fbpx Дэлхийн түүхэнд ч, Монголын түүхэнд ч, Монголчуудын амьдралд ч худал зүйл олон
 
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2025/04/22-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.
Ангилал
Дэд онцлох
Огноо
Унших
7 минут 28 секунд

Дэлхийн түүхэнд ч, Монголын түүхэнд ч, Монголчуудын амьдралд ч худал зүйл олон

Дэлхийн бүх хуурай газар том нь ч тэр, жижиг нь ч тэр бүгдээрээ л усан дунд, усаар хүрээлэгдсэн байдаг. Том хуурай газрыг тив, харин жижгийг нь арал гэдэг. Наад зах нь л 1400 он гэхэд бүх тивд хүмүүс амьдарч байжээ. Ингэхлээр 15-р зууны эцсээр европчууд Америк тивийг, хожуухан нь Австрали тивийг анх нээсэн гэдэг худал.

Америкт амьдарч байсан хүмүүс л анх уг тивийг нээж, олж очжээ. Австралийн хувьд ч мөн тийм. Ингэхлээр европчууд “аялаж явсаар Америкт хүрчээ, Австралид очжээ” гэж ярих, бичих нь зөв юм.

Гэтэл европчууд төөрч, тэнэж явсаар мөнхүү тивүүдэд очоод уг газруудыг бид нээсэн, бидний газар нутаг хэмээн зарласан нь тун ч ёс суртахуунгүй, хууль эрхзүйн мэдрэмжгүй хүмүүс болохоо харуулжээ. Өөрсөдтэй нь ав адилхан оюун ухаант хүмүүс амьдардаг, хот, сууринтай, төр, шашинтай том тивийг шууд л төөрсөн далайчид азаар олж очоод энэ бол бидний нээсэн газар нутаг, манай хааны эзэмшил газар хэмээн тооцож болно гэж үү? Америк тивийн индейчүүд Европт хүрэлцэн ирсэн бол (тэр цаг үед) Европыг өөрсдийнхөө эзэмшил газар нутаг гэж зарлах байсан гэж үү? Иймэрдүү худал, эргэлзэхээр, маргахаар зүйл дэлхийн түүхэнд олон буй... Монголын эртний, дундад зууны, мөн шинэ, шинэхэн түүх бичлэгт ч худал нь үнэнээсээ их.

Монголын бүрэн түүхийн шинээр бичигдэх 30 ботид тэр бүхнийг ямар хүмүүс, хэрхэн, ямар хэмжээнд залруулж чадах бол оо? Бүрэн түүхээ 30 ботиор бичихийн наана хийгдэх учиртай судалгааны ажлыг Монголын бүх түүхчид, гадаад орнуудын бүх монголч эрдэмтэд тун ч няхуур нямбай хийх ёстой болно.

Одоо бэлэн байгаа түүхчид, одоо бэлэн байгаа мэдлэг, мэдээлэлдээ тулгуурлаад шуудхан л бичих мэтээр ойлгож байгаа олон хүн надтай тааралдлаа. Ингэх аваас түүхийрсэн түүхийн шинэ нэгэн хувилбар л буй болно. Чанарын ахиц ер гарахгүй. Оюун ухаант хүний үүсэл, хувьсал, тархалт, тэр дундаас монгол хүний өвөг дээдсийн түүх, тэд монгол угсаатан болж төлөвшсөн түүх, мөн монгол угсаатан анхны төр улсаа байгуулж хүчирхэгжсэн түүхийн философийг (хүн төрөлхтний түүхийн нэгэн салбар болохынх нь хувьд) таних, тогтоох, Монголын түүх хэмээх салбар шинжлэх ухааны тусгай онолыг энэ XXI зууны өндөрлөгөөс бичиж, бүтээж байж л одоо төлөвлөөд байгаа 30 боть түүхийг бичиж эхлэх юмсан. Ингэхийн тулд юуны өмнө түүхийн философийн үүднээс “Монголын түүхийн философи”-ийг байж болох бүх хувилбараар нь бичих, боловсруулах хэрэгтэй байна. Энэ бол ерөнхий онол, аргазүй, зөв аргачлалын үүднээс чухал шаардлага, дэвшил авч ирэх бүтээлч хандлага мөн болно. Ерөнхийг нь зөв тогтоохгүйгээр тусгайг, өвөрмөцийг нь зөв таних, тогтоох боломжгүй шүү дээ. Чухамхүү энэ талын дутагдал, доголдол л Монголын түүх бичлэгийг түүхэн үнэнээс нь холдуулчихсан юм...

