fbpx “ЛОМБАРДАД” буй МОНГОЛ
 
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2019/09/25-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.
Ангилал
Эдийн засаг
Огноо
Унших
7 минут 27 секунд

“ЛОМБАРДАД” буй МОНГОЛ

Монголчууд “хөнжлийнхөө хэрээр хөлөө жий” гэдэг. Хөлийнхөө уртад тааруулж хөнжлөө жийгээгүйгээс улсаа, иргэдээ эрсдэлд оруулах вий гэх болгоомжлол төрж байна. Бид өнөөдөр ДНБ-ийнхээ 168 хувьтай тэнцэх хэмжээний өртэй. Тодруулбал, Монгол Улсын нийт өр 29.7 тэрбум ам.доллар байгаагийн 7.2 нь Засгийн газарт хамаатай. Гүйцэтгэх засаглалын өр ДНБ-ий 85 хувиас 58.9 болж буурсан ч нийт зээлийн хэмжээ багассангүй. Товчхондоо, Засгийн газар өөрсдийн өрөө хариуцах ч дээрх дурдсан бүх зээлийн төлбөр Монголоос валютаар гарна. Энэ нь төлбөрийн тэнцэл ялангуяа валютын ханшид маш том нөлөө үзүүлэхээр байгаа юм.

Ханшаар дамжиж эдийн засагт савлагаа үүсэхийг үгүйсгэхгүй. Ердөө зургаа, долоохон жилийн өмнө нэг ам.доллар 1,280-1,300 төгрөгтэй тэнцэж байсан бол өнөөдөр нэг дахин нэмэгдсэн.

Эдийн засгийн алдаатай бодлого, Засгийн газрын тогтворгүй байдал ханшийн өсөлтөд ийн нөлөөлж тэр хэрээр иргэдийн амьдралд ачаа болсоор иржээ.

Өр, зээлд хязгаар гэж бий. Олдсон болгоныг аваад байвал улс орны үндэсний дархлаа алдагдаж, өрөөр дамжиж аль нэг орны хараат болох эрсдэлтэй.

Өрийн хавх, занга, өрөөр урхидах бодлого гэж байдаг. Хавханд орсон амьтан ямар байдгийг бид бүгд мэднэ. Ийм байдалд орсон олон орон дэлхий дахинд байна.

Тийм учраас өрийн асуудалд Монгол төрийн бодлого, зохицуулалт зайлшгүй үгүйлэгдэж байгааг тодотгох гэсэн юм.

Гадаадаас авч байгаа өр, зээлд тавих зохицуулалт бага зэрэг гажихад л ханшийн савлагаа, эдийн засгийн тогтворгүй байдал үүсэж байсан жишээг бид сүүлийн 20 гаруй жилд хангалттай үзлээ, харлаа.

Ийм учраас ч авч байгаа зээл бүрийг үр ашигтай, эдийн засгийн тооцоотой юунд зарцуулахаа маш нарийн урьдчилж төлөвлөхийг шийдвэр гаргагчдаас хүсээд байгаа юм.

Сүүлийн жилүүдэд Засгийн газрын өр шат дараатай буурч байгаа нь сайн үзүүлэлт ч шинээр авч буй зээлийг юунд зарцуулах төлөвлөгөөг нарийвчлан гаргаж тэр дагуу хэрэгжүүлэх нь үүнээс ч илүү чухал байна.

У.Хүрэлсүхийн Засгийн газар байгуулагдсанаас хойш нэг ч долларын гадаад бонд гаргаагүй. Арилжааны банкнуудаас ч зээл аваагүй. Харин өмнө нь арилжааны банкнуудаас авсан байсан 4-5 их наяд төгрөгийн өрийг төлсөн.

Энэ мөнгө бүгдээрээ жилийн 13-18 хувийн хүүтэй байв. Дээр нь Засгийн газрын нэг ч төгрөгийн баталгаа гаргаагүй нь сайшаалтай.

Гэхдээ зээл монголчуудад өр болж үлдэж буйг санах хэрэгтэй. Ялангуяа валютын зээлийг 10, 20,30 жилийн дараа төлөхөд ханш тэр хэрээр дагаад өссөн байна.

2012 онд Азийн хөгжлийн банк, БНСУ-аас авсан 55 сая долларын зээлийг манай улс авч байхад 71 тэрбум төгрөг болж байсан.

Долоон жилийн дараа одоо энэ мөнгө 140 тэрбум төгрөг болчхоод байх жишээтэй. Валютын зээлийн хор уршиг энэ. Өөрөөр хэлбэл, жижиг эдийн засагтай манай улсын хувьд “толгойгоороо хөл, хөлөөрөө толгой хийхгүй” байх буюу хэт улстөржиж болохгүйг харуулж байна.

