогдлыг та яриад өгөхгүй юу. Дотоодын арилжааны банкуудаа хавчсан хууль баталлаа хэмээн шүүмжлэх хэсэг ч байсан?

-2016 оноос хойш гацчихсан байсан Хөрөнгө оруулалтын банкны тухай хуулийг эцэслэн баталсан нь том дэвшил. Дэд бүтцийн томоохон төслүүд болон аж ахуйн нэгжийн зээлүүдийг санхүүжүүлэх шинэ боломж гарна гэж харж байна. Өөрөөр хэлбэл, манай улсад гадны банк үйл ажиллагаагаа эхлүүлж том зээлийг гаргах боломж бүрдэж байна. Хуулийг иргэдэд зөв ойлголт өгөх нь чухал. Энэ хуулийн дагуу байгуулагдах гадны банк нь иргэдэд үйлчлэхгүй. Зөвхөн аж ахуйн нэгж том төслүүдийг санхүүжүүлнэ.

Гадны банкийг орж ирэхийг дэмжиж байгаа нь өрсөлдөөн нэмэгдэх тусам зээлийн хүү буурна. Өөрөөр хэлбэл, том аж ахуйн нэгжүүд болон төслүүдэд олгож байгаа зээлүүд дээр нэмж шинэ том эх үүсвэр орж ирэх тусмаа манай эдийн засагт сайн. Аливаа бүтээгдэхүүн үйлчилгээний нийлүүлэлт ховор байх тусам үнэ өндөр байдаг шүү дээ. Үүнтэй адил манайд гадны хөрөнгө оруулалтын эх үүсвэр хомсдолтой байгаа учир өртөг нь буюу хүү нь өндөр байгаа юм. Тиймээс гадны хөрөнгө оруулалт болон гадаад банкуудыг Монголд үйл ажиллагаа явуулах хууль зүйн орчныг нь дэмжиж сайжруулах шаардлагатай гэж харсан.

-Хөгжлийн банкнаас санхүүжүүлсэн төсөл хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг судалж дүгнэх сонсгол үргэлжилж байна. Та тодорхой хугацаанд тус банкны захирлаар ажилласан. Тиймээс ч зарим зээлтэй нэр холбогддог. Та захирал байхдаа яагаад эрсдэлтэй зээлүүдэд санхүүжилт олгосон юм бэ?

-Надтай холбож яриад байдаг зүйл бол гүтгэлэг. Нэгдүгээрт, намайг өөрөө зээл авсан мэт гүтгэдэг. Хоёрдугаарт, надтай ямар ч хамааралгүй зээлийг холбоотой мэтээр бичдэг. Гуравдугаарт, ямар нэгэн шалгуур хангаагүй, хөнгөлөлттэй нөхцөлтэй арилжааны зээл огт байхгүй. Хангалттай барьцаа хөрөнгөтэй зээл байсан. Тэгээд ч тэр зээл нь төлөгдчихсөн. Өөрөөр хэлбэл, 33 тэрбум төгрөг нь бүрэн төлөгдөөд дээр нь 10 тэрбумын хүү төлсөн. Энэ бол Хөгжлийн банканд ашигтай чанартай зээл байсан.

Эрсдэлгүй зээл гэж байхгүй шүү дээ. Бэлэн мөнгө барьцаалсан зээл л эрсдэлгүй зээл гэж тооцогдоно. Бусад бүх зээл эрсдэлтэй. Арилжааны хувийн ч байна уу төрийн өмчит банк ч байна уу аливаа банкны гол зорилго нь ашигтай ажиллах. Яаж ашигтай ажилладаг вэ гэхээр тухайн зээлийн өргөдлийг харж байгаад бүх зээлийн эрсдэлийг дүгнэдэг. "Энэ эрсдэлийг хүлээн зөвшөөрч болно. Энэ эрсдэл нь өндөр байна, гэхдээ энэ эрсдэлийг ийм барьцаа хөрөнгө, ийм шалтгаанаар бууруулж байж хүлээн зөвшөөрч болох юм байна" гэдэг шийдвэр гаргадаг. 2019 онд би захирал байхдаа зээлээ судалсан. Тухайн үед зургаахан сарын дараа буюу 2020 оны эхээр ковид гарна гэж хэн ч мэдээгүй. Ковидоос болоод дэлхий даяар хөл хорионд орсон. Монголын хил тэр чигээрээ хаагдсан. Бүх экспорт, импорт зогссон. Энэ эрсдэлийг таах боломжгүй. энэ бол 100 жилд нэг удаа тохиодог эрсдэл. Гэхдээ энэ эрсдэлийн үйл явдал тохиолдсон ч гэсэн хувийн хэвшлийн компаниуд ямар нэгэн байдлаар зээлээ эргэн төлж байгаа юу. Мэдээж бүх зээл эрсдэлтэй. Хамгийн гол нь хүлээн зөвшөөрөгдөх эрсдэл мөн эсэх нь чухал. Намайг захирал болохоос өмнө гарах ёсгүй байсан зээлүүд байсан. Барьцаа хөрөнгө байхгүй, эсвэл улсын төсвөөр санхүүжүүлэх ёстой төслүүд, эсвэл ханшны эрсдэлд оруулах төсөл байсан. Ийм зээлүүд гарах ёсгүй байсан. Хөгжлийн банкны асуудал дээр муу хэлэгдээд байгаа хувийн хэвшлүүд нь үндсэндээ бүх зээлээ төлөөд дуусч байна. Одоо үлдчихээд байгаа зээл нь 2011, 2012 онд олгосон "Эрэл", "Бэрэн", "Хөтөл" болон төрийн өмчит компаниудын зээл. Эдгээрийг яагаад ярихгүй байгаа юм бэ. Яагаад хувийн хэвшлээ харлуулах ажил яваад байгаа юм. Банк зээл гаргаад хүүгээсээ орлого олоод түүгээрээ зардлаа санхүүжүүлж ашигтай ажиллах зорилготой байгууллага шүү дээ.