Монголчууд бидний шинэ, шинэхэн түүхэнд холбогдох амьдрал, үйл ажиллагааны худал ба үнэнийг яг таг ялгаж тогтоохгүйгээр, түүхэн үнэнийг шигшиж, шүүж, эцсийн үнэн болтол нь, 99.9 хувь болтол нь цэвэршүүлэхгүйгээр XX, XXI зууны түүх маань ч түүхийрнэ. Энэчлэн бодох, тооцох зүйл мөн ч их байна даа.

Энэ бүхнийг би 30-60 насны түүхчдэд, мөн 30-60 насны философичдод зориулан хэлж буй юм шүү. Тэдэнд л энэ талаар өөрчлөлт хийх, дэвшил гаргах түүхэн үүрэг оноогдоод байгаа билээ. “Балчирдах, хөгшдөхийн” бэрхшээлээс тэд л ангид, хол байгаа. Гэхдээ энд мөн ч их хөдөлмөр, уйгагүй хүчин зүтгэл, гүн гүнзгий, хол алсуурх сэтгэлгээ, таних дүгнэх хурц ухаан, ижилгүй гэхээр өндөр чадавх хэрэгтэй. Тийм хэмжээ, түвшинд бэлтгэгдсэн түүхчид, философичид л чанарын өндөр түвшинд оюуны үнэт бүтээл туурвидаг юм. “Төлөвлөөд буй 30 ботийг бичих ажлыг зөв зохион байгуулах, явцыг нь зохистой удирдах, гүйцэтгэгчдийг оновчтой сонгож авах, бичигдсэн ботиудыг туушид нь онол-аргазүй, логикийн зөрчилгүй болгож хянах, редакторлах гэсэн нэн хүнд, ярвигтай даалгаврыг ямар байгууллага, баг, хамт олон хүлээх юм бол оо? Аль эсвэл ШУА-ийн Түүхийн хүрээлэн, их дээд сургуулиудын түүхийн тэнхим, чөлөөт судлаачдаас бүрдсэн баг, хамтлаг шинээр зохион байгуулах юм болов уу? Эрдэм шинжилгээний хурлууд, чөлөөт ярилцлага, онол-аргазүйн семинарууд, монголч эрдэмтдийг урьж оролцуулсан эрдэм шинжилгээний хурлууд, археологичдын тайлангуудын хэлэлцүүлэг гэх мэт арга хэмжээнүүд энд онц ихээр чухалчлагдах ёстой.

“Судлаачдын гал тогооны өрөөнд” 2-3 жил тун ч их ажил өрнөх учиртай...

Монголчуудын түүх бол олон мянганыг дамжсан нэн урт түүх, дэлхийн түүхэнд удаа дараа онцгой хүчтэй нөлөөлж байсан угсаатны түүх, улстөр, үзэл суртлын зорилго, шалтгаанаар онц ихээр гуйвуулагдаж гажуудсан түүх, түүхэн үнэнд нь ойртуулж, нийцүүлж бичихэд тун ч их хүндрэл бүхий түүх мөн болно. XIII зууны Монголын түүхийг бичихийн тулд ч холбогдох материалыг нь Ази болон Европын бараг бүх улс орон, газар нутгаас цуглуулах шаардлагатай. Хүннү гүрэн болон түүний задрал, бутралын түүхийг бичихэд ч гэсэн Ази, Европын олон орноос баримт, мэдээлэл цуглуулах ёстой. Монголын түүх бол энэ тэр тивд үүссэн, байдаг л нэг угсаатны түүх ер биш, шар арьстнууд дундаа ч гэсэн онцгой, сондгой, элдэв төөрөгдөлтөнд ч цөөн автсан, хүмүүнлэг чанараа ч бага гээсэн, хүн төрөлхтний дээд өвөг байж ч мэдэх нэн эртний үндэс, гарвал бүхий угсаатны түүх билээ.