Тиймээс л сонгуулийн шоу хийж, зарим талаараа биелэхгүй мөрийн хөтөлбөрөө хэрэгжүүлэх гэж муйхарлан зүтгэж, олсон хэдэн төгрөгөө буруу зарцуулснаас валютын ханшид маш хурдацтай нөлөөлөх болсон.

Зээлээ юунд зарцуулах вэ гэвэл, өндөр технологийг санхүүжүүлж, эдийн засгийн өсөлтийг дэмждэг салбаруудад түлхүү зээлүүлэх маягаар хөшүүрэг байх ёстой. Ийм бодлого нь тодорхой болчихвол бэлэн төсөл байхгүй гэх зовлон гарахгүй.

Хувийн хэвшлийнхэн төр гадаадаас авсан бага хүүтэй зээлээ ийм төслүүдэд ийм зарчмаар өгнө гэсэн. Энэ дагуу бичиг баримтаа, тооцоо судалгаагаа гаргаж өгье гээд бэлдчихнэ.

Хөгжлийн урт, дунд хугацааны бодлоготойгоо уялдуулж зээлийг авч хэрэглэх шаардлага амьдралаас урган гарч байна. Товчхондоо, дэд бүтцэд тулгуурласан хөгжилд зээлийг авах ёстой.

Ингэхгүй болохоор улстөрчдийн хамаарал бүхий компаниуд өндөр дүнтэй зээл авч түүнийгээ төлөхгүй, хариуцлага ч хүлээдэггүй жишиг тогтоочихлоо.

Өдрөөс өдөрт байшин барилгын тоо нэмэгдэж, харагдах байдал талаасаа өнгөө нэмж, хөгжил цэцэглэлт тэлж байна. Гэвч сүүлийн жилүүдэд монгол хүний цалин огт өссөнгүй.

Тэр хэрээр иргэдийн амьдрал дээшилсэнгүй. Зээлсэн мөнгөө хүний хөгжилдөө тодорхой хэмжээнд ашигладаг болмоор байна.

Монгол Улс нийт өрийн хэмжээгээрээ зээлтэй орнуудын 79 дүгээрт бичигджээ. БНХАУ ДНБ-ийнхээ 51.2, Герман 59 хувьтай тэнцэж буй. ДНБ-ийнхээ 0.5 хувьтай тэнцэх хэмжээний өртэй улс Хонг Конг гэж дэлхийн эдийн засгийн тайланд дурдсан байна.

Эндээс харахад нэг хүнд ногдох ДНБ-ийнхээ маш бага хувьтай тэнцэх хэмжээний өртэй улс орон өндөр хөгжиж байх. Тэгэхээр зээл гэдэг засаглалын хомсдолтой популизм хөгжсөн авлига ихтэй улсуудад тус болохоосоо илүүтэй ус болж байгааг тодотгомоор байна.

Нэгэнт авсан өрөө төлөхгүй бол улс орны тусгаар тогтнол аюулгүй байдал яригдана. Эдийн засаг хүндхэн байсан үеүдэд манай улс урд хормойгоороо хойдохоо нөхөж байсан.

Нэг зээлийг төлөхийг тулд нөгөөхөөс нь зээлдэг. Өрийн дарамт ихтэй 2012-2016 онд авсан зээлийнхээ зөвхөн хүүд 1.4 их наяд төгрөг төлж байв. Хэдийгээр энэ тоо одоо буурсан ч жилд бид зээлийн хүүд 850-900 орчим тэрбум төгрөг төлж л байна.

У.Хүрэлсүхийн Засгийн газар нэг талаараа азтай. 2019, 2020 он өндөр зээл төлбөр байхгүй учраас эдийн засгийн бүтцээ зөв харж, менежментээ хийгээд явбал өсөлт өмнөхөөсөө улам бүр нэмэгдэхээр байгаа.

Тиймдээ ч Засгийн газар ямар нэг бонд гаргаагүй, арилжааны банкнаас зээл ч аваагүй. Харин 2020 оноос хойш Засгийн газар нэлээд том хэмжээний өр төлбөр барагдуулах хуваарьтай.

Энэ үед дэлхийн эдийн засаг ч савлагаатай байна гэж шинжээчид үзэж буй. Ойрын дөрвөн жилд хүлээгдэж буй гурав орчим тэрбум ам.долларын өрийг хэрхэн төлөх стратеги төлөвлөгөө ч одоохондоо бүдэг сонгуулийн хийрхэл, улс төржилтийн талбар дунд л Монгол Улс “ломбардад” байна.