Р.ХИШИГЖАРГАЛ

Эх сурвалж: Өдрийн сонин

Нотлох баримтыг шинжлэн судлах хоёр дахь шатны өнөөдрийн сонсголд 39 гэрч дууджээ
Нотлох баримтыг шинжлэн судлах хоёр дахь шатны өнөөдрийн сонсголд 39 гэрч дууджээ
 
Дэлхийн хамгийн өндрөөс гоол хийсэн тохиолдол 🏀
Дэлхийн хамгийн өндрөөс гоол хийсэн тохиолдол 🏀
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2023/02/08-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.

Шинэ мэдээ

Америкийн эрдэмтэд “шинэ өнгө“ нээжээ

Америкийн эрдэмтэд “шинэ өнгө“ нээжээ

Бүлгийн хурлын үеэр УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийг “Аятайхан байгаарай, Женко та хоёр хэтрээд байгаа шүү“ гэж шүүмжилжээ

Бүлгийн хурлын үеэр УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийг “Аятайхан байгаарай, Женко та хоёр хэтрээд байгаа шүү“ гэж шүүмжилжээ

Х.Нямбаатар: ТЭЦ-5 дулааны цахилгаан станцын олон улсын нээлттэй тендерийг зарлах бэлтгэл ажлыг хангаад байна

Х.Нямбаатар: ТЭЦ-5 дулааны цахилгаан станцын олон улсын нээлттэй тендерийг зарлах бэлтгэл ажлыг хангаад байна

Видёо: ХУУЛЬ ЗӨРЧИН СОНГОГДСОН ХУУЛЬ ТОГТООГЧ

Видёо: ХУУЛЬ ЗӨРЧИН СОНГОГДСОН ХУУЛЬ ТОГТООГЧ

Зам тээврийн ноцтой ослын улмаас иргэд амь насаа алдлаа

Зам тээврийн ноцтой ослын улмаас иргэд амь насаа алдлаа

Дэлхийн хамгийн өндрөөс гоол хийсэн тохиолдол 🏀

Дэлхийн хамгийн өндрөөс гоол хийсэн тохиолдол 🏀

Украин: Орост тамын шөнө тасрахаа байлаа

Украин: Орост тамын шөнө тасрахаа байлаа

Ө.Шижир: Баялгийн хуулийг хэрэгжүүлэхдээ 55 ордыг багцаар нь авч үзэх ёстой

Ө.Шижир: Баялгийн хуулийг хэрэгжүүлэхдээ 55 ордыг багцаар нь авч үзэх ёстой

Ерөнхийлөгчийн хоёр хэлэлцээг УИХ яагаад хойшлуулаад байгаа вэ?!

Ерөнхийлөгчийн хоёр хэлэлцээг УИХ яагаад хойшлуулаад байгаа вэ?!