Судлаач, профессор Д.Чулуунжав

А.Азбаярын аав: Хүүгийн минь толгой xүчтэй өвдөж, томографийн хариугаа хүлээж байна
А.Азбаярын аав: Хүүгийн минь толгой xүчтэй өвдөж, томографийн хариугаа хүлээж байна
 
Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна
Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2025/04/22-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.

Шинэ мэдээ

Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна

Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна

Хүчирхийлэгчдийг чангалах хууль санаачлаад яаралтай горимоор хэлэлцүүлчих гишүүн алга уу?

Хүчирхийлэгчдийг чангалах хууль санаачлаад яаралтай горимоор хэлэлцүүлчих гишүүн алга уу?

Л.Оюун-Эрдэнийн орлогыг АТГ-аас “тайлбарлах”-д 18 хоног үлдлээ

Л.Оюун-Эрдэнийн орлогыг АТГ-аас “тайлбарлах”-д 18 хоног үлдлээ

“Г.Дамдинням сайд эрдэс баялгийн салбарыг “эх орончид”-ын шантаажаас салгах нь” гэсэн хүлээлт үүсжээ

“Г.Дамдинням сайд эрдэс баялгийн салбарыг “эх орончид”-ын шантаажаас салгах нь” гэсэн хүлээлт үүсжээ

“Монполимет”-ийн дансыг царцааж, үүсгэн байгуулагч Ц.Гарамжавыг нь эрүүгийн хэрэгт шалгаж байна

“Монполимет”-ийн дансыг царцааж, үүсгэн байгуулагч Ц.Гарамжавыг нь эрүүгийн хэрэгт шалгаж байна

Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Д.Лүндээжанцан: Монголчуудыг монгол хүн өөрөө аварна гэх энэ философи Жанлавцогзол номын гол агуулга

Д.Лүндээжанцан: Монголчуудыг монгол хүн өөрөө аварна гэх энэ философи Жанлавцогзол номын гол агуулга

Д.Батлут: Энэ салбарт чадварлаг хүний нөөц, шинэ технологиуд гээд шинэчлэх шаардлагатай зүйл олон бий

Д.Батлут: Энэ салбарт чадварлаг хүний нөөц, шинэ технологиуд гээд шинэчлэх шаардлагатай зүйл олон бий

Арвантавдугаар Далай ламыг албан ёсоор тодруулна гэдгийг мэдэгдлээ

Арвантавдугаар Далай ламыг албан ёсоор тодруулна гэдгийг мэдэгдлээ

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны, төрийн албан хаагчийн үндсэн зарчим болох ёстой

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны, төрийн албан хаагчийн үндсэн зарчим болох ёстой

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн албан хаагчдад мэндчилгээ дэвшүүллээ

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн албан хаагчдад мэндчилгээ дэвшүүллээ

Үндэсний их баяр наадмын соёл, урлагийн арга хэмжээний нэгдсэн хөтөлбөр

Үндэсний их баяр наадмын соёл, урлагийн арга хэмжээний нэгдсэн хөтөлбөр

Энэ жилийн Үндэсний их баяр наадмын хөтөлбөр

Энэ жилийн Үндэсний их баяр наадмын хөтөлбөр

Орос, Хятадыг үзэн ядах нь Монголын эрх ашигт нийцэхгүй

Орос, Хятадыг үзэн ядах нь Монголын эрх ашигт нийцэхгүй

Том төслүүдээ бид зогсоогоод байна уу, тэд зугтаад байгаа юу?