С.Батзаяа

Эх сурвалж: Үндэсний шуудан сонин

Ойрын өдрүүдэд цаг агаар тогтуун байна
Ойрын өдрүүдэд цаг агаар тогтуун байна
 
Хакүхогийн дэвжээг хааж, бөхчүүдийг нь Исэгахама дэвжээ рүү шилжүүллээ
Хакүхогийн дэвжээг хааж, бөхчүүдийг нь Исэгахама дэвжээ рүү шилжүүллээ
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2019/09/25-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.

Шинэ мэдээ

Хакүхогийн дэвжээг хааж, бөхчүүдийг нь Исэгахама дэвжээ рүү шилжүүллээ

Хакүхогийн дэвжээг хааж, бөхчүүдийг нь Исэгахама дэвжээ рүү шилжүүллээ

Криптовалютын бизнесмэн Сэм Бэнкман-Фрид санхүүгийн луйврын хэргээр 25 жилийн хорих ял сонслоо

Криптовалютын бизнесмэн Сэм Бэнкман-Фрид санхүүгийн луйврын хэргээр 25 жилийн хорих ял сонслоо

Эртний Хятадын нутаг дэвсгэрийг захирч байсан хаан Сяньби гаралтай байсныг генетикийн судалгаагаар тогтоожээ

Эртний Хятадын нутаг дэвсгэрийг захирч байсан хаан Сяньби гаралтай байсныг генетикийн судалгаагаар тогтоожээ

П.Сайнзориг: Шинэ Зуунмод дагуул хотыг байгуулснаар Улаанбаатарын төвлөрөл, түгжрэл бүрэн шийдэгдэхгүй

П.Сайнзориг: Шинэ Зуунмод дагуул хотыг байгуулснаар Улаанбаатарын төвлөрөл, түгжрэл бүрэн шийдэгдэхгүй

Путин: Орос улс НАТО-гийн гишүүн орнуудад халдахгүй, гэхдээ F-16 онгоцтой баазууд руу нь довтолно

Путин: Орос улс НАТО-гийн гишүүн орнуудад халдахгүй, гэхдээ F-16 онгоцтой баазууд руу нь довтолно

Шувуу ажиллагааны хүрээнд Интерполоор эрэн сурвалжлагдаж байсан этгээдийг Серби улсаас авчирчээ

Шувуу ажиллагааны хүрээнд Интерполоор эрэн сурвалжлагдаж байсан этгээдийг Серби улсаас авчирчээ

Гал зогсоох тогтоол, улс орнуудын сэрэмжлүүлэг, экс Ерөнхий сайдын дуулиан өрнөсөн долоо хоног

Гал зогсоох тогтоол, улс орнуудын сэрэмжлүүлэг, экс Ерөнхий сайдын дуулиан өрнөсөн долоо хоног

Газар, лицензийн “наймаа”-ны сонсголд бэлдэх ажлын хэсгүүд хуралдахгүй УИХ-ын дарга ууртай байна

Газар, лицензийн “наймаа”-ны сонсголд бэлдэх ажлын хэсгүүд хуралдахгүй УИХ-ын дарга ууртай байна

Протокол: Төрийн өмчит компани байгуулахгүй гэж хуульчлах нь Үндсэн хуулийн зөрчил болох уу

Протокол: Төрийн өмчит компани байгуулахгүй гэж хуульчлах нь Үндсэн хуулийн зөрчил болох уу

Ц.Даваасүрэн: Эрдэнэс Тавантолгойн $10 тэрбумын орлогоор цалин, тэтгэврээ нэмж байна. Үүнийг хувийн компаниуд хийхгүй

Ц.Даваасүрэн: Эрдэнэс Тавантолгойн $10 тэрбумын орлогоор цалин, тэтгэврээ нэмж байна. Үүнийг хувийн компаниуд хийхгүй

Уран зохиол, дуу хөгжим, технологийн хичээлийг сургалтын хөтөлбөрөөс хассан гэх мэдээллийг БШУ-ны сайд үгүйсгэв

Уран зохиол, дуу хөгжим, технологийн хичээлийг сургалтын хөтөлбөрөөс хассан гэх мэдээллийг БШУ-ны сайд үгүйсгэв

Чех улс нутаг дэвсгэрт нь үйл ажиллагаа явуулдаг Оросын суртал нэвтрүүлгийн сүлжээг илрүүлжээ

Чех улс нутаг дэвсгэрт нь үйл ажиллагаа явуулдаг Оросын суртал нэвтрүүлгийн сүлжээг илрүүлжээ