Мэдлээ, гүйцэтгэе хийгээд Хурц бид хоёр

Мэдлээ, гүйцэтгэе хийгээд Хурц бид хоёр

ЯЛЛАГДАГЧ ЭХНЭРЭЭ ХӨНӨӨЧИХӨӨД, ГАР УТАСНЫХ НЬ ДУУДЛАГА ЗУРВАСТ ӨМНӨӨС НЬ ХАРИУЛДАГ БАЙЖЭЭ

ЯЛЛАГДАГЧ ЭХНЭРЭЭ ХӨНӨӨЧИХӨӨД, ГАР УТАСНЫХ НЬ ДУУДЛАГА ЗУРВАСТ ӨМНӨӨС НЬ ХАРИУЛДАГ БАЙЖЭЭ

K2‑18b гараг дээр амьдрал байгаа шинж тэмдгүүд илэрчээ

K2‑18b гараг дээр амьдрал байгаа шинж тэмдгүүд илэрчээ

Ураны авлига бас л “жонхуурсан“

Ураны авлига бас л “жонхуурсан“

Гишүүд “…Хараат боллоо” гэж хашгирахын оронд хайгуул хийх эрх зүйг ярих хэрэгтэй

Гишүүд “…Хараат боллоо” гэж хашгирахын оронд хайгуул хийх эрх зүйг ярих хэрэгтэй

Сайд нар мега төслүүдээс түрүүлээд өөрсдөө “мега” болоод байна уу?!

Сайд нар мега төслүүдээс түрүүлээд өөрсдөө “мега” болоод байна уу?!

Д.Баярхүү: Дэлхийн шинэ дэг

Д.Баярхүү: Дэлхийн шинэ дэг

УИХ-ын дарга, Засгийн газар хоёрыг зэрэг “зодох” зориг Б.Энхбаяраас л гарч байна

УИХ-ын дарга, Засгийн газар хоёрыг зэрэг “зодох” зориг Б.Энхбаяраас л гарч байна

АН-ынхан “...Засагт хамтарсан нэрээр Ерөнхийлөгчийн сонгуулийг тохирох гэлээ” хэмээн дарга нараа харджээ

АН-ынхан “...Засагт хамтарсан нэрээр Ерөнхийлөгчийн сонгуулийг тохирох гэлээ” хэмээн дарга нараа харджээ

Н.Тэгшбаяр: “Халзан бүрэгтэй”-н зүг бүгд хараа чиглүүлэх цаг болсон байна

Н.Тэгшбаяр: “Халзан бүрэгтэй”-н зүг бүгд хараа чиглүүлэх цаг болсон байна

Идэхээс наагуур тайлбарлаж байгаа цор ганц ашигт малтмал бол УРАН...

Идэхээс наагуур тайлбарлаж байгаа цор ганц ашигт малтмал бол УРАН...

ХЭНЭЭС, ЯАХ ГЭЖ ... УИХ-н гишүүн Э. Болормаа /сонгуулийн ажилдаа гадаадын компаниас хандив авсан уу/

ХЭНЭЭС, ЯАХ ГЭЖ ... УИХ-н гишүүн Э. Болормаа /сонгуулийн ажилдаа гадаадын компаниас хандив авсан уу/

Кибер халдлагаа зогсоохыг Америкаас шаарджээ

Кибер халдлагаа зогсоохыг Америкаас шаарджээ

Бөөрөлжүүтийн эзэнд “бэлэг” барьж эрчим хүчний үнийг үндэслэлгүйгээр 30-300 дахин нэмсэн үү?!

Бөөрөлжүүтийн эзэнд “бэлэг” барьж эрчим хүчний үнийг үндэслэлгүйгээр 30-300 дахин нэмсэн үү?!

Ю.Гагарины эрин үе ба өнөө цагийн ялгаа

Ю.Гагарины эрин үе ба өнөө цагийн ялгаа

О.Алтангэрэл “...Ухаахудаг” гэж ам нээхээ болиод 40 хонолоо

О.Алтангэрэл “...Ухаахудаг” гэж ам нээхээ болиод 40 хонолоо

“Гүнийн төр, засаг” гэх үзэгдлийн асуудалд

“Гүнийн төр, засаг” гэх үзэгдлийн асуудалд

“БАЯНГОЛ БОЛОВСРОЛ-2025” ӨДӨРЛӨГТ ХҮРЭЛЦЭН ИРЭХИЙГ УРЬЖ БАЙНА

“БАЯНГОЛ БОЛОВСРОЛ-2025” ӨДӨРЛӨГТ ХҮРЭЛЦЭН ИРЭХИЙГ УРЬЖ БАЙНА

Хятадад тогтоосон тарифын нэмэгдэл манай нүүрсний орлого буурахад нөлөөлсөн гэв

Хятадад тогтоосон тарифын нэмэгдэл манай нүүрсний орлого буурахад нөлөөлсөн гэв

Элдэв зураг (50 фото)

Элдэв зураг (50 фото)

Д.Батсайхан: Үнэндээ Маамын Лхагва арслан төрийн наадамд гурав түрүүлчихсэн хүн шүү дээ

Д.Батсайхан: Үнэндээ Маамын Лхагва арслан төрийн наадамд гурав түрүүлчихсэн хүн шүү дээ

 
 
 



​​​​​​​

Эхлэл · Бидний тухай · Редакцийн бодлого · Холбоо барих
​​​​​​​© 2011 - 2023 Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан Шуурхай.мн

​​​​​​​