Том төслүүдээ бид зогсоогоод байна уу, тэд зугтаад байгаа юу?

“Ганц очноос ноцсон аюул”

“Ганц очноос ноцсон аюул”

X Богд яагаад Даншиг наадамд морилсонгүй вэ?

X Богд яагаад Даншиг наадамд морилсонгүй вэ?

Эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдиннямын эхний мессэж ба “эртний” байр суурь

Эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдиннямын эхний мессэж ба “эртний” байр суурь

Н.Алгаа: “Алт-3” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд бэлтгэгдсэн нөөц нь хэр вэ гэдэг асуудал тулгарна

Н.Алгаа: “Алт-3” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд бэлтгэгдсэн нөөц нь хэр вэ гэдэг асуудал тулгарна

Харзтайд сорилгод барилдсан говийн бөхчүүдээс Т.Төгсдөлгөөн, Н.Амгаланбаатар, Э.Мөнхбаатар, Б.Бадрал нарын аймгийн арслангууд өнгөтэй байна

Харзтайд сорилгод барилдсан говийн бөхчүүдээс Т.Төгсдөлгөөн, Н.Амгаланбаатар, Э.Мөнхбаатар, Б.Бадрал нарын аймгийн арслангууд өнгөтэй байна

Баабар бол Монголын түүхэнд үзэгдэл болсон шилдэг нийтлэлч

Баабар бол Монголын түүхэнд үзэгдэл болсон шилдэг нийтлэлч

“Оюу толгой” төсөл нууцад орох уу?!

“Оюу толгой” төсөл нууцад орох уу?!

Г.Занданшатар Ерөнхий сайд учраас засаг нь “зодоон”-оос хол байж чадна

Г.Занданшатар Ерөнхий сайд учраас засаг нь “зодоон”-оос хол байж чадна

ОУ-ын Таеквондогийн домогт тамирчин Pak Chong Hyon Монголд үнэ төлбөргүй сургалт семинар орлоо

ОУ-ын Таеквондогийн домогт тамирчин Pak Chong Hyon Монголд үнэ төлбөргүй сургалт семинар орлоо

Г.Тэмүүлэнгийн үзэл санаа МАН дотор илүү их түгээсэй

Г.Тэмүүлэнгийн үзэл санаа МАН дотор илүү их түгээсэй

Эмээлт захад хонь 200.000-300.000 төгрөгийн ханштай байна

Эмээлт захад хонь 200.000-300.000 төгрөгийн ханштай байна

Б.Мөнхсоёл: Зарим улс төрчид энэ Засгийн газрыг Ерөнхийлөгчийн сонгууль хүртэл тэсээсэй гэж хүсч байх шиг байна

Б.Мөнхсоёл: Зарим улс төрчид энэ Засгийн газрыг Ерөнхийлөгчийн сонгууль хүртэл тэсээсэй гэж хүсч байх шиг байна

Г.Лувсанжамц: Төсөв үр дүнтэй зарцуулагдаж байгааг хэмжиж чаддаг байх ёстой

Г.Лувсанжамц: Төсөв үр дүнтэй зарцуулагдаж байгааг хэмжиж чаддаг байх ёстой

Үндэсний “Эхлэл брэнд“ХХК дуудлага худалдаагаар 9,3 тэрбум төгрөгөөр худалдаж авсан газрын гэрчилгээгээ гардаж авлаа

Үндэсний “Эхлэл брэнд“ХХК дуудлага худалдаагаар 9,3 тэрбум төгрөгөөр худалдаж авсан газрын гэрчилгээгээ гардаж авлаа

Г.Занданшатарын зам хүнд ч зарчим нь зөв эхэллээ

Г.Занданшатарын зам хүнд ч зарчим нь зөв эхэллээ

 
 
 



​​​​​​​

Эхлэл · Бидний тухай · Редакцийн бодлого · Холбоо барих
​​​​​​​© 2011 - 2023 Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан Шуурхай.мн

​​​​​​​