Зам талбайд тогтсон 92 тонн усыг сорууллаа

Зам талбайд тогтсон 92 тонн усыг сорууллаа

“УБТЗ” ХНН: Төмөр замчдаа нэн таатай нөхцөлөөр орон сууцжуулж байна

“УБТЗ” ХНН: Төмөр замчдаа нэн таатай нөхцөлөөр орон сууцжуулж байна

НҮБ: 2022 онд дэлхий даяар 800 сая хүн өлсөж байхад өдөр бүр нэг тэрбум таваг хоол хаягдаж байжээ

НҮБ: 2022 онд дэлхий даяар 800 сая хүн өлсөж байхад өдөр бүр нэг тэрбум таваг хоол хаягдаж байжээ

“Titanic” киноны гол дүрийн эмэгтэйг аварсан “хаалга“ $718,750-аар зарагджээ

“Titanic” киноны гол дүрийн эмэгтэйг аварсан “хаалга“ $718,750-аар зарагджээ

“Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн ордын нөөц баялгийг 8.1 тэрбум тонноор батлав

“Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн ордын нөөц баялгийг 8.1 тэрбум тонноор батлав

Москвагийн халдлагын дараа 100 гаруй хүн сураггүй алга болоод буйг мэдээллээ

Москвагийн халдлагын дараа 100 гаруй хүн сураггүй алга болоод буйг мэдээллээ

Цөмийн бөмбөг бүтээж, дэлхийг өөрчилсөн Оппенхаймер

Цөмийн бөмбөг бүтээж, дэлхийг өөрчилсөн Оппенхаймер

Тэтгэвэр тогтооход Утсаар ярьж, цахимаар хүсэлт өгдөг болох уу?

Тэтгэвэр тогтооход Утсаар ярьж, цахимаар хүсэлт өгдөг болох уу?

Энэтхэгийн сонгууль хамгийн өндөр өртөгтэй

Энэтхэгийн сонгууль хамгийн өндөр өртөгтэй

Эрүүл мэндийн салбарыг цахимжуулах төсөл хэрэгжүүлсэн компанийг АТГ-т шалгуулна

Эрүүл мэндийн салбарыг цахимжуулах төсөл хэрэгжүүлсэн компанийг АТГ-т шалгуулна

МАН-ын эмэгтэй нэр дэвшигчдийг Х.Булгантуяа, АН-ынхыг С.Одонтуяа өнгөлөх үү?

МАН-ын эмэгтэй нэр дэвшигчдийг Х.Булгантуяа, АН-ынхыг С.Одонтуяа өнгөлөх үү?

Монгол улсын ерөнхий сайд асан “бохир” мөнгөөр Манхэттэн дүүрэгт тансаг сууцнууд худалдаж авсныг тогтоожээ

Монгол улсын ерөнхий сайд асан “бохир” мөнгөөр Манхэттэн дүүрэгт тансаг сууцнууд худалдаж авсныг тогтоожээ

Илон Маскийг худалдаж авснаас хойш АНУ-д Твиттерийн хэрэглэгчийн тоо 20 гаруй хувиар буурчээ

Илон Маскийг худалдаж авснаас хойш АНУ-д Твиттерийн хэрэглэгчийн тоо 20 гаруй хувиар буурчээ

АНУ-ын Вашингтон муж тайчигчдын хөдөлмөрийн эрхийг хамгаалах хуультай болжээ

АНУ-ын Вашингтон муж тайчигчдын хөдөлмөрийн эрхийг хамгаалах хуультай болжээ

ПАРИС 2024: Францад олимп дуустал онц байдал зарлалаа

ПАРИС 2024: Францад олимп дуустал онц байдал зарлалаа

2024:Даатгалаар эмчлүүлэх боломжтой хувийн эмнэлгүүдийн шинэчилсэн жагсаалт

2024:Даатгалаар эмчлүүлэх боломжтой хувийн эмнэлгүүдийн шинэчилсэн жагсаалт

Хятадын Хөлбөмбөгийн Холбооны тэргүүн асан авлигын хэрэгтээ бүх насаар хоригдох ял сонсжээ

Хятадын Хөлбөмбөгийн Холбооны тэргүүн асан авлигын хэрэгтээ бүх насаар хоригдох ял сонсжээ

Эрчим хүчний хараат байдлаас гаргая гэсэн дээр АНУ-ыг түших нь зөв байх

Эрчим хүчний хараат байдлаас гаргая гэсэн дээр АНУ-ыг түших нь зөв байх

 
 
 



​​​​​​​

Эхлэл · Бидний тухай · Редакцийн бодлого · Холбоо барих
​​​​​​​© 2011 - 2023 Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан Шуурхай.мн

​​​​​